Kolposkopia - co to za badanie?

Kolposkopia to nieinwazyjne badanie diagnostyczne, które pozwala na szczegółową ocenę szyjki macicy, pochwy oraz sromu za pomocą kolposkopu – specjalistycznego mikroskopu o dużym powiększeniu. Procedura ta jest najczęściej wykonywana w celu wykrycia zmian przednowotworowych i nowotworowych, a także innych nieprawidłowości w obrębie szyjki macicy. Kolposkopia jest szczególnie zalecana u kobiet, u których wyniki cytologii są nieprawidłowe, jako dodatkowe narzędzie diagnostyczne pozwalające na precyzyjniejsze rozpoznanie i dalsze leczenie zmian patologicznych. Dzięki swojej dokładności kolposkopia odgrywa kluczową rolę w profilaktyce raka szyjki macicy oraz monitorowaniu stanu zdrowia kobiet.

Kolposkopia – co to jest?

Kolposkopia jest kluczowym badaniem wykorzystywanym do oceny dolnego odcinka dróg rodnych, obejmującym pochwową część szyjki macicy, pochwę oraz srom. Badanie wykonuje się za pomocą kolposkopu, specjalistycznego przyrządu optycznego. Kolposkopia jest bezbolesna, małoinwazyjna i trwa tylko kilkanaście minut, co sprawia, że można ją bezpiecznie przeprowadzać nawet w ciąży. Głównym celem kolposkopii jest diagnostyka stanów przednowotworowych oraz innych nieprawidłowości w obrębie dolnych dróg rodnych. Dzięki tej metodzie możliwe jest precyzyjne odróżnienie stanów łagodnych od potencjalnie złośliwych.

Podczas kolposkopii uzyskuje się trójwymiarowy obraz dolnego odcinka dróg rodnych w powiększeniu od 5- do nawet 50-krotnym, co umożliwia szczegółową ocenę struktury nabłonka, jego zabarwienia oraz obrazu naczyń krwionośnych. Precyzję oceny zwiększają zastosowane filtry oraz odczynniki chemiczne. Nowoczesne kolposkopy są wyposażone w sprzęt fotograficzny, który umożliwia dokumentowanie obrazu w postaci zdjęć i filmów, co pozwala na dokładne monitorowanie zmian w czasie. Kolposkopia odgrywa istotną rolę w profilaktyce raka szyjki macicy oraz w monitorowaniu zdrowia kobiet, zapewniając dokładniejszą diagnostykę niż standardowe badanie ginekologiczne.

Wynik badania kolposkopowego jest dostępny natychmiast po jego przeprowadzeniu. Jeśli podczas kolposkopii wykonano biopsję, ocena pobranej tkanki jest dostępna po kilku tygodniach.

Kolposkopia – wskazania

Kolposkopia jest zazwyczaj proponowana przez ginekologa jako kolejny etap diagnostyczny po uzyskaniu nieprawidłowego wyniku rutynowego badania cytologicznego, aby dokładniej ocenić zmiany w obrębie szyjki macicy. Skierowanie na kolposkopię można również otrzymać, jeśli podczas badania ginekologicznego zostaną zauważone zmiany o podejrzanym wyglądzie.

Ponadto, kolposkopia jest wykorzystywana w diagnostyce infekcji, takich jak HPV (wirus brodawczaka ludzkiego), w przypadkach krwawień po współżyciu, oceny ektopii szyjki macicy, nawracających infekcji dróg rodnych, oraz podejrzenia zmian przednowotworowych w obrębie sromu i pochwy. Badanie to umożliwia dokładną ocenę stanu tkanek i struktur anatomicznych, co jest kluczowe w wykrywaniu i monitorowaniu stanów patologicznych.

Czy kolposkopia wykrywa raka? Kolposkopia jest skuteczną metodą wykrywającą zmiany przednowotworowe lub nowotworowe, co pozwala na wczesne leczenie i szansę na trwałe wyleczenie. Ważne jest, że każda kobieta, niezależnie od wieku, może poddać się wziernikowaniu macicy.

Przeczytaj także: https://diag.pl/pacjent/artykuly/cytologia-plynna-czym-jest-kiedy-wykonac-badanie/

Kolposkopia – przygotowanie

Przygotowanie do badania kolposkopowego jest proste i podobne do przygotowania do standardowego badania ginekologicznego. Nie jest wymagane specjalne przygotowanie. Kolposkopię można wykonać w dowolnym dniu cyklu miesiączkowego, z wyjątkiem menstruacji oraz podczas stosowania dopochwowych leków. Najlepiej przeprowadzić je w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego, tuż po zakończeniu krwawienia. Jednak w sytuacji podejrzenia zmian nowotworowych lekarz może zadecydować o wykonaniu kolposkopii mimo tych przeciwwskazań.

Aby uzyskać jak najbardziej dokładne wyniki, zaleca się powstrzymanie od współżycia oraz zaprzestanie stosowania leków dopochwowych na 24–48 godzin przed badaniem. Te środki ostrożności pomagają zapewnić czystość pola widzenia dla lekarza, co jest kluczowe dla precyzyjnej oceny stanu tkanek i wykrycia ewentualnych nieprawidłowości.

Kolposkopia to skuteczne narzędzie diagnostyczne używane w wykrywaniu raka szyjki macicy oraz stanów przednowotworowych. Badanie jest małoinwazyjne i nie wymaga specjalnych przygotowań. Dzięki kolposkopii możliwe jest wczesne wykrycie łagodnych zmian, co pozwala na zastosowanie mniej inwazyjnych metod leczenia oraz odpowiedniego modelu postępowania. Kolposkopia powinna być integralną częścią regularnych badań ginekologicznych, a nie jedynie weryfikacją nieprawidłowych wyników cytologii, ponieważ zdarza się, że badanie cytologiczne może nie wykryć wszystkich zmian. Rutynowe stosowanie kolposkopii minimalizuje ryzyko przeoczenia przez lekarza jakichkolwiek patologii.

Kolposkopia – przebieg, przeciwskazania i powikłania

Kolposkopia jest wykonywana w gabinecie ginekologicznym. Procedura rozpoczyna się od zdjęcia odzieży od pasa w dół i zajęcia miejsca na fotelu ginekologicznym. Lekarz zakłada wziernik do pochwy, podobnie jak podczas rutynowego badania ginekologicznego. Po wstępnej ocenie narządu rodnego i ewentualnym pobraniu cytologii lub wymazów, przystępuje do badania kolposkopowego.

Kolposkop jest umieszczany w odległości około 20 cm od przedsionka pochwy, nie dotykając ciała pacjentki. Lekarz dokładnie ogląda pochwę, srom oraz tarczę szyjki macicy i ujście zewnętrzne kanału szyjki macicy. Najpierw usuwa wydzielinę z tych obszarów, następnie przemywa je solą fizjologiczną. W dalszej części badania stosuje specjalne płynne odczynniki oraz filtry, które pomagają w identyfikacji ewentualnych zmian patologicznych.

Pierwszym etapem badania kolposkopowego jest ocena charakteru wydzieliny pochwowej, która pokrywa szyjkę macicy i gromadzi się w tylnym sklepieniu pochwy. Lekarz ocenia kolor, przejrzystość, gęstość oraz obecność krwi. W drugim etapie badania ocenia się kolor oraz powierzchnię nabłonka szyjki macicy, a także naczynia krwionośne pod nabłonkiem. W tym celu może być konieczne przemycie powierzchni szyjki macicy roztworem soli fizjologicznej. Czasami stosuje się zielony filtr, aby lepiej uwidocznić naczynia krwionośne.

Najważniejszym etapem badania kolposkopowego jest próba z kwasem octowym, która polega na przemyciu badanej powierzchni 3% roztworem kwasu octowego. Ta metoda umożliwia wstępne rozpoznanie łagodnych procesów rozrostowych, zmian przedrakowych oraz wczesnego raka szyjki macicy. Atypowe nabłonki bieleją pod wpływem kwasu octowego, co ułatwia ich identyfikację.

Ostatnim etapem jest próba jodowa (próba Schillera), podczas której badana powierzchnia jest przemywana płynem Lugola. Płyn ten barwi glikogen obecny w prawidłowym nabłonku. Komórki rakowe zazwyczaj nie zawierają glikogenu, więc nie zabarwiają się, jednak brak zabarwienia może również wystąpić w stanach zapalnych, przy brodawczakach lub w obrębie ektopii doczesnowej. Dlatego też próba Schillera jest uznawana za nieswoistą i ma ograniczone znaczenie diagnostyczne bez wcześniej przeprowadzonej próby octowej.

Jeśli lekarz zauważy podejrzane zmiany, może zdecydować o wykonaniu biopsji celowanej, polegającej na pobraniu małych fragmentów tkanki z szyjki macicy. Pobrany materiał jest następnie utrwalany i przekazywany do laboratorium, gdzie patomorfolog dokonuje szczegółowej oceny mikroskopowej.

Kolposkopii nie powinno się wykonywać:

• w trakcie miesiączki,
• ani podczas stosowania dopochwowych leków.

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy istnieje silne podejrzenie nowotworu szyjki macicy, sromu lub pochwy – wtedy lekarz może zdecydować o pilnym przeprowadzeniu badania, niezależnie od tych przeciwwskazań.

Czy kolposkopia boli?

To pytanie nurtuje wiele kobiet, które obawiają się kolposkopii. Na szczęście badanie nie jest bolesne. Można odczuwać pewien dyskomfort i lekki ból podczas wprowadzania wziernika do dróg rodnych. Specjaliści stosują jednak środki nawilżające, które znacznie zmniejszają ten dyskomfort lub go całkowicie eliminują. W przypadku pobrania wycinka może pojawić się delikatne pieczenie. Ogólnie jednak badanie kolposkopowe jest nieinwazyjne i zazwyczaj trwa kilka do kilkunastu minut, dlatego pacjentki nie muszą się martwić o swój komfort, nawet jeśli mają niższy próg tolerancji bólu.

Kolposkopia jest bezpiecznym i nieinwazyjnym badaniem, a powikłania są bardzo rzadkie. Jeśli jednak pobierane są wycinki z tarczy szyjki macicy, mogą wystąpić intensywne krwawienie i infekcje. W rzadkich przypadkach, po pobraniu wycinków lub biopsji szyjki macicy, może wystąpić krwawienie oraz przejściowy dyskomfort. Jednakże, jeśli pacjentka doświadczy gorączki, nietypowych upławów pod względem zapachu lub konsystencji, pieczenia, przedłużającego się bólu, swędzenia lub innych niepokojących objawów, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, ze względu na możliwość wystąpienia infekcji.

Po badaniu można natychmiast wrócić do codziennych czynności. Jednak w przypadku pobrania wycinków zaleca się powstrzymanie od współżycia, stosowania tamponów oraz globulek dopochwowych przez kilka dni. Jeśli pojawią się dreszcze, gorączka, obfite krwawienie lub silne bóle podbrzusza, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Podczas badania kolposkopowego lekarz może natychmiast stwierdzić obecność nieprawidłowych zmian nabłonkowych. Wynik może być opisany na miejscu, a czasem dołączana jest dokumentacja fotograficzna w wysokiej rozdzielczości. Natomiast wyniki biopsji pobranych w trakcie badania cytologicznego będą dostępne po kilku tygodniach oczekiwania. Na podstawie wyników kolposkopii i analizy pobranych wycinków lekarz planuje dalsze postępowanie, które może obejmować kontrolę lub leczenie.

Kolposkopia – jakie choroby wykrywa?

Kolposkopia jest zazwyczaj zalecana przez lekarzy po wykryciu nieprawidłowych wyników badania cytologicznego, ale istnieje wiele innych powodów, dla których może być wskazana. Badanie to umożliwia dokładne zbadanie szyjki macicy i pochwy, co pozwala na wykrycie zmian przednowotworowych, takich jak polipy macicy czy rak szyjki macicy. Kolposkopia jest również skuteczną metodą w diagnostyce brodawczaków i zmian doczesnowych, a nawet w ciąży. W szczególności pomaga wykryć infekcję wirusem HPV, który jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju raka szyjki macicy. Dzięki kolposkopii można szybko postawić diagnozę i podjąć odpowiednie działania lecznicze, co jest kluczowe dla skutecznego leczenia.

Badanie redukuje potrzebę wykonywania kosztownych testów wirusologicznych i wielokrotnych cytologii. Dodatkowo, już po pierwszej wizycie pacjentka może dowiedzieć się, czy istnieją jakiekolwiek niepokojące zmiany, co umożliwia szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia. Jeśli wyniki cytologii są nieprawidłowe, nie oznacza to automatycznie obecności raka szyjki macicy. Zazwyczaj wskazują one na zmiany w komórkach nabłonka płaskiego spowodowane infekcją wirusem HPV. Konieczne jest wtedy wykonanie dodatkowej diagnostyki, w tym testu na obecność wirusa HPV oraz kolposkopii. Ginekolog skieruje Cię na kolposkopię, czyli badanie wziernikowe szyjki.