Macica łukowata – jak powstaje i czy wpływa na ciążę?

Macica łukowata to stosunkowo łagodna wada anatomiczna, która rzadko powoduje poważne problemy z płodnością i przebiegiem ciąży. Przeczytaj, co prowadzi do powstania tej wady. Sprawdź, jakie badania pozwalają na jej rozpoznanie. 

Co to jest macica łukowata?

Macica łukowata to jedna z wrodzonych wad anatomicznych macicy, zaliczana do łagodniejszych form anomalii rozwojowych przewodu Müllera – struktury odpowiedzialnej za rozwój żeńskiego układu rozrodczego. Macica łukowata charakteryzuje się niewielkim zagłębieniem (wgłębieniem) w górnej części jamy macicy. Zazwyczaj wynosi ono mniej niż 10 mm.

📌 Sprawdź: e-Pakiet ryzyko poronień, rozszerzony – badania genetyczne.

Przyczyny powstawania macicy łukowatej

W trakcie embriogenezy przewody Müllera powinny się połączyć i uformować jednolitą jamę macicy. Embriogeneza to proces rozwoju zarodka od momentu zapłodnienia do wykształcenia się podstawowych struktur organizmu. Jeśli proces połączenia przewodu Müllera jest niecałkowity, pozostaje niewielkie wgłębienie w dnie macicy, charakterystyczne dla macicy łukowatej.

Pewne wady anatomiczne macicy miewają podłoże dziedziczne, co oznacza, że ryzyko ich wystąpienia jest większe u osób, w których rodzinie występowały podobne anomalie. Narażenie płodu na toksyny, substancje chemiczne, niedobory witamin (np. kwasu foliowego) lub infekcje w czasie ciąży może wpłynąć na nieprawidłowy rozwój narządów płciowych.

Zaburzenia hormonalne w okresie prenatalnym, tj. nieprawidłowe działanie hormonów matki w czasie ciąży, wpływają na prawidłowy rozwój układu rozrodczego płodu i wiążą się z ryzykiem powstania macicy łukowatej.

Czy można zapobiec powstawaniu macicy łukowatej?

Ponieważ macica łukowata jest wadą wrodzoną, nie ma skutecznych metod zapobiegania jej. Można jednak zminimalizować ryzyko nieprawidłowości w rozwoju płodu poprzez zdrowy tryb życia matki w czasie ciąży, unikanie toksycznych substancji oraz odpowiednią suplementację kwasu foliowego.

Macica łukowata a ciąża

Macica łukowata jest jedną z łagodniejszych wad anatomicznych macicy i zazwyczaj nie powoduje poważnych problemów z płodnością i przebiegiem ciąży. Większość kobiet nie ma trudności z poczęciem, ponieważ wada ta nie powoduje znacznych zmian w budowie jamy macicy.

Macica łukowata nie tworzy istotnej przeszkody w implantacji zarodka. Jednak w niektórych przypadkach zwiększa ryzyko powikłań ciążowych. Wada ta wiąże się z ryzykiem poronień na wczesnym etapie ciąży – w wyjątkowych przypadkach niewielkie wgłębienie w dnie macicy utrudnia prawidłowe zagnieżdżenie się zarodka.

Macica łukowata zwiększa ryzyko wcześniejszego porodu. Kształt jamy macicy może wpływać na pozycję dziecka, co zwiększa ryzyko ułożenia miednicowego (główka płodu skierowana do góry zamiast w dół). W rzadkich przypadkach ułożenie płodu wymaga cesarskiego cięcia. W związku z powyższym kobieta, która zaszła w ciążę, powinna częściej mieć przeprowadzane kontrole USG, aby monitorować rozwój dziecka.

📌 Przeczytaj także: Poronienie samoistne – etapy, powikłania, następna ciąża.

Czy macica łukowata wymaga leczenia przed ciążą?

Zazwyczaj nie ma potrzeby leczenia, jeśli kobieta nie doświadcza problemów z donoszeniem ciąży. Jednak w przypadku powtarzających się poronień lekarz zaleca dalszą diagnostykę i ewentualnie wykonanie drobnej korekcji chirurgicznej, która polega na wycięciu łuku.

Macica łukowata – objawy

Macica łukowata zazwyczaj nie wysyła żadnych objawów i jest przypadkowo wykrywana podczas badań obrazowych. Niektóre kobiety zgłaszają bardziej bolesne lub obfite miesiączki, jednak nie jest to typowy objaw tej wady. Macica łukowata jest często mylona z macicą przegrodzoną. To wrodzona wada anatomiczna, polegająca na obecności przegrody dzielącej jamę macicy na dwie części. Dlatego kluczowe jest wykonanie dokładnych badań, aby postawić właściwą diagnozę.

Jak diagnozowana jest macica łukowata?

Standardowe badanie ultrasonograficzne (USG 2D) może nie być wystarczające do dokładnej oceny kształtu jamy macicy. USG 3D pozwala na lepsze zobrazowanie struktury macicy i dokładne określenie, czy jest to macica łukowata, czy inna wada (np. macica przegrodzona). Jest to najczęściej stosowana i najmniej inwazyjna metoda diagnostyczna. 

Histerosalpingografia (HSG) to badanie rentgenowskie z użyciem środka kontrastowego, które obrazuje wnętrze macicy i jajowodów. Nie zawsze pozwala ona jednak jednoznacznie odróżnić macicę łukowatą od przegrody macicy.

Sonohisterografia (SHG lub SIS ang. (ang. saline infusion sonogram), czyli ultrasonografia dopochwowa z podaniem soli fizjologicznej do jamy macicy, umożliwia dokładniejszą ocenę kształtu jamy macicy w porównaniu do zwykłego USG. Histeroskopia to z kolei zabieg endoskopowy, polegający na wprowadzeniu cienkiego wziernika z kamerą do wnętrza macicy. Pozwala na dokładną ocenę kształtu jamy macicy i ewentualne usunięcie nieprawidłowości chirurgicznie (jeśli jest taka potrzeba). 

Rezonans magnetyczny (MRI) jest rzadko stosowany w diagnostyce macicy łukowatej. Pomaga w trudniejszych przypadkach, zwłaszcza gdy konieczne jest odróżnienie jej od innych wad macicy.

Opracowanie: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Konsultacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian