Na czym polega rezonans magnetyczny?

Rezonans magnetyczny (MRI) to bardzo dokładne badanie obrazowe, powszechnie używane w diagnostyce wielu schorzeń. Nie wymaga stosowania promieniowania jonizującego, więc wolno wykonywać je nawet u kobiet w ciąży. Jakie choroby można wykryć podczas rezonansu magnetycznego? Kiedy badanie jest przeciwwskazane? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziesz w poniższym artykule.

Na czym polega rezonans magnetyczny?

Rezonans magnetyczny (MRI) to badanie, które wykorzystuje działanie pola magnetycznego do uzyskiwania obrazów określonej okolicy ciała. To możliwe dzięki obecności w komórkach ludzkiego ciała protonów wodoru. Aparat MRI można porównać do wielkiego elektromagnesu. Po uruchomieniu generuje on pole magnetyczne, które powoduje „uporządkowanie” protonów wodoru w komórkach. Gdy wracają one do pozycji wyjściowej, generują falę radiową odbieraną przez aparat i przekształcaną w obraz.

Badanie MRI przeprowadza się w pracowni rezonansu magnetycznego, która jest w odpowiedni sposób odizolowana. Aparat przypomina dość ciasną komorę (tunel), do której pacjent wjeżdża na ruchomym łóżku. Osoby z klaustrofobią podczas rezonansu magnetycznego mogą odczuwać dyskomfort, szczególnie iż trwa dość długo, a jego wykonywaniu towarzyszy głośny dźwięk. Jeżeli zmagasz się z lękiem przed ograniczoną przestrzenią, koniecznie poinformuj o tym lekarza przed badaniem.

Rezonans magnetyczny – rodzaje badania

Rezonans magnetyczny ma zastosowanie w niemal każdej dziedzinie medycyny. W zależności od zgłaszanych objawów lekarz może skierować Cię m.in. na rezonans magnetyczny:

• głowy;
• przysadki mózgowej;
• kręgosłupa
• jamy brzusznej i miednicy;
• stawów;
• kończyn.

Badanie MRI może być przeprowadzane z kontrastem, czyli specjalną substancją podawaną dożylnie w trakcie badania. Poprawia to widoczność niektórych tkanek i zmian, np. ognisk zapalnych. Przed podaniem kontrastu konieczne jest sprawdzenie czynności nerek. Wykonuje się to poprzez badanie stężenia kreatyniny we krwi i wyliczenie GFR (wskaźnika filtracji kłębuszkowej). Przed rezonansem z podaniem kontrastu należy także wykonać badanie stężenia TSH.

Kiedy zleca się rezonans magnetyczny?

Rezonans magnetyczny jest badaniem, do którego wykonania nie jest niezbędne skierowanie od lekarza, ale uzyskanie skierowania znacznie usprawnia wykonanie badania i przygotowanie jego opisu przez radiologa. Rezonans magnetyczny najczęściej zleca specjalista m. in.: neurolog, ortopeda lub chirurg. Istnieje wiele wskazań do wykonania MRI. To m. in.:

• bóle głowy;
• zaburzenia i schorzenia neurologiczne, w tym objawy sugerujące stwardnienie rozsiane lub chorobę Alzheimera;
• zaburzenia i wady rozwojowe;
• dolegliwości bólowe kręgosłupa i stawów;
• zmiany pourazowe układu kostno-stawowego;
• zmiany ogniskowe i choroby narządów miąższowych w tym wątroby, trzustki, śledziony, nerek;
• zaburzenia odpływu żółci;
• badania przesiewowe u osób zdrowych – w tym badanie „całego ciała” (whole-body) w poszukiwaniu zmian patologicznych;
• badania różnych okolic ciała u osób z chorobami onkologicznymi.

Wynik rezonansu magnetycznego otrzymuje się zwykle dopiero kilka tygodni po badaniu. Jeżeli zostało ono wykonanie w trybie pilnym, opis uzyskuje się szybciej, zwykle w ciągu kilku dni.

Przeciwwskazania do rezonansu magnetycznego

Rezonans magnetyczny wytwarza silne pole magnetyczne, dlatego nie wolno go wykonywać u osób, które mają w ciele wszczepione metalowe elementy. MRI mogłoby spowodować ich nagrzanie, przesunięcie lub zaburzenie funkcji. Rezonans jest przeciwwskazany m. in. w przypadku obecności:

• rozrusznika serca;
• metalicznego ciała obcego w oku (np. opiłków metalu) lub w innym narządzie;
• neurostymulatora, np. w mózgu;
• implantu ślimakowego;
• pompy podającej leki, np. pompy insulinowej (przed badaniem konieczne jest jej odłączenie);
• cewnika zawierającego metalowe elementy;
• metalowych klipsów naczyniowych (np. po operacji tętniaka);
• metalowych implantów zębowych.

Część elementów metalicznych może być dopuszczona do badania przy spełnieniu pewnych warunków, np. elementy medyczne implantowane w zabiegach operacyjnych mogą posiadać odpowiedni skład potwierdzony certyfikatem, co umożliwia wykonanie MRI. Przed badaniem poinformuj lekarza o wszelkich urazach lub operacjach, które przeszedłeś w życiu. Jeśli to możliwe, zabierz ze sobą dokumentację medyczną.

Jak długo trwa badanie rezonansem magnetycznym?

Czas trwania badania rezonansem magnetycznym jest różny i wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu minut. Aby uzyskane obrazy były wyraźne, konieczne jest pozostanie przez ten czas w bezruchu. W trakcie badania technik może poprosić cię o nabranie powietrza i wstrzymanie go przez kilka, niekiedy kilkanaście sekund.

Rezonans magnetyczny – co wykrywa to badanie?

Badanie MRI pozwala na wykrycie wielu zmian w niemal każdym narządzie i układzie., w tym głównie w układzie kostnoszkieletowym, stawach, centralnym systemie nerwowym – badanie głowy i kręgosłupa , pozwala na dokładne zobrazowanie zmian patologicznych w obrębie jamy brzusznej, miednicy. Badanie jest też nieocenione u pacjentów z łagodnymi i złośliwymi zmianami nowotworowymi. Dobrze widoczne w rezonansie są także torbiele, ogniska zapalne i ropnie

Rezonans magnetyczny a ciąża

Rezonans magnetyczny może być wykonywany w ciąży, chociaż, jeśli to możliwe, odradza się jego wykonywanie w pierwszym trymestrze ciąży. Z reguły wykonujemy to badanie bez podawania środka kontrastowego, a podajemy go jedynie w wyjątkowych sytuacjach, z uwagi na potencjalnie szkodliwe działanie na rozwijający się płód. Jeśli to konieczne, rezonans można wykonać na każdym etapie ciąży. Co więcej, stanowi on bardzo przydatne badanie obrazowe, które pomaga w rozpoznaniu wielu schorzeń – zarówno u przyszłej mamy, jak i u dziecka w jej łonie.

Rezonans całego organizmu

Coraz większą popularnością cieszy się rezonans magnetyczny całego organizmu (ang. whole-body magnetic resonance imaging, w skrócie WB-MRI).

Badanie whole body znajduje zastosowanie do przeglądowej oceny układu kostnoszkieletowego, w tym kręgosłupa i stawów

Ponadto WHOLE BODY ma coraz większe zastosowanie do oceny całego ciała w ramach badań profilaktycznych, przy czym należy pamiętać, że daje ono jedynie OGÓLNĄ informację na temat stanu zdrowia nie zastępując dokładniejszych badań.

W uzasadnionych przypadkach jest metodą używaną w onkologii.

Jaka jest różnica między rezonansem a tomografem?

Rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa (TK) różnią się przede wszystkim metodą wykonania, sposobem uzyskiwania obrazów i czasem ich akwizycji. Rezonans Magnetyczny pozwala przede wszystkim na uzyskanie obrazów, przekrojów ciała w układach wielopłaszczyznowych, z dokładniejszą niż TK oceną rodzajów tkanek.

W przeciwieństwie do MRI, w trakcie TK wykorzystywane jest promieniowanie jonizujące, które nie jest obojętne dla zdrowia i może negatywnie wpływać na rozwój płodu u kobiet ciężarnych. Często jest jednak metodą z wyboru z uwagi na niedługi czas badania eliminujący znaczną część artefaktów ruchowych i oddechowych.

Badanie MRI z kolei wymaga z reguły dłuższego czasu poświęconego na jego wykonanie i w znacznej mierze zależy od pełnej współpracy z pacjentem np. konieczności pozstawania w bezruchu przez dłuższy czas i wstrzymywania oddechu.

Najczęściej MRI i TK to badania wzajemnie uzupełniające się w celu dokładniejszej diagnostyki, lub wręcz stwierdzenia obecności zmian chorobowych.

Wyboru najlepszego dla Ciebie badania dokonuje lekarz, na podstawie całokształtu obrazu klinicznego.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

1. Berger A., Magnetic resonance imaging, „BMJ” 2002, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1121941/ [dostęp: lipiec 2023].
2. Ghadimi M., Sapra A., Magnetic Resonance Imaging Contraindications, „StatPearls” 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK551669/ [dostęp: lipiec 2023].
3. Xian J., Chen M., Jin Z., Magnetic Resonance Imaging in Clinical Medicine: Current Status and Potential Future Developments in China, „Chinese Medical Journal” 2015, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4834763/ [dostęp: lipiec 2023].
4. Summers P. i in., Whole-body magnetic resonance imaging: technique, guidelines and key applications, „ecancermedicalscience” 2021, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7929776/ [dostęp: lipiec 2023].
5. Gatta G. i in., MRI in Pregnancy and Precision Medicine: A Review from Literature, „Journal of Personalized Medicine” 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8778056/ [dostęp: lipiec 2023].