Neuralgia międzyżebrowa - objawy, ile trwa, jak leczyć?

Neuralgia międzyżebrowa (nerwobóle międzyżebrowe) to szerokie pojęcie, związane z występowaniem dolegliwości bólowych w obrębie nerwów międzyżebrowych. Ból międzyżebrowy w neuralgii ma charakter neuropatyczny co oznacza, że może być on spowodowany uszkodzeniem nerwów, ich nieprawidłowym funkcjonowaniem, lub innymi zaburzeniami, wpływającymi na pracę układu nerwowego. Neuralgia międzyżebrowa i towarzyszące jej bóle znacząco obniżają jakość życia pacjentów. Z tego artykułu dowiesz się, jakie są przyczyny, objawy i możliwości leczenia nerwobólu międzyżebrowego.

Neuralgia międzyżebrowa – objawy

U każdego człowieka występuje 12 nerwów międzyżebrowych, które unerwiają ruchowo i czuciowo liczne mięśnie i inne tkanki w obrębie klatki piersiowej, brzucha i pleców. W następstwie działania wielu czynników, nerw międzyżebrowy może ulegać podrażnieniu lub uszkodzeniu, co prowadzi do wystąpienia dolegliwości bólowych w obrębie tułowia. Często źródłem bólu może być nie pojedynczy, a kilka różnych nerwów międzyżebrowych. Objawami, mogącymi wskazywać na neuralgię międzyżebrową, są:

• Ostre, promieniujące do pleców, kłujące bóle klatki piersiowej, często odczuwalne wzdłuż żeber. Bóle mogą dawać wrażenie opasywania od przodu tułowia ku górnej części pleców;
• Wrażenie swędzenia lub pieczenia w obrębie górnych części tułowia;
• Parestezje. Są to zaburzenia właściwego odczuwania bodźców w wyniku podrażnienia lub uszkodzenia nerwów, także międzyżebrowych. Mogą mieć one powodować wrażenie drętwienia i mrowienia w obrębie tułowia. Charakterystyczne jest również nieprawidłowe odczuwanie temperatury, wrażenie zimna lub ciepła na obszarze unerwianym przez dany nerw;
• Ograniczenie ruchomości ramion, pleców;
• W zależności od czynnika sprawczego, neuralgii międzyżebrowej może, choć nie musi, towarzyszyć gorączka.

Nerwobóle międzyżebrowe mogą się nasilać podczas aktywności fizycznej, głębokiego oddychania czy rozciągania klatki piersiowej. Dolegliwości bólowe narastają także podczas śmiechu, kaszlu czy kichania. U niektórych osób możliwe jest wystąpienie tzw. bólów przeniesionych, a więc występujących w miejscach innych niż ich pierwotne źródło. Są one wywołane unerwianiem przez ten sam poziom rdzenia kręgowego kilku różnych obszarów ciała. W przypadku neuralgii międzyżebrowej, bóle przeniesione najczęściej występują w okolicy łopatek i dolnej części miednicy. Bóle najczęściej pojawiają się nagle i trwają od kilku sekund do kilku minut.

W skrajnych przypadkach, w przypadku znacznego uszkodzenia nerwów międzyżebrowych, bardzo silne bóle mogą utrudniać oddychanie, co może prowadzić do stanów zagrożenia życia. Należy pamiętać, że bóle klatki piersiowej, zwłaszcza przewlekłe i o dużym nasileniu, są wskazaniem do pilnej konsultacji lekarskiej. Objawy niektórych groźnych chorób, takich jak choroba wieńcowa czy zawał serca mogą przypominać nerwobóle, czego nie można lekceważyć. Bóle rozprzestrzeniające się na lewe ramię, szczękę, z towarzyszącą dusznością i uciskiem w klatce piersiowej oraz odczuwalnymi zaburzeniami rytmu serca są wskazaniem do wezwania zespołu ratownictwa medycznego.

Przyczyny neuralgii międzyżebrowej

Istnieje wiele czynników, mogących prowadzić do wystąpienia nerwobólu międzyżebrowego. Rozwijające się zapalenie międzyżebrowe, podrażnienie, ucisk czy uszkodzenie nerwów prowadzą do występowania opisywanych wcześniej, charakterystycznych dolegliwości. Wśród przyczyn neuralgii międzyżebrowej wymienić można takie elementy, jak:

• Urazy mechaniczne klatki piersiowej, zwłaszcza po silnych uderzeniach z towarzyszącymi złamaniami żeber. Częstymi przyczynami wystąpienia nerwobólu międzyżebrowego są następstwa wypadków komunikacyjnych, czy wypadki mające miejsce podczas uprawiania niektórych sportów. Urazy klatki piersiowej zdarzają się zwłaszcza w przypadku takich sportów, jak narciarstwo, snowboard czy zapasy;
• Zakażenia wirusowe, zwłaszcza wirusem ospy wietrznej (VZV), będącym zarazem czynnikiem wywołującym tzw. półpasiec. W niektórych przypadkach, po przechorowaniu ospy wietrznej, VZV może pozostawać w uśpieniu (latencji) w zwojach nerwowych, także w rdzeniu kręgowym. W warunkach osłabionej odporności, wirus może reaktywować się i wywoływać chorobę zwaną półpaścem. Półpasiec może powodować rozwój stanów zapalnych w obrębie różnych nerwów organizmu, także międzyżebrowych. Przewlekła neuralgia międzyżebrowa i inne rodzaje neuralgii, wywoływane przez VZV (neuralgie półpaścowe) mogą utrzymywać się przez wiele miesięcy po ustąpieniu innych objawów choroby i nawracać, zwłaszcza u osób starszych;
• Ucisk na nerwy międzyżebrowe (np. przez guz nowotworowy, obrzęk);
• Powikłanie po zabiegach chirurgicznych, zwłaszcza z otwarciem klatki piersiowej (torakotomia);
• Nadmierne napięcie mięśni klatki piersiowej, pleców;
• Ogólnoustrojowe, autoimmunologiczne stany zapalne (np. reumatoidalne zapalenie stawów);
• Niedobór witamin z grupy B;
• Działanie niepożądane niektórych leków;
• Przypadki idiopatyczne (nie można określić przyczyny).

Diagnostyka neuralgii międzyżebrowej

Zdiagnozowanie nerwobólów międzyżebrowych jest możliwe po wykluczeniu przez lekarza innych, możliwych przyczyn dolegliwości. Diagnostyka opiera się o badania fizykalne, neurologiczne, a także badania obrazowe: zdjęcia rentgenowskie, badanie USG, tomografię komputerową, czy rezonans magnetyczny.

Neuralgia międzyżebrowa – leczenie

Istnieje kilka możliwości terapeutycznych, umożliwiających łagodzenie dolegliwości związanych z wystąpieniem nerwobólów. Niekiedy mogą one ustąpić samoistnie lub po wyeliminowaniu czynnika sprawczego. Metody leczenia obejmują stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, antydepresantów, a także blokowanie przewodnictwa w uszkodzonych nerwach. Stosuje się:

• Kremy i żele lub plastry z kapsaicyną i lidokainą;
• Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ);
• Niektóre antydepresanty, które znajdują zastosowanie także w łagodzeniu objawów neuralgii, np. nortryptylina, imipramina, dezypramina;
• Leki przeciwdrgawkowe: karbamazepina, gabapentyna;
• Środki znieczulające miejscowo, działające jako blokery nerwów, które można podawać w okolice międzyżebrowe, celem zmniejszenia dolegliwości bólowych;
• Ablacja falami radiowymi: przy użyciu fal radiowych niszczy się fragment nerwu, który jest źródłem uciążliwych objawów. Jest ona zalecana, jeśli neuralgia międzyżebrowa ma charakter przewlekły i nawracający;
• Leki przeciwbólowe o charakterze opioidowym (tramadol, oksykodon, morfina): stosuje się w przypadku silnych bólów, których łagodzenie za pomocą innych dostępnych środków jest niewystarczające. Ze względu na właściwości silnie uzależniające, opioidy nie są powszechnie stosowane w leczeniu neuralgii międzyżebrowej. Leki te muszą być przyjmowane pod stałą kontrolą lekarza, w możliwie jak najbardziej ograniczonej dawce;
• Fizjoterapia: osteopatia, terapia manualna, zabiegi z wykorzystaniem pola elektromagnetycznego, hydromasaże.

Nerwoból międzyżebrowy – ile trwa?

Choć same epizody bólowe w przebiegu neuralgii trwają zazwyczaj krótko, w zależności od przyczyny, dolegliwości mogą wykazywać tendencje do nawracania tygodniami, miesiącami lub nawet latami. Istotny jest odpowiedni dobór, przez lekarza prowadzącego pacjenta, możliwych do wykorzystania opcji terapeutycznych.

Autor: Mgr Aleksandra Wasilów

Bibliografia:

1. Intercostal Neuralgia. Fazekas D, Doroshenko M, Horn DB. [Updated 2022 Nov 17]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560865/

2. Interna Szczeklika. Szczeklik A, Gajewski P. Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.

3. Evaluation and treatment of musculoskeletal chest pain. Ayloo, A., Cvengros, T., & Marella, S. (2013). Primary care, 40(4), 863–viii. https://doi.org/10.1016/j.pop.2013.08.007