Badania

24 czerwca 2022 - Przeczytasz w 4 min

Małpia Ospa – co warto o niej wiedzieć?

Spis treści:

Niedawno w Polsce został potwierdzony pierwszy przypadek zakażenia małpią ospą. Do tej pory choroba była obecna głównie w Afryce, jednak w maju 2022 roku pojawiła się na szerszą skalę w niektórych krajach europejskich. Po doświadczeniach związanych z pandemią COVID-19 zjawisko to może wzbudzać pewien niepokój. Czym dokładnie jest małpia ospa, co wywołuje tę chorobę, jakie są objawy zakażenia oraz w jaki sposób dochodzi do transmisji wirusa małpiej ospy?

małpia ospa

Małpia ospa – co to jest?

Małpia ospa to rzadka, wirusowa choroba odzwierzęca. Wywoływana jest przez patogen z rodzaju orthopoxvirus – wirusa ospy małpiej. Naturalnymi nosicielami wirusa małpiej ospy mogą być różne gatunki zwierząt, nie tylko małpy. Zakażenia obserwowane były także m.in. u szczurów, wiewiórek lub też psów.

Omawiane schorzenie zostało po raz pierwszy opisane w 1958 roku w Afryce, a w latach siedemdziesiątych wykryto pierwsze przypadki przeniesienia choroby na ludzi. Od tego czasu co kilka lat na świecie pojawiały się pojedyncze, endemiczne ogniska zakażeń małpią ospą, jednak większość przypadków ograniczała się do poszczególnych państw afrykańskich. Zjawisko przeniesienia choroby z człowieka na człowieka zdarza się rzadko i wymaga bezpośredniego kontaktu z osoba zakażoną. Nie obserwuje się także bezobjawowego przebiegu choroby – z tego powodu wirus małpiej ospy znacząco różni się od koronawirusa SARS-CoV-2, odpowiedzialnego za globalną pandemię COVID-19.

Obecnie na całym świecie obserwuje się wzrost liczby przypadków małpiej ospy poza państwami Afryki. Zakażenia omawianym wirusem zostały wykryte już w ponad 30 państwach na całym świecie, przy czym najwięcej przypadków odnotowano w Hiszpanii oraz Wielkiej Brytanii. Do 24 maja 2022 r. poza Afryką odnotowano 131 potwierdzonych przypadków i  106 podejrzeń. Zgodnie z rozporządzeniami Ministerstwa Zdrowia obecnie istnieje obowiązek zgłaszania podejrzeń małpiej ospy oraz obowiązek hospitalizacji osoby zakażonej wirusem odpowiedzialnym za rozwój tej choroby. Osoby narażone na zakażenie muszą zostać poddane 21-dniowej izolacji, podobnie jak w przypadku innych wirusów , jak np. wirus gorączki krwotocznej, czyli Eboli.

Małpia ospa – objawy

Objawy małpiej ospy przypominają dolegliwości występujące w przebiegu innych rodzajów ospy, jak np. w ospie wietrznej lub ospie prawdziwej. Pierwsze symptomy zazwyczaj uwidaczniają się w przeciągu 7 do 14 dni od momentu zakażenia. Na początku obejmują one niecharakterystyczne dolegliwości, takie jak m.in.:

  • Uogólnione osłabienie,
  • Wysoka gorączka (powyżej 38,5°C),
  • Dreszcze
  • Ból głowy,
  • Bóle mięśniowe,
  • Limfadenopatia (powiększenie węzłów chłonnych).

Po około 3-4 dniach od pojawienia się początkowych dolegliwości następuje rozwój typowej wysypki skórnej. Często pierwsze zmiany uwidaczniają się w obrębie twarzy, po czym rozprzestrzeniają się na resztę ciała. Wysypka w przebiegu małpiej ospy ulega przemianom w czasie.

Na początku zmiany skórne przybierają postać niewielkich, płaskich przebarwień. Następnie pojawiają się pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą oraz ropą. Z czasem zmieniają się one w krosty, które przysychając tworzą strupy. Całość trwa od około 2 do 4 tygodni, a w miejscach występowania zmian skórnych mogą pozostawać przebarwienia i blizny, które następnie będą blednąć na przestrzeni kilku lat. W okresie, w którym występuje wysypka pacjent stanowi potencjalne źródło zakażenia dla innych osób.

Małpia ospa (podobnie jak wszystkie choroby infekcyjne) związana jest z ryzykiem rozwoju powikłań zdrowotnych, takich jak zapalenie płuc, posocznica, zapalenie mózgu oraz uszkodzenia narządowe. Na pojawienie się tych komplikacji szczególnie narażone są osoby stosujące leczenie immunosupresyjne lub posiadające określone deficyty odporności, np. w przebiegu określonych chorób nowotworowych (białaczki) lub zakażenia wirusem HIV.

Małpia ospa – przyczyny i zakażenie

Małpia ospa wywoływana jest przez wirusa małpiej ospy. Jest to patogen odzwierzęcy, zaliczany do rodzaju Orthopoxvirus z rodziny Poxviridae. Ze względu na podobieństwo wirusa małpiej ospy do wirusa ospy prawdziwej możliwe jest stosowanie szczepionki przeciwko temu patogenowi w celu zapobiegania małpiej ospie. CDC (ang.Centers for Disease Control) szacuje, że tego typu postępowanie może zapewniać ochronę na poziomie powyżej 85%, choć jest to nadal przedmiot intensywnych badań.

Do zakażenia może dochodzić poprzez kontakt z chorym zwierzęciem lub osobą, u której doszło do rozwoju charakterystycznej wysypki. Zakażenie małpią ospą wymaga bliskiego, przedłużonego kontaktu z chorym. Z tego powodu najczęściej zakażeniom ulegają członkowie rodziny chorego lub też personel medyczny. W przypadku zauważenia u siebie lub u osoby bliskiej objawów, które mogą wskazywać na rozwój małpiej ospy należy telefonicznie skontaktować się z lekarzem, który podejmie odpowiednie decyzje w zakresie dalszego postępowania diagnostyczno-leczniczego.

Leczenie małpiej ospy polega na podawaniu określonych leków przeciwwirusowych oraz leczeniu objawowym, które ma na celu złagodzenie doświadczanych przez pacjenta dolegliwości. Choroba zazwyczaj charakteryzuje się dość łagodnym przebiegiem, choć określone grupy populacyjne (jak dzieci, kobiety w ciąży lub osoby z zaburzeniami odporności) mogą być narażone na występowanie nasilonych objawów oraz możliwe komplikacje zdrowotne. W takich przypadkach konieczne może być wdrożenie leczenia wewnątrzszpitalnego, połączonego z zaawansowanym postępowaniem leczniczym.

Źródła

https://medycynatropikalna.pl/choroba/ospa-malpia-ang-monkeypox

https://www.gov.pl/web/zdrowie/malpia-ospa–najwazniejsze-informacje

https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2022-DON385

https://www.cdc.gov/poxvirus/monkeypox/index.htmlhttps://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/wywiady/299095,malpia-ospa-nie-jest-choroba-homoseksualistow

Podobne artykuły

Powiązane pakiety
E-PAKIET ZDROWIE W DOBIE PANDEMII
W ramach Pakietu "Zdrowie w dobie pandemii" oferujemy badania przesiewowe, które pomogą zorientować się w jakiej kondycji jest nasz organizm oraz mogą pomóc we wczesnym wychwyceniu wielu nieprawidłowości zdrowotnych. W pakiecie znalazły się następujące badania: Morfologia krwi - Wieloparametrowy wynik tego badania może sygnalizować problemy z odpornością lub toczące się infekcje, a nawet problemy onkologiczne. Może też wskazywać na anemię (np. w przebiegu chorób przewlekłych), co również ma wpływ na zdolność organizmu do zwalczania infekcji. Cennym uzupełnieniem morfologii jest stężenie białka C-reaktywnego (CRP) – niespecyficznego wskaźnika toczącego się stanu zapalnego. Stężenie CRP może wzrastać zarówno w przebiegu infekcji, jak również po urazach czy w szeregu przewlekłych chorób zapalnych – takich jak np. reumatoidalne zapalenie stawów i nieswoiste zapalne choroby jelit, a w końcu nowotworów. Kreatynina – główny laboratoryjny wykładnik funkcji nerek. Wynik tego badania przedstawiany jest łącznie z wyliczeniem tzw. estymowanego wskaźnika filtracji kłębuszkowej (eGFR). Wzrost stężenia kreatyniny we krwi, któremu towarzyszy spadek parametru eGFR wskazuje na niewydolność nerek. Diagnostykę dysfunkcji tego narządu można poszerzyć o badanie ogólne moczu oraz wydalania białka z moczem (badanie ACR). Szacuje się, że na przewlekłą chorobę nerek, jedną z głównych chorób predysponujących do ciężkiego przebiegu COVID-19, choruje nawet 10-15% światowej populacji. Przez długi czas może ona rozwijać się bezobjawowo, stąd tak ważne są profilaktyczne, regularne badania nerek, szczególnie u osób cierpiących na schorzenia predysponujące do ich wystąpienia - takie jak cukrzyca, nadciśnienie i otyłość. Glukoza – oznaczenie na czczo tego cukru we krwi jest podstawowym badaniem w kierunku cukrzycy i stanów ją poprzedzających. Cukrzyca nie jest chorobą śmiertelną, ale może prowadzić do wielu powikłań zagrażających życiu, związanych z uszkodzeniem ścian naczyń dużych i małych (np. nerkowych) naczyń krwionośnych. W jej przebiegu dochodzi również do wzrostu podatności na infekcje. Lipidogram – dyslipidemia, czyli nieprawidłowe wyniki któregoś z parametrów lipidogramu:  cholesterolu całkowitego, „złego” cholesterolu LDL, „równie złego” cholesterolu nie-HDL, „dobrego” cholesterolu HDL frakcji lub trójglicerydów  we krwi to jedno z głównych wskaźników ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Może doprowadzić do rozwoju nadciśnienia, a ono z kolei do niewydolności serca. Choroba ta może stanowić przyczynę poważnego przebiegu COVID-19, jak i nasilić się lub ujawnić po przebyciu choroby. Diagnostykę niewydolności serca może wspomóc laboratoryjne oznaczanie peptydu natriuretycznego (BNP lub NT pro-BNP). Próby wątrobowe - grupa badań, pozwalająca ocenić stan wątroby i dróg żółciowych, obejmująca oznaczenie aktywności enzymów wątrobowych (ALT, AST, GGTP i ALP) oraz stężenia bilirubiny całkowitej. Stłuszczenie wątroby na podłożu metabolicznym (MAFLD, NAFLD), czyli zaburzeń w gospodarce energetycznej, przez niektórych autorów wymieniane jest jako jeden z czynników ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19.  Ta najpowszechniejsza na świecie i w Polsce choroba wątroby (może dotyczyć nawet 25% Polaków) rozpoznawana jest na podstawie badań obrazowych, ale jej podejrzenie budzić mogą nawet granicznie nieprawidłowe wyniki oznaczania we krwi aktywności enzymów wątrobowych: ALT i GGTP, rzadziej obserwować można wzrost poziomu bilirubiny. Na zagrożenie NAFLD wskazuje dieta wysokokaloryczna, bogata w rafinowane węglowodany, tłuszcze nasycone i słodzone napoje. Choroba ta często współwystępuje z tzw. zespołem metabolicznym (otyłość, nadciśnienie, dyslipidemia czy nieprawidłowy poziom glukozy na czczo).   Czas oczekiwania na wyniki e-pakietu w większości laboratoriów wynosi 1-2 dni robocze.* *Czas prezentowany jest w dniach roboczych i może ulec zmianie ze względu na uwarunkowania laboratoryjne i nie stanowi zobowiązania do realizacji usługi w tym czasie. Informację o przewidywanym czasie wykonania wszystkich badań objętych pakietem, zależnie od wybranego punktu pobrań, można sprawdzić na podstronach poszczególnych badań, wybierając placówkę realizacji lub kontaktując się z infolinią.
Sprawdź
E-PAKIET PROFILAKTYCZNY PODSTAWOWY
W pakiecie uwzględniono morfologię krwi - podstawowe badanie oceniające ogólną kondycję organizmu. Badanie wnosi wiele istotnych informacji na temat odporności organizmu, chorób przewlekłych, możliwych niedoborów pierwiastków lub witamin będących przyczyną anemii, toczących się infekcji o różnej etiologii czy poważnych chorób hematologicznych. Pomiar stężenia glukozy i poszczególnych składowych lipidogramu pomoże w ocenie Twojego metabolizmu, czyli procesu przemian węglowodanów i lipidów. W ocenie gospodarki węglowodanowej kluczowy jest pomiar stężenia glukozy. Wysokie stężenie glukozy na czczo najczęściej jest wynikiem choroby metabolicznej – cukrzycy, uznanego czynnika ryzyka udaru mózgu. Cukrzyca (szczególnie typu II) jest chorobą podstępną, która wiele lat może przebiegać bezobjawowo i niepostrzeżenie prowadzić w tym czasie do groźnych, najczęściej naczyniowych powikłań zagrażających zdrowiu i życiu. Pomiar stężenia poszczególnych składowych lipidogramu to element diagnostyki zaburzeń lipidowych, które nadal stanowią najbardziej rozpowszechniony czynnik ryzyka chorób układu krążenia, w tym udaru mózgu. Cennym uzupełnieniem pakietu jest badanie stężenia CRP. Podwyższone stężenie CRP wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób sercowo – naczyniowych, np. miażdżycy której konsekwencją może być udar mózgu. Ponadto CRP to niespecyficzny wskaźnik stanu zapalnego, którego stężenie wzrasta najczęściej w przebiegu infekcji bakteryjnej, po urazach, ale także w przebiegu przewlekłych chorób zapalnych jak reumatoidalne zapalenie stawów i nieswoiste zapalne choroby jelit oraz w chorobach nowotworowych. Doskonałym uzupełnieniem Pakietu profilaktycznego podstawowego są badania umożliwiające: określenie przyczyny anemii (żelazo, ferrytyna, witamina B12, kwas foliowy) - zestaw uzupełniający dostępny w obniżonej cenie - sprawdź tutaj wykrycie zaburzeń układu odpornościowego (witamina D, IgG) - zestaw uzupełniający dostępny w obniżonej cenie - sprawdź tutaj wykrycie, monitorowanie przebiegu i leczenia chorób metabolicznych (hemoglobina glikowana, Apo B, lipoproteina a) - zestaw uzupełniający dostępny w obniżonej cenie - sprawdź tutaj wykrycie niedoboru witamin i minerałów - pakiet dostępny w obniżonej cenie - sprawdź tutaj   Czas oczekiwania na wyniki e-pakietu w większości laboratoriów wynosi 1 dzień roboczy.* *Czas prezentowany jest w dniach roboczych i może ulec zmianie ze względu na uwarunkowania laboratoryjne i nie stanowi zobowiązania do realizacji usługi w tym czasie. Informację o przewidywanym czasie wykonania wszystkich badań objętych pakietem, zależnie od wybranego punktu pobrań, można sprawdzić na podstronach poszczególnych badań, wybierając placówkę realizacji lub kontaktując się z infolinią. Uwaga! Jeżeli kupujesz badanie dla dziecka, zrealizuj je w punkcie przyjaznym dzieciom - sprawdź PUNKTY PRZYJAZNE DZIECIOM.
Sprawdź

Podobne artykuły