Objaw Hutchinsona – jak go rozpoznać i jak reagować?

Objaw Hutchinsona jest jednym z charakterystycznych objawów czerniaka podpaznokciowego. Objaw ten polega na wystąpieniu ciemnego zabarwienia tkanek miękkich otaczających płytkę paznokciową. Sprawdź, jak się rozpoznaje ten objaw.

Czym jest objaw Hutchinsona?

Objaw Hutchinsona to charakterystyczne przebarwienie tkanek miękkich otaczających płytkę paznokciową, które może towarzyszyć rozwojowi czerniaka podpaznokciowego. Konkretnie objaw ten polega na ciemnym zabarwieniu wału paznokciowego, a niekiedy także obrąbka paznokcia. Ta zmiana barwy jest wynikiem rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych z płytki paznokciowej na otaczające tkanki. Warto podkreślić, że zmiana zabarwienia wokół paznokcia nie jest jednoznaczna z rozpoznaniem czerniaka. Podobne przebarwienia czasem występują w przypadku innych, łagodnych zmian.

📌 Zobacz także: Progeria – na czym polega? Jak się ją diagnozuje?

Charakterystyka czerniaka podpaznokciowego

Czerniak podpaznokciowy, inaczej zwany czerniakiem akralnym, jest rzadką odmianą czerniaka, stanowiącą zaledwie 2–3% wszystkich przypadków tego nowotworu wśród populacji kaukaskiej (białej). Jednak u osób o ciemniejszej karnacji odsetek ten sięga nawet 20%. Choroba charakteryzuje się powolnym, podstępnym rozwojem, często niezauważalnym przez pacjenta we wczesnych stadiach.

Najczęściej czerniak podpaznokciowy rozwija się w obrębie macierzy paznokcia, rzadziej z wału lub z łożyska paznokciowego. Jego pierwszym objawem jest nieregularnie zabarwiona plama pod płytką paznokciową, która z czasem może się powiększać, ciemnieć i rozprzestrzeniać na otaczające tkanki. W zaawansowanych przypadkach dochodzi do destrukcji samej płytki paznokciowej, a nawet do owrzodzenia.

Kluczową cechą czerniaka podpaznokciowego jest jego trudna wykrywalność we wczesnych stadiach. Często bywa on mylony z innymi, łagodnymi zmianami, takimi jak znamiona barwnikowe, krwiaki czy infekcje grzybicze. Dlatego też niezwykle ważna jest świadomość objawów tej choroby oraz umiejętność ich prawidłowej identyfikacji, szczególnie w przypadku objawu Hutchinsona.

Algorytm ABCDEF w diagnostyce czerniaka podpaznokciowego

Aby ułatwić rozpoznanie czerniaka podpaznokciowego, opracowano specjalny algorytm diagnostyczny, znany jako ABCDEF. Każda z liter w tym skrócie odpowiada określonej cesze, która może sugerować obecność nowotworu:

• A (age) – wiek pacjenta, szczególnie między 5. a 7. dekadą życia;
• B (band) – prążek barwnikowy o nieregularnych, rozmytych brzegach, barwie od brązowej po czarną i szerokości do 4 mm;
• C (change) – nagła zmiana wyglądu lub morfologii prążka, jego poszerzenie lub pojawienie się dystrofii paznokcia;
• D (digit) – typowa lokalizacja zmiany – kciuk, palec wskazujący lub paluch, często w ręce dominującej;
• E (extension) – rozprzestrzenianie się pigmentu na proksymalną, boczną lub dystalną część paznokcia, o charakterze objawu Hutchinsona;
• F (family or personal history) – wywiad osobniczy lub rodzinny w kierunku czerniaka bądź zespołu znamion atypowych.

Stwierdzenie choćby kilku z tych cech powinno skłonić do przeprowadzenia dalszej, pogłębionej diagnostyki w celu wykluczenia lub potwierdzenia czerniaka podpaznokciowego.

📌 Przeczytaj również: Kiła – przyczyny, objawy i diagnostyka

Diagnostyka różnicowa objawu Hutchinsona

Obecność objawu Hutchinsona sama w sobie nie jest jednoznaczna z rozpoznaniem czerniaka. Podobne przebarwienia otaczających tkanek mogą wskazywać m.in. na:

• znamiona melanocytowe podpaznokciowe – w badaniu dermoskopowym widoczne są regularne, równoległe prążki barwnikowe;
• krwiaki podpaznokciowe – w dermoskopii obserwuje się różnokolorowe ogniska krwotoczne, często z nitkowatymi wypustkami;
• zmiany wywołane przez leki, np. amlodypinę – w tym przypadku ciemny prążek prześwieca przez przezroczysty obrąbek paznokcia (objaw „pseudo-Hutchinsona”).

Dlatego też w przypadku stwierdzenia objawu Hutchinsona konieczne jest przeprowadzenie dalszej pogłębionej diagnostyki, w tym badania dermoskopowego i histopatologicznego. Tylko takie kompleksowe podejście pozwoli na właściwą identyfikację charakteru zmiany i podjęcie odpowiedniego leczenia.

Badanie dermoskopowe w diagnostyce czerniaka podpaznokciowego

Badanie dermoskopowe jest kluczowym narzędziem w diagnostyce różnicowej zmian podpaznokciowych, w tym czerniaka. Dzięki niemu lekarz może uzyskać dokładniejszy obraz struktury i charakterystykę zmiany, co znacznie ułatwia postawienie właściwej diagnozy.

W przypadku czerniaka podpaznokciowego, w badaniu dermoskopowym można zaobserwować takie cechy, jak:

• nieregularne, wielobarwne prążki barwnikowe o nierównomiernej szerokości i rozmieszczeniu;
• obecność ostrych, poszarpanych brzegów prążków;
• trójkątny kształt zmiany;
• pozostałości ziarnistości barwnika;
• pęknięcia lub szczeliny w obrębie płytki paznokciowej.

Należy podkreślić, że badanie dermoskopowe nie zawsze jest łatwe do wykonania i zinterpretowania w przypadku zmian podpaznokciowych ze względu na grubą warstwę keratyny tworzącej płytkę paznokciową. Dlatego też w razie wątpliwości konieczna może być konsultacja z doświadczonym dermatologiem.

Biopsja czerniaka podpaznokciowego

W każdym przypadku podejrzenia czerniaka podpaznokciowego, niezależnie od wyniku badania dermoskopowego, konieczne jest wykonanie biopsji diagnostycznej. Jest to jedyna metoda, która pozwala na ostateczne potwierdzenie lub wykluczenie rozpoznania nowotworu.

Biopsja może być przeprowadzona na różne sposoby, w zależności od lokalizacji i rozmiaru zmiany. Mogą to być:

• biopsja wycinająca – pobranie fragmentu zmiany za pomocą specjalnego narzędzia;
• biopsja ścinająca macierzy – pobranie naskórka i tkanki łącznej w obrębie macierzy paznokcia;
• całkowite wycięcie zmiany z marginesem – w przypadku zmian większych lub podejrzenia czerniaka inwazyjnego.

Opracowanie: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian