Plamienie przy tabletkach antykoncepcyjnych – czym jest i co je powoduje?

Antykoncepcja hormonalna jest jedną z niezawodnych metod zapobiegania ciąży. Jednakże podobnie jak inne leki, może ona powodować pewne skutki uboczne, w tym plamienia. Chociaż często plamienie jest naturalną reakcją organizmu, istnieją okoliczności, które mogą wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne. Poznaj możliwe przyczyny plamienia przy tabletkach antykoncepcyjnych i dowiedz się, kiedy potrzebne będą badania.

Czym jest plamienie przy tabletkach antykoncepcyjnych?

Plamienie, czyli obecność wydzieliny z pochwy podbarwionej krwią między okresami, jest stosunkowo powszechnym zjawiskiem wśród kobiet stosujących różne formy antykoncepcji hormonalnej, takie jak tabletki, plastry, pierścienie dopochwowe czy wkładki wewnątrzmaciczne. Tego typu objawy mogą pojawiać się zwłaszcza na początku stosowania danej metody, kiedy organizm adaptuje się do nowych poziomów hormonów. Plamienia śródcykliczne, choć mogą budzić niepokój, są w większości przypadków całkowicie naturalne i nie wymagają żadnej interwencji lekarskiej.

📌 Sprawdź, czym może być wywołany zanik miesiączki.

Jak wygląda plamienie śródcykliczne?

• Kolor wydzieliny – często plamienie śródcykliczne ma ciemniejszy kolor niż standardowa miesiączka. Brązowa krew to zazwyczaj starsza krew, która została dłużej w macicy i utleniła się, zanim została wydalona. Różowa wydzielina to natomiast mieszanka krwi i wydzieliny śluzowej. W niektórych przypadkach plamienie może mieć jaśniejszy, bardziej czerwony kolor, zwłaszcza jeśli jest świeże.
• Intensywność plamienia – plamienie śródcykliczne jest zazwyczaj dużo mniej obfite niż typowa miesiączka. Może to być kilka kropli krwi na bieliźnie lub delikatne krwawienie, które nie wymaga stosowania podpaski, a jedynie wkładki higienicznej. 
• Czas trwania – plamienie śródcykliczne zazwyczaj trwa krótko – od kilku godzin do maksymalnie 2 dni. Jeśli trwa dłużej, może to sugerować inne problemy zdrowotne, które warto skonsultować z lekarzem.
• Brak skrzepów – w plamieniach śródcyklicznych zazwyczaj nie ma skrzepów krwi, które mogą występować podczas regularnej miesiączki.
• Plamieniu śródcyklicznemu zazwyczaj nie towarzyszą silne bóle brzucha czy skurcze, niektóre kobiety mogą odczuwać delikatny dyskomfort w podbrzuszu.

Przyczyny plamienia przy tabletkach antykoncepcyjnych

Istnieje kilka głównych powodów, dla których może występować plamienie podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych.

Adaptacja organizmu do nowej antykoncepcji

Na początku stosowania tabletek antykoncepcyjnych organizm kobiety musi się dostosować do nowych poziomów hormonów. W tym okresie mogą występować niewielkie plamienia, które zwykle ustępują po około 3-4 miesiącach regularnego przyjmowania pigułek.

Nieprawidłowe przyjmowanie tabletek

Pominięcie nawet jednej dawki lub nieregularne przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych może doprowadzić do niestabilnego poziomu hormonów we krwi, co z kolei może powodować krwawienia międzymiesiączkowe.

Zbyt niska dawka hormonów

W niektórych przypadkach organizm kobiety potrzebuje wyższej dawki estrogenów, aby utrzymać stabilność błony śluzowej macicy. Zbyt niska zawartość tego hormonu w tabletkach może skutkować nieregularnymi krwawieniami.

Zmiany w schemacie przyjmowania

Odstawienie jednego rodzaju tabletek antykoncepcyjnych i wprowadzenie innych lub modyfikacja schematu (skrócenie bądź wydłużenie przerwy między opakowaniami) może również wpłynąć na stabilność hormonalną i wywołać plamienia.

Inne czynniki

Czynniki takie jak palenie papierosów, infekcje narządów płciowych, choroby tarczycy czy torbiele jajników mogą również przyczyniać się do występowania plamień podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych.

Rodzaje tabletek antykoncepcyjnych a plamienie

Istnieją dwa główne rodzaje tabletek antykoncepcyjnych – jednoskładnikowe i dwuskładnikowe. Wybór odpowiedniego preparatu może mieć wpływ na ryzyko wystąpienia plamień. Tabletki dwuskładnikowe, zawierające stałe proporcje estrogenu i progestagenu, niosą ze sobą mniejsze ryzyko nieregularnych krwawień po okresie adaptacji organizmu. Z kolei tabletki jednoskładnikowe, oparte wyłącznie na progestagenach, mogą częściej powodować plamienia śródcykliczne, szczególnie jeśli nie są przyjmowane regularnie.

Kiedy plamienie przy tabletkach antykoncepcyjnych wymaga konsultacji?

Chociaż większość przypadków plamienia podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych jest normalna i niegroźna, istnieją pewne sytuacje, które powinny skłonić do wizyty u lekarza ginekologa:

• obfite krwawienie, wymagające częstej zmiany podpasek lub tamponów (zbliżone do normalnej miesiączki lub silniejsze),
• plamienie utrzymujące się dłużej niż tydzień,
• bolesne krwawienie,
• plamienie po stosunku seksualnym,
• plamienie towarzyszące innym niepokojącym objawom, jak duszność, zawroty głowy, ból w klatce piersiowej, nietypowa wydzielina z pochwy, ból brzucha czy gorączka,
• plamienie pojawiające się po okresie dłuższym niż  3–4 miesiące od rozpoczęcia przyjmowania doustnych środków antykoncepcyjnych,
• plamienie pojawiające się nagle po dłuższym okresie  przyjmowania tabletek.

W takich przypadkach konieczne jest wykluczenie poważniejszych problemów zdrowotnych, takich jak infekcje, choroby tarczycy czy nawet nowotwory.

📌 Sprawdź, kiedy powinno się wykonać cytologię ginekologiczną i jak przygotować się do tego badania.

Jak zapobiegać plamieniom przy tabletkach antykoncepcyjnych?

Aby zminimalizować ryzyko występowania plamień podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych, warto zastosować kilka prostych wskazówek:

• Regularnie przyjmuj tabletki o stałej porze dnia, nie pomijaj żadnych dawek.
• Unikaj stosowania wyciągów z dziurawca, które mogą obniżać skuteczność antykoncepcji.
• Prowadź zdrowy tryb życia – stosuj odpowiednią dietę, bądź aktywna fizycznie, dbaj o sen i odpoczynek.
• Ogranicz używki, takie jak papierosy i alkohol, które mogą negatywnie wpływać na równowagę hormonalną.
• Regularnie konsultuj się z lekarzem ginekologiem, szczególnie w przypadku wystąpienia niepokojących objawów.

Przestrzeganie tych zasad pomoże utrzymać stabilny poziom hormonów i zminimalizować ryzyko wystąpienia plamień podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej.

Opracowanie: dr n. o zdr. Olga Dąbska