Pokrzywka w ciąży – jakie są zagrożenia?

Swędząca pokrzywka ciężarnych, w terminologii medycznej określana mianem swędzących grudek i ognisk pokrzywkowych w przebiegu ciąży, to najczęstsza choroba skóry występująca u kobiet spodziewających się dziecka. Choć bywa przyczyną uciążliwych dolegliwości, ma charakter łagodny i nie wiąże się z zagrożeniem dla zdrowia matki i dziecka. Dowiedz się więcej na ten temat.

PUPPP, czyli najczęstsza choroba skóry ciężarnych

Swędzące grudki i ogniska pokrzywkowe w przebiegu ciąży (ang. Pruritic Urticarial Papules and Plaques of Pregnancy, PUPPP) to termin odnoszący się do najczęstszej choroby skóry występującej u kobiet spodziewających się dziecka. Określana jest również jako wielopostaciowa osutka ciężarnych lub potocznie – pokrzywka ciężarnych. Choć PUPPP wiąże się z dość uciążliwymi objawami (przede wszystkim z uporczywym świądem), choroba ma charakter łagodny i nie towarzyszą jej odchylenia w badaniach laboratoryjnych.

Pokrzywka ciężarnych w przeważającej większości przypadków dotyczy pierwiastek, czyli kobiet spodziewających się dziecka po raz pierwszy. Częstość występowania choroby różni się w zależności od liczby płodów – w ciąży pojedynczej wynosi 0,5%, a w bliźniaczej – 2,9–16%. U przyszłych mam trojaczków ryzyko zachorowania wzrasta do 14–17%.

📌 Zobacz także: Dermatoza – co to jest? Rodzaje oraz przyczyny.

Skąd się bierze pokrzywka u kobiet w ciąży?

Przyczyny występowania swędzących grudek i ognisk pokrzywkowych w przebiegu ciąży wciąż pozostają niejasne. Przypuszcza się, że na rozwój choroby może mieć wpływ szereg czynników, w tym zmiany hormonalne lub znaczne rozciągnięcie skóry brzucha pod koniec ciąży.

Pokrzywka u kobiet w ciąży – jak wygląda?

Pierwsze zmiany skórne w przebiegu PUPPP pojawiają się zwykle w ostatnim miesiącu ciąży. Wykwity mają charakter wielopostaciowy – oprócz bąbli pokrzywkowych (białych lub różowych, otoczonych zaczerwienieniem) na skórze można również zauważyć grudki obrzękowe. Towarzyszy im uporczywy świąd. Pierwsze zmiany występują najczęściej w okolicy pępka. W ciągu kilku dni rozprzestrzeniają się, obejmując też skórę tułowia i kończyn, rzadziej twarzy, dłoni i podeszew stóp.

Czy pokrzywka ma wpływ na ciążę?

Swędząca pokrzywka ciężarnych PUPPP to łagodne schorzenie, które nie stanowi zagrożenia dla matki i dziecka. Mimo to przyszła mama powinna regularnie zgłaszać się na kontrole lekarskie i ściśle przestrzegań zaleceń dermatologa. W przypadku kolejnej ciąży warto jak najszybciej wykonać podstawowe badania krwi, np. e-Pakiet dla kobiet w ciąży (podstawowy), i poinformować lekarza prowadzącego o przebytej pokrzywce ciążowej w przeszłości.

Jak radzić sobie z pokrzywką w trakcie ciąży?

Istnieje szereg metod leczenia objawowego, które mogą przynieść ulgę kobietom zmagającym się z pokrzywką ciężarnych. Skuteczne w łagodzeniu zmian skórnych i świądu są zwykle doustne leki przeciwhistaminowe oraz kortykosteroidy do miejscowego stosowania na skórę. Przyszłe mamy mogą również wypróbować metody niefarmakologiczne, takie jak chłodne kąpiele i częste stosowanie emolientów. Należy pamiętać, że mimo łagodnego charakteru choroby jej leczenie powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza. 

W przypadku nasilonych zmian konieczne jest objęcie pacjentki multidyscyplinarną opieką. W skład zespołu specjalistów powinni wchodzić dermatolodzy, ginekolodzy, położne oraz neonatolodzy. Ważne jest również emocjonalne wsparcie przyszłej mamy przez osoby najbliższe, a w razie konieczności także przez psychologa lub psychiatrę.

Ile trwa pokrzywka ciążowa?

Pokrzywka w przebiegu PUPPP trwa zwykle około 6 tygodni. Zmiany ustępują całkowicie po porodzie, nie pozostawiając przebarwień ani blizn. Nawroty w kolejnych ciążach należą do rzadkości – swędząca pokrzywka ciężarnych występuje zwykle tylko w pierwszej ciąży.

Wpływ ciąży na pokrzywkę przewlekłą

Pokrzywka przewlekła to choroba zapalna o wciąż nie do końca jasnej etiologii, dotycząca najczęściej pań w wieku rozrodczym. Kiedy kobieta zmagająca się z pokrzywką zachodzi w ciążę, w jej organizmie dochodzi do zmian hormonalnych, które mogą w różnorodny sposób wpłynąć na przebieg schorzenia. Wieloośrodkowe badanie, przeprowadzone m.in. przez Kocatürk, wykazało, że u 51,1% pacjentek z pokrzywką przewlekłą doszło do zmniejszenia aktywności choroby w trakcie ciąży, a u 28,9% zmiany skórne uległy nasileniu. Co piąta kobieta spodziewająca się dziecka nie zauważyła zmian aktywności choroby w trakcie ciąży [1]. Kobiety, które zmagają się z pokrzywką przewlekłą i planują ciążę, powinny zgłosić się do dermatologa odpowiednio wcześniej, w celu ewentualnej modyfikacji terapii.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian