Polipy przewodu pokarmowego – zmiany, które mogą być bezobjawowe
Polipy w organizmie człowieka mogą rozwijać się w różnych regionach – w nosie, gardle, przewodzie pokarmowym lub macicy. Są one charakterystycznymi uwypukleniami błony śluzowej ponad jej powierzchnię. Co to są polipy i czy wszystkie są niebezpieczne? Dowiedz się więcej.
Polipy przewodu pokarmowego – jakie badania pozwalają je zdiagnozować?
Polip w przełyku, polipy jelita grubego – przyczyny powstawania są różne, a zmiany te nie zawsze dają charakterystyczne objawy. Z tego względu pacjent przez długi czas może być nie świadomy posiadania takich tworów w obrębie przewodu pokarmowego. Podstawą diagnostyki jest endoskopia – gastroskopia lub kolonoskopia. Pomocna może być także kolonografia TK. Coraz rzadziej wykonuje się dodatkowo wlew doodbytniczy z kontrastem. Podczas badania pobierane są wycinki do badania histologicznego, w celu określenia typu polipa. Dodatkowo lekarz może zlecić inne jeszcze badania, np. morfologię krwi.
Bardzo wiele polipów – zwłaszcza tych o średnicy poniżej jednego centymetra, nie daje żadnych objawów. Na podstawie kształtu dzieli się je na siedzące i uszypułowane. Wyróżnia się polipy nowotworowe, polipy rzekome (zapalne). Najczęstszą zmianą są jednak polipy gruczolakowe. Niektóre polipy rozwijają się z powodu uwarunkowań genetycznych. Innymi zmianami pod błoną śluzową, które powodują jej uniesienie, mogą być: łagodny polip limfoidalny, tłuszczak, naczyniak, chłoniak, włókniak oraz ogniska endometriozy.
Polipy jelita grubego – objawy
Polipy przewodu pokarmowego mogą dawać pewne charakterystyczne objawy. Do najczęstszych – gdy polipy znajdują się w jelicie grubym – należą krwawienia z odbytnicy (które mogą prowadzić do niedokrwistości), domieszka śluzu w kale oraz parcie na stolec. Ponieważ polipy przewodu pokarmowego dają podobne objawy jak wiele innych chorób przewodu pokarmowego, takie jak np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub choroba Leśniowskiego-Crohna, niezbędna jest pilna diagnostyka.
Co to są polipy żołądka? Polip w przełyku lub żołądku to zazwyczaj zmiany nienowotworowe, których objawem mogą być krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego (w kale obecna jest wtedy krew o ciemnoczerwonym lub brązowym kolorze), ból brzucha lub wymioty. Polipy często pojawiają się w organizmie pacjentów, których dieta jest uboga w warzywa i owoce lub bogata w tłuszcze. Obecność polipów w żołądku bywa powiązana też z występowaniem stanów zapalnych żołądka, chorobą wrzodową żołądka. Można je podejrzewać u chorych, u których ma miejsce zakażenie bakterią H. pylori. Polipy w jelicie cienkim mogą dawać dolegliwości bólowe, spowodowane niedrożnością jelit. Podobnie objawiać się mogą polipy w obrębie dwunastnicy, gdyż blokować mogą one odpływ żółci z dróg żółciowych.
Polipy jelita grubego – przyczyny powstawania
Przyczyną powstawania zmian polipowatych w organizmie człowieka są zmiany w śluzówce przewodu pokarmowego. Wiele z nich ma uwarunkowania genetyczne – mogą występować w zespole Cowden, który jest chorobą genetyczną, wywołującą na skórze, w mózgu i w kościach zmiany nowotworowe. W zespole Turcota pojawienie się gruczolaków odbytu i jelita grubego może wiązać się natomiast ze złośliwym nowotworem mózgu.
W chorobie Peutza-Jeghersa, w której u pacjenta wokół ust, nosa, odbytu, dłoni i stóp występują charakterystyczne piegi, obserwowane jest częstsze występowanie polipów oraz wyższe prawdopodobieństwo ich zezłośliwienia. W zespole Gardnera, czyli chorobie, która charakteryzuje się obecnością dużej liczby polipów w jelitach, chorzy mają wysokie prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwór kości oraz tkanek miękkich.
Polipy jelita grubego – objawy, które sugerują konieczność leczenia
Czy możliwe jest skuteczne leczenie polipów przewodu pokarmowego? Jeśli badanie endoskopowe wykaże obecność polipów w organizmie pacjenta, usuwa się je chirurgicznie. Usunięte zmiany w obrębie śluzówki bada się histologicznie, aby wykluczyć zmiany nowotworowe. Zazwyczaj stosuje się polipektomię endoskopową. Przy większych, płaskich zmianach stosuje się specjalne techniki. Gdy zmiany mają charakter złośliwy, w określonych sytuacjach wymagane jest usunięcie całego kawałka jelita cienkiego lub grubego.
Obecność polipów w przewodzie pokarmowym wymaga stałego nadzoru i kontroli. Wskazane jest regularne wykonywanie badań kontrolnych krwi, niekiedy testu na obecność krwi utajonej w kale oraz diagnostyki endoskopowej, której częstotliwość zależy od stanu zdrowia, wieku i występowania chorób towarzyszących u pacjenta.
U pacjentów cierpiących z powodu polipów przewodu pokarmowego wskazana jest lekkostrawna dieta bogata w owoce i warzywa, a także ograniczenie potraw smażonych oraz tłustych. W momencie wystąpienia objawów takich jak wymioty lub biegunka, może być konieczne dodatkowe nawodnienie lub stosowanie elektrolitów. Pacjent powinien dużo odpoczywać i wysypiać się, unikać sytuacji stresowych, a także nadmiernego wysiłku fizycznego.
Po ustąpieniu objawów i usunięciu polipów pacjent może prowadzić normalny tryb życia, zgodnie z zaleceniami lekarza. W przypadku podejrzenia polipów przewodu pokarmowego niezwykle ważna jest szybka diagnostyka i usunięcie zmian. Zwiększa to szansę pacjenta na normalne życie i stanowi profilaktykę raka żołądka, dwunastnicy oraz jelita cienkiego i grubego.
Bibliografia:
- Polipy jelita grubego [w:] Interna Szczeklika 2019/20. Mały podręcznik, pod red. Piotra Gajewskiego, Kraków 2019, s. 622-625.
- Anna Lutkowska, Ocena ryzyka nowotworzenia w górnym odcinku przewodu pokarmowego u chorych z zespołami polipowatości rodzinnych jelita grubego, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2014.
