Radikulopatia – objawy, przyczyny, leczenie

Radikulopatia jest zespołem objawów, pojawiających się w związku z uciskiem korzeni nerwów rdzeniowych. Symptomy zależą od stopnia uszkodzenia/podrażnienia korzeni nerwowych oraz odcinka kręgosłupa, w którym radikulopatia się rozwinęła. Jakie są metody jej leczenia?

Co to jest radikulopatia?

Radikulopatia (ang. radiculopathy) to stan dysfunkcji korzeni nerwowych nerwów rdzeniowych w kręgosłupie wynikający z ich podrażnienia lub uszkodzenia. Najczęściej spotykanymi formami schorzenia są:

• radikulopatia szyjna (ang. cervical radiculopathy, CR),
• radikulopatia lędźwiowa (ang. lumbar radiculopathy – LR).

Radikulopatia – przyczyny

Jedną z głównych przyczyn radikulopatii są zmiany zwyrodnieniowo-przeciążeniowe kręgosłupa (a dokładnie ucisk zwyrodnieniowych wyrośli kostnych na nerwy) oraz przepuklina krążka międzykręgowego. Warto przy tym zaznaczyć, że współczesny tryb życia, charakteryzujący się dużą ilością czasu spędzanego w pozycji siedzącej, sprzyja obciążeniu kręgosłupa, zwłaszcza w okolicach lędźwiowych i szyjnych. Brak regularnej aktywności fizycznej powoduje osłabienie mięśni stabilizujących kręgosłup, co prowadzi do nadmiernego obciążenia stawów i krążków międzykręgowych. Ponadto, długotrwałe przyjmowanie nieprawidłowej postawy, np. pochylanie się nad komputerem, może przyczyniać się do szybszego zużycia struktur kręgosłupa. Zmiany te prowadzą do rozwoju chorób zwyrodnieniowych i rozwoju radikulopatii, skutkującej bólem oraz ograniczeniem ruchomości kręgosłupa.

Do pozostałych przyczyn radikulopatii należą między innymi:

• złamania lub pęknięcia kręgu wynikające z zaawansowanej osteoporozy czy urazu,
• nowotwory kości,
• zapalenia kości,
• wady wrodzone kręgosłupa,
• krwiaki,
• kiła układu nerwowego.

Radikulopatia lędźwiowa – objawy

Uszkodzenie lub podrażnienie nerwów w odcinku lędźwiowym kręgosłupa może prowadzić do wielu uciążliwych objawów. Najbardziej charakterystycznym symptomem radikulopatii lędźwiowej jest ostry, przenikliwy zwykle jednostronny ból w dolnej części pleców, który może promieniować w okolice pośladków, wzdłuż uda, podudzia, a czasami nawet do stopy. Dolegliwości bólowe zwykle nasilają się w trakcie kichania i kaszlu. Często pojawia się osłabienie mięśni nóg, trudności w chodzeniu, podnoszeniu stóp. Charakterystycznym objawem bywa drętwienie, mrowienie oraz nieprawidłowości w odruchach kończyn dolnych (osłabienie odruchu kolanowego i skokowego). Zdarza się, że chorzy zgłaszają zaburzenia czucia (tzw. dyzestezję) i nadwrażliwość w okolicy nóg. Często przyjmują nieprawidłową postawę ciała, odruchowo przesuwając tułów w jedną stronę.

Warto przeczytać: https://diag.pl/pacjent/artykuly/przepuklina-kregoslupa-objawy-i-cwiczenia/

Radikulopatia szyjna – objawy

Radikulopatia szyjna jest wynikiem podrażnienia lub uszkodzenia nerwów w odcinku szyjnym kręgosłupa, co wiąże się z wieloma nieprzyjemnymi objawami. Typowym symptomem jest jednostronny ból szyi (nasilający się podczas ruchów głowy, szczególnie przy głębokiej rotacji szyi), który może promieniować do ramienia, przedramienia, a nawet dłoni. Podobnie jak w przypadku radikulopatii lędźwiowej, objawy mogą się nasilać przy kaszlu lub kichaniu. Chorzy często zgłaszają osłabienie mięśni ręki, drętwienie i mrowienie w kończynie, co często utrudnia wykonywanie codziennych czynności. Może wystąpić utrata czucia lub uczucie „wbijania igieł” w ramionach lub dłoniach. Niekiedy obserwuje się niedowłady mięśni zaopatrywanych przez uszkodzone/podrażnione korzenie.

Radikulopatia – badania

W celu zdiagnozowania radikulopatii należy udać się do lekarza ortopedy. Specjalista przeprowadza wywiad z pacjentem na temat objawów, ich lokalizacji, nasilenia i czasu trwania. Pyta o czynniki, które zaostrzają lub łagodzą dolegliwości, ewentualne urazy czy operacje kręgosłupa w przeszłości. W dalszej kolejności specjalista przeprowadza badanie przedmiotowe. Dokonuje wstępnej oceny funkcji nerwów, sprawdza siłę mięśniową, odruchy oraz czucie w kończynach pacjenta. Może przeprowadzić testy funkcjonalne:

• test Lasegu’a (w przypadku podejrzenia radikulopatii lędźwiowej) – dodatni, gdy pojawia się ból w okolicy lędźwiowej, pośladków lub kończyny dolnej podczas unoszenia wyprostowanej nogi w pozycji leżącej;
• test Spurlinga (w sytuacji podejrzenia radikulopatii szyjnej) – dodatni, gdy nacisk na wierzchołek głowy przy wyprostowanej szyi i głowie skręconej w stronę, gdzie odczuwane są dolegliwości, powoduje nasilenie dolegliwości bólowej oraz drętwienie w obrębie barku i ręki.

Lekarz może zlecić dodatkowo badania obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa czy RTG. Bardzo ważnymi badaniami pomagającymi w diagnostyce radikulopatii są: elektromiografia (EMG) i badanie przewodnictwa nerwowego.

Radikulopatia – leczenie

Celem postępowania terapeutycznego jest poprawa jakości życia chorego: zmniejszenie/zlikwidowanie bólu i innych uciążliwych dolegliwości, wzmocnienie mięśni szkieletowych oraz repozycję krążka międzykręgowego. Wczesna diagnoza oraz wdrożenie skutecznej terapii dają szansę choremu na szybszy powrót do zdrowia i uniknięcie przejścia schorzenia w stan przewlekły. Jeśli radikulopatia jest na początkowym etapie rozwoju, podstawą leczenia jest fizykoterapia (prądy lecznicze, laseroterapia, krioterapia) oraz masaże uzupełnione farmakoterapią (polegającą na podaniu choremu niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz leków zwiotczających mięśnie). Zaleca się ograniczenie wzmożonej aktywności fizycznej.

W zdecydowanej większości przypadków, po upływie maksymalnie kilku tygodni, stan zdrowia chorego ulega poprawie. W sytuacji, kiedy powyższe metody lecznicze nie dają zamierzonych efektów, lekarz może zadecydować o przeprowadzeniu zabiegu neurochirurgicznego, mającego na celu uwolnienie uciśniętego, a w konsekwencji podrażnionego/uszkodzonego korzenia nerwowego.

Przeczytaj także: https://diag.pl/pacjent/artykuly/bol-w-dole-plecow-kregoslup-nerki-czy-inne-przyczyny/

Radikulopatia – ćwiczenia

Bardzo ważnym elementem leczenia radikulopatii są ćwiczenia pomagające w łagodzeniu objawów, poprawie funkcji układu nerwowego i kręgosłupa, wzmocnieniu jego mięśni oraz przywróceniu mobilności. Aby ćwiczenia nie powodowały nasilenia objawów, należy je wykonywać pod okiem fizjoterapeuty. Specjalista powinien również poinformować chorego, jak w sposób kontrolowany i bezpieczny przyjmować prawidłową postawę ciała podczas wykonywania codziennych czynności.

Radikulopatia – zapobieganie

Aby zapobiegać radikulopatii, warto stosować się do kilku zasad. Należy dbać o prawidłową postawę ciała, szczególnie podczas siedzenia i stania, aby unikać nadmiernego obciążenia kręgosłupa. Warto mieć świadomość, że regularna aktywność fizyczna, zwłaszcza ćwiczenia wzmacniające oraz uelastyczniające mięśnie pleców i brzucha, jest kluczowa dla utrzymania stabilności kręgosłupa. Przy podnoszeniu ciężkich przedmiotów trzeba stosować odpowiednią technikę, angażując nogi, a nie plecy, by zmniejszyć ryzyko przeciążenia i kontuzji kręgosłupa. Warto dbać o utrzymanie prawidłowej masy ciała, unikać przeciążeń oraz nagłych, szarpanych ruchów, które mogą prowadzić do urazów. Dobrze wiedzieć, że regularne wizyty u lekarza pozwalają na szybkie wykrycie choroby i wczesne podjęcie leczenia.