Rak płaskonabłonkowy płuc – przyczyny, objawy, rokowanie

Rak płaskonabłonkowy płuc to jeden z głównych typów raka płuc, który stanowi poważne zagrożenie zdrowotne, szczególnie wśród palaczy. Dowiedz się więcej na temat przyczyny rozwoju tego nowotworu, a także objawów, które powinny skłonić do wizyty u lekarza. Ich zrozumienie jest kluczowe dla wczesnego wykrycia i skutecznego leczenia, co może znacząco poprawić jakość i długość życia chorych.

Czym jest rak płaskonabłonkowy płuc?

Rak płaskonabłonkowy płuc, jeden z rodzajów niedrobnokomórkowego raka płuca (NDRP), stanowi około 30% wszystkich nowotworów tego organu. Wywodzi się on z przekształconych komórek nabłonkowych dolnych dróg oddechowych, głównie oskrzeli. Wykazuje tendencje do bardziej powolnego wzrostu niż inne postacie raka płuc i później daje przerzuty. Charakteryzuje się skłonnością do tworzenia guzów.

Głównymi czynnikami ryzyka jego rozwoju są palenie tytoniu oraz narażenie na substancje rakotwórcze, np. na azbest, radon etc. W diagnostyce tego nowotworu kluczowe znaczenie mają badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa (CT) oraz biopsja, które razem pozwalają na potwierdzenie obecności komórek rakowych i określenie stopnia zaawansowania choroby. Leczenie raków płaskonabłonkowych płuc może obejmować chirurgię, radioterapię, chemioterapię, leki ukierunkowane molekularnie, immunoterapię oraz metody skojarzone, zależnie od stadium zaawansowania i ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Rak płaskonabłonkowy płuc – objawy

Rak płaskonabłonkowy płuc charakteryzuje się różnorodnymi objawami, które są niespecyficzne i często mylone z innymi chorobami układu oddechowego. Początkowe stadium tej choroby przebiega zazwyczaj bezobjawowo, co utrudnia wczesne wykrycie i diagnozę. W miarę postępu choroby pojawiają się objawy związane głównie z układem oddechowym. Do najczęstszych symptomów należy przewlekły kaszel, który może być suchy lub produktywny, często z domieszką krwi (krwioplucie). Pacjenci mogą również doświadczać duszności, bólu w klatce piersiowej, który nasila się przy głębokim oddychaniu, kaszlu oraz nawracających infekcji dróg oddechowych, takich jak zapalenie oskrzeli czy płuc.

Inne objawy obejmują chrypkę, która jest wynikiem ucisku guza na nerw krtaniowy wsteczny, a także trudności w połykaniu (dysfagia), jeśli guz uciska na przełyk. Często występuje również utrata masy ciała i apetytu, a także osłabienie i zmęczenie, które są typowe dla wielu nowotworów. W zaawansowanych stadiach choroby mogą pojawić się objawy związane z przerzutami. Są to np. bóle kostne, jeśli rak rozprzestrzenił się do kości, czy neurologiczne, jeśli doszło do przerzutów do mózgu.

Ze względu na brak specyficznych wczesnych objawów rak płaskonabłonkowy płuc jest często wykrywany w późniejszych stadiach, co znacząco pogarsza rokowanie. Z tego powodu osoby z grupy ryzyka, szczególnie palące papierosy, powinny regularnie poddawać się badaniom kontrolnym. Wykrycie raka we wczesnym stadium znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie i wydłużenie przeżycia. 

Przeczytaj również: Rak płaskonabłonkowy – charakterystyka i badania profilaktyczne.

Rak płaskonabłonkowy płuc – diagnostyka

Rak płaskonabłonkowy płuc wymaga precyzyjnej diagnostyki. Proces diagnostyczny rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego, podczas których analizowane są objawy pacjenta (takie jak: kaszel, duszności, ból w klatce piersiowej czy krwioplucie) oraz jego aktualny stan zdrowia. Następnie wykonuje się badania obrazowe, np. RTG klatki piersiowej oraz tomografię komputerową (TK), które pozwalają na lokalizację i ocenę zaawansowania nowotworu. Ponadto bronchoskopia, czyli endoskopowe badanie dróg oddechowych, umożliwia bezpośrednią wizualizację zmian i pobranie próbek do analizy histopatologicznej.

Badaniem pozwalającym na uzyskanie materiału z węzłów chłonnych w okolicy guza do oceny mikroskopowej jest również EBUS, czyli badanie bronchofiberoskopowe z ultrasonografią wewnątrzoskrzelową). Umożliwia ona też ocenę głębokości nacieku nowotworu. Kompleksowe podejście diagnostyczne umożliwia precyzyjne określenie stadium choroby oraz zaplanowanie optymalnego leczenia.

Rak płaskonabłonkowy płuc – czynniki ryzyka

Rak płaskonabłonkowy płuc jest ściśle związany z kilkoma istotnymi czynnikami ryzyka, z których najważniejszym jest palenie tytoniu. Długotrwałe narażenie na dym papierosowy, zarówno czynne, jak i bierne palenie, znacząco zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju tego rodzaju nowotworu. Inne czynniki ryzyka obejmują ekspozycję na substancje rakotwórcze w miejscu pracy, takie jak: azbest, radon, arsen, chrom, nikiel czy spaliny silników Diesla. Wdychanie tych substancji przez dłuższy czas może prowadzić do uszkodzenia komórek płuc i ich przekształcenia w komórki nowotworowe. Rolę mogą odgrywać też predyspozycje genetyczne, choć ich wpływ nie jest jeszcze w pełni określony. Mieszkanie w obszarach o wysokim poziomie zanieczyszczenia powietrza również przyczynia się do wzrostu ryzyka. Zrozumienie i ograniczenie tych czynników poprzez zdrowy tryb życia oraz odpowiednie środki ochrony w miejscu pracy może znacząco zmniejszyć prawdopodobieństwo rozwoju raka płaskonabłonkowego płuc.

Rak płaskonabłonkowy płuc – rokowanie

Rokowanie w przypadku raka płaskonabłonkowego płuc zależy od wielu czynników, w tym od stopnia zaawansowania choroby w momencie rozpoznania, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz odpowiedzi na zastosowane leczenie. Wczesne stadium choroby, kiedy nowotwór jest ograniczony do płuc i możliwy do usunięcia chirurgicznego, wiąże się z lepszym rokowaniem i wyższym odsetkiem przeżyć.

Niestety, rak płaskonabłonkowy płuc często jest diagnozowany w zaawansowanym stadium, co znacznie pogarsza rokowanie. W takich przypadkach leczenie opiera się głównie na chemioterapii, radioterapii oraz terapiach celowanych. Mogą one przedłużyć życie pacjenta, ale rzadko prowadzą do całkowitego wyleczenia. Średni czas przeżycia dla zaawansowanych przypadków wynosi kilkanaście miesięcy, choć wprowadzenie nowych terapii może poprawić te statystyki. Kluczowe znaczenie ma indywidualizacja leczenia oraz wsparcie pacjentów w zakresie opieki paliatywnej, co może znacząco wpłynąć na jakość ich życia.

Autor: Marta Skrzypek

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian