Spuchnięte gardło – przyczyny i leczenie

Spuchnięte gardło jest obrzękiem błony śluzowej gardła oraz łuków migdałków. To objaw, który towarzyszy wielu schorzeniom – przyczyny spuchniętego gardła są różne, najczęstszą z nich jest infekcja wirusowa lub bakteryjna górnych dróg oddechowych. Niekiedy towarzyszy reakcjom alergicznym, bywa również odpowiedzią organizmu na działanie czynników mechanicznych.

Spuchnięte gardło – przyczyny związane z infekcją

Spuchnięte gardło z jednej strony lub z obu stron, najczęściej wynika ze stanu zapalnego, który towarzyszy infekcji wywołanej przez patogeny: wirusy (np. rhinowirusy, wirusy grypy i paragrypy, adenowirusy i koronawirusy) oraz bakterie (np. paciorkowce Streptococcus, odpowiedzialne za rozwój anginy). Chory może wówczas odczuwać także inne dolegliwości, takie jak np. ból gardła, chrypkę, katar, kaszel, osłabienie czy podwyższoną temperaturę ciała. Często obserwuje się spuchnięcie języczka w gardle. W przypadku anginy, dochodzi dodatkowo do powiększenia migdałków podniebiennych, które pokrywa charakterystyczny nalot.

Schorzeniem, które może powodować ból gardła i uczucie jego obrzmienia jest mononukleoza zakaźna. To choroba, wywoływana przez wirusa EBV (wirus Epsteina-Barr, HHV-4). Charakteryzuje się m.in. intensywnym bólem gardła (utrudniającym połykanie), charakterystycznymi nalotami na migdałkach podniebiennych oraz ogólnym wyczerpaniem organizmu. W trakcie przebiegu mononukleozy często dochodzi również do znacznego powiększenia migdałków, co wywołuje nieprzyjemne wrażenie obrzęku w gardle, opisywane jako szczególnie dokuczliwe.

Spuchnięte gardło – przyczyny związane z alergią

Uczucie spuchniętego gardła może towarzyszyć również alergiom – jest to reakcja układu immunologicznego na alergeny, które traktowane są przez organizm jako zagrożenie. Należą do nich między innymi: kurz domowy, pyłki roślin wiatropylnych, elementy pożywienia, sierść zwierząt, leki. Oprócz obrzęku śluzówki gardła, u chorego występują między innymi:

• swędzące wysypki skórne,
• zatkany nos,
• katar,
• suchy i męczący kaszel,
• astma,
• łzawienie i przekrwienie spojówek,
• opuchlizna oczu,
• uczucie ciała obcego oraz suchość w gardle.

Spuchnięte gardło – przyczyny związane z podrażnieniem mechanicznym

Nierzadko obrzęk błony śluzowej gardła jest efektem podrażnienia mechanicznego, spowodowanego przez suche i/lub zanieczyszczone powietrze (smog), alkohol czy dym papierosowy.

Osoby cierpiące na refluks żołądkowo-przełykowy również często skarżą się na opuchnięte gardło – cofająca się treść żołądkowa podrażnia delikatną śluzówkę, wywołując jej przekrwienie i obrzęk. Schorzenie może również manifestować się zgagą, uczuciem pieczenia za mostkiem. Taka sama zależność pojawia się w trakcie wymiotów, kiedy kwas żołądkowy przedostaje się do gardła i przełyku, powoduje uszkodzenia w śluzówce, wywołując pieczenie, zaczerwienienie oraz uczucie spuchniętego gardła. Dodatkowo skurcze mięśni podczas wymiotów mogą prowadzić do podrażnienia lub mikrourazów, co potęguje nieprzyjemne uczucie ściśniętego gardła.

Do obrzęku może również dojść w wyniku intubacji (stosowanej podczas znieczulenia ogólnego), założenia sondy (koniecznej do przeprowadzenia np. gastroskopii), poparzenia czy na skutek przypadkowego ciała obcego w gardle. Opuchnięcie gardła może być również efektem zaniedbań w obrębie jamy ustnej (stanów zapalnych dziąseł, nieleczonego uzębienia) oraz przebytej radioterapii.

Spuchnięte gardło – inne przyczyny

Spuchnięte gardło może być również efektem rozwijających się chorób układu:

• krwionośnego (niewydolność krążenia, nadciśnienie),
• wydalniczego (niewydolność nerek),
• mięśniowo-szkieletowego (zwyrodnienie kręgosłupa),
• hormonalnego (niedoczynność tarczycy, choroba Hashimoto).

Inną przyczyną obrzęku gardła bywa cukrzyca, w przebiegu której obserwuje się upośledzoną funkcję gruczołów ślinowych; wystąpić także może zanik lub zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i gardła. To często  prowadzi do uczucia dyskomfortu w gardle i wrażenia jego obrzmienia.

Opuchlizna, która utrudnia oddychanie, bywa reakcją organizmu na stres. W sytuacji silnego pobudzenia emocjonalnego, może pojawić się także potliwość dłoni, uczucie kołatania serca, drżenie rąk, ból brzucha, ucisk w klatce piersiowej czy nudności.

Niekiedy uczucie spuchniętego gardła towarzyszy chorobie nowotworowej gardła –  w takiej sytuacji chory często zgłasza między innymi problemy z połykaniem oraz jednostronny ból szyi.

Przeczytaj także: https://diag.pl/pacjent/artykuly/czy-do-pobrania-wymazu-z-gardla-trzeba-sie-jakos-przygotowac/

Spuchnięte gardło – kiedy należy wezwać pomoc medyczną?

Są sytuacje, kiedy należy pilnie skonsultować się z lekarzem lub personelem medycznym. Należą do nich między innymi:

• spuchnięte gardło u noworodka, niemowlęcia i małego dziecka,
• wymioty i obrzęk śluzówki trwające dłużej niż 2-3 dni,
• trudności z oddychaniem i przełykaniem,
• krew w wymiotach lub śluzie z gardła.

Spuchnięte gardło u dziecka

Z uwagi na fakt, że układ immunologiczny dzieci nie jest do końca wykształcony, objaw jakim jest spuchnięte gardło może się u nich pojawiać częściej niż u osób dorosłych.

Jeśli dziecko przechodzi zwykłą infekcję wirusową lub bakteryjną, skarży się na ból gardła, należy zasięgnąć porady pediatry. Zwłaszcza, jeśli odmawia jedzenia i picia – w takiej sytuacji młodemu organizmowi grozi odwodnienie, co nie tylko dodatkowo go osłabia, ale jest sytuacją zagrażająca zdrowiu, a nawet życiu. Pilnej konsultacji wymaga stan, w którym u dziecka (oprócz spuchniętego gardła) pojawiają się objawy alergii.

U dzieci, częściej niż wśród  dorosłych, występuje groźna choroba, jaką jest zapalenie nagłośni, wywołana przez Haemophilus influenzae typu B (na szczęście dzięki szczepieniom ochronnym, jest to jednak choroba rzadka – notuje się około 9-15 przypadków na 100 tysięcy osób). Rozwija się stan zapalny, efektem czego może być szybko postępujący obrzęk krtani. Bywa, że opuchnięta nagłośnia skutecznie uniemożliwia oddychanie – wówczas należy natychmiast udzielić dziecku pierwszej pomocy i wezwać pogotowie ratunkowe.

Spuchnięte gardło – leczenie

Leczenie spuchniętego gardła zależy od przyczyny – należy pamiętać, że jest ono jedynie objawem, a nie chorobą samą w sobie. W przypadku infekcji wirusowej oraz bakteryjnej należy skontaktować się ze specjalistą, który zaleci odpowiednie postępowanie. Kiedy pojawia się angina, konieczna jest antybiotykoterapia.

Gdy opuchnięte gardło jest efektem reakcji alergicznej, należy (jeśli to możliwe) odizolować organizm od alergenu. Jeśli chory posiada i może zażyć leki odczulające, należy pomóc mu je przyjąć. Należy liczyć się z prawdopodobieństwem  nasilania się objawów i możliwością pojawiania kolejnych, groźniejszych. W sytuacji poważnych objawów, które stanowią zagrożenie dla życia, trzeba wezwać pomoc medyczną.

Choroby przewlekłe należy leczyć pod okiem odpowiedniego specjalisty. Obrzęk gardła po intubacji czy zakładanej sondzie powinien ustąpić samoistnie. Pojawienie się uczucia ściśniętego, opuchniętego gardła, które występuje w sytuacjach stresujących, wymaga kontaktu z psychiatrą lub psychologiem.

Spuchnięte gardło – leczenie domowymi sposobami

Istnieją domowe sposoby na opuchnięte gardło, będące efektem infekcji – ich stosowanie trzeba omówić z lekarzem.

Przede wszystkim warto pozostać w domu i umożliwić organizmowi walkę z patogenem. Wszelkie prace należy odłożyć w czasie i postawić na wypoczynek.

Ulgę może przynieść płukanie gardła mieszankami ziołowymi (np. naparem z tymianku, szałwii czy rumianku) lub roztworem sody o temperaturze zbliżonej do temperatury ciała.

Na opuchnięte gardło mogą pomóc również inhalacje na bazie soli fizjologicznej lub olejków eterycznych. W aptekach dostępne są tabletki do ssania, które mają działanie przeciwobrzękowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwbakteryjne. Dobrze jest unikać czynników drażniących gardło: smogu, dymu papierosowego czy alkoholu.

Warto dbać o odpowiednią temperaturę i nawilżenie powietrza w pomieszczeniach – chłodne sprzyja redukcji obrzęku śluzówki gardła, wilgotne nawilża je. Dobrze jest nawadniać organizm ciepłymi napojami (zbyt zimne lub za gorące płyny mogą dodatkowo podrażniać śluzówkę). Najlepiej sprawdzi się wywar z siemienia lnianego, napary ziołowe, mleko z czosnkiem, herbatki z dodatkiem miodu i cytryny. Jeśli domowe sposoby na opuchnięte gardło nie działają, a stan zdrowia się pogarsza, należy skorzystać z porady lekarskiej.