Uczulenie na nikiel – czy dotyczy też Ciebie? Sprawdź!

Alergia kontaktowa jest reakcją alergiczną typu opóźnionego i może wystąpić w każdym wieku. Częściej jednak dotyczy osób dorosłych niż dzieci. Jej przyczyną jest kontakt z czynnikiem zewnętrznym, który w połączeniu ze skórą wywołuje reakcję zapalną. Uczulenie na metale występuje powszechnie w krajach rozwiniętych. Najczęściej można zaobserwować uczulenie na nikiel. Jest ono wynikiem noszenia sztucznej biżuterii, głównie kolczyków lub kontaktu z innymi przedmiotami zawierającymi ten metal.

Czym jest uczulenie na nikiel?

Nikiel jest powszechnym alergenem kontaktowym. Występuje w biżuterii (kolczykach, bransoletkach, łańcuszkach, naszyjnikach), ale i innych przedmiotach codziennego użytku takich jak: guziki, klamry pasków, klamki, klucze czy inne metalowe elementy. Nikiel może znajdować się także w detergentach i farbach oraz zanieczyszczać kosmetyki.

U niektórych osób reakcje mogą wywoływać nawet niewielkie ilości niklu spożywane doustnie np. wraz w wodą z kranu czy posiłkami – występuje bowiem w warzywach, orzechach, produktach konserwowych czy zbożach. Nikiel może też uwalniać się z metalowych naczyń kuchennych podczas gotowania. Taka forma manifestacji uczulenia na nikiel jest jednak rzadka.

Alergia na nikiel znacznie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn i może pojawić się nawet u małych dzieci.

Uczulenie na nikiel – objawy

Alergia kontaktowa na nikiel objawia się zmianami na skórze. W miejscu kontaktu z metalowym przedmiotem (czyli najczęściej na dłoniach, nadgarstkach, płatkach uszu, ale i w okolicy pępka w przypadku guzików spodni, klamerek pasków czy zamków błyskawicznych) pojawiają się uporczywe wypryskowe ogniska. Zmiany swędzą, skóra jest zaczerwieniona, mogą wystąpić też łuszczące się grudki, krostki i pęcherzyki. Czasem występuje także pieczenie. Typowo osutka pojawia się w miejscu kontaktu z alergenem, ale rozsiane zmiany mogą pojawić się też w obszarach skóry, które nie miały bezpośredniej styczności z metalem (śladowe ilości niklu mogą zostać przeniesione przez dotyk). Warto wiedzieć, że na nasilenie wyprysku może wpływać pot.

Uogólnione kontaktowe zapalenie skóry w postaci osutki plamisto-grudkowej, wyprysku pęcherzykowego czy reakcji pokrzywkowych może pojawić się po doustnym spożyciu niklu. Uczulenie na nikiel może również prowadzić do odrzucania implantów stomatologicznych, protez dentystycznych czy płytek ortopedycznych.

Uczulenie na nikiel – badanie

Jeśli zaobserwujesz u siebie odczyny skórne po kontakcie z metalowymi przedmiotami udaj się do swojego lekarza (pamiętaj, że reakcja na skórze może pojawić się dopiero po kilkunastu- kilkudziesięciu godzinach od ekspozycji na nikiel). Uczulenie na nikiel występuje najpowszechniej, ale alergizować mogą też inne metale np. kobalt czy chrom. Koniecznie poinformuj lekarza o początku pojawienia się objawów i podejrzewanej przyczynie.

Aby rozpoznać alergię na nikiel, wykonuje się tzw. testy płatkowe. Naskórkowe testy płatkowe umożliwiają ocenę reaktywności skóry na różne związki chemiczne. Takie testy na alergię wykonuje się na niezmienionej skórze pleców, gdzie zostają przyklejone specjalne krążki nasączone substancjami odpowiedzialnymi za wyprysk kontaktowy. Po 2 dobie następuje zdjęcie płatków i wtedy (oraz po kolejnych 24 i 48 godzinach), lekarz dokonuje oceny skóry w miejscu nałożenia plastra: poszukuje rumienia, grudek i pęcherzyków, obrzęku czy nadżerek oraz ocenia nasilenie reakcji zapalnej. Kontaktowa reakcja immunologiczna nie zachodzi natychmiastowo po kontakcie z alergenem, ale dopiero po kilkunastu-kilkudziesięciu godzinach, stąd konieczność odczekania 48-72 godzin. Pamiętaj, że ocena wyniku wymaga doświadczenia i wiedzy, a niektóre zmiany skórne mogą wynikać jedynie z podrażnienia. Nie próbuj więc interpretować odczynów samodzielnie i bez porozumienia z lekarzem.

Uczulenie na nikiel – jak leczyć?

Jeśli okaże się, że alergia na nikiel dotyczy właśnie Ciebie, przede wszystkim unikaj przedmiotów, które go zawierają. Warto zrezygnować z noszenia sztucznej biżuterii, zegarków i unikać korzystania z innych metalowych produktów. Jeśli zaobserwujesz pojawienie się wyprysku kontaktowego, natychmiast przerwij kontakt z rzeczą, która mogła wywołać te zmiany. Koniecznie zadbaj o odpowiednią pielęgnację, nawilżanie i natłuszczanie skóry. Pomocne mogą okazać się miejscowo stosowane leki immunosupresyjne (np. takrolimus) czy glikokortykosteroidy. Leki przeciwhistaminowe mogą pomóc złagodzić uczucie swędzenia. Bakteryjne lub grzybicze nadkażenie zmian może wymagać zastosowania dodatkowego leczenia.

U osób, u których objawy pojawiają się po doustnym spożyciu niklu, poprawę może przynieść stosowanie diety z małą zawartością tego metalu (produkty żywnościowe z upraw ekologicznych, żywność nieprzetworzona, utrudniające absorbcję niklu z pożywienia składniki diety, np.: mleko, taniny, witamina C), używanie teflonowych, emaliowanych lub aluminiowych naczyń kuchennych czy unikanie stosowania odstanej w rurach wody pitnej.

Jeśli podejrzewasz u siebie uczulenie na nikiel, skontaktuj się z lekarzem, który w oparciu o wywiad i badanie przedmiotowe, pokieruje dalszą diagnostyką. Być może skieruje Cię do alergologa lub dermatologa, który wykona naskórkowe testy płatkowe.

Bibliografia:

• „Alergia na nikiel” – E. Rudzki
• „Alergia kontaktowa na metale (chrom, kobalt i nikiel) u dzieci” – mp.pl
• „Wyprysk kontaktowy” – M. Świerczyńska-Krępa