Ustalenie ojcostwa – kiedy można zrobić test na ojcostwo?

Test DNA, który ma na celu ustalenie ojcostwa, można wykonać już po skończonym 9. tygodniu ciąży. Ustalenie ojcostwa w czasie ciąży jest tak samo pewne jak badania DNA wykonywane już po narodzinach dziecka. Ustalanie ojcostwa i pokrewieństwa – kiedy można zrobić test na ojcostwo i na czym polega?

Kiedy najwcześniej można zrobić test DNA na ojcostwo?

Test na ustalenie ojcostwa wykonywany jest w celu rozwiania wątpliwości odnośnie co do tożsamości biologicznego ojca dziecka. Już w drugiej połowie pierwszego trymestru można wyizolować DNA dziecka z krwi matki, a następnie porównać je z DNA potencjalnego ojca dziecka. DNA dziecka bardzo szybko znika z krwi matki tuż po porodzie. Ustalenie ojcostwa może odbyć się najwcześniej w okolicy 9-10 tygodnia ciąży. Samo badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, polega bowiem na pobraniu krwi od matki, tak jak w przypadku wielu „zwyczajnych” badań laboratoryjnych. Badanie w czasie ciąży na razie nie jest dostępne dla klientów w Polsce. 

Ustalenie ojcostwa i pokrewieństwa można wykonać wyłącznie za zgodą obojga rodziców. W nieco późniejszym okresie ciąży możliwe jest także potwierdzenie ojcostwa na podstawie próbek pobranych przy okazji inwazyjnych metod diagnostyki prenatalnej i porównanie ich z próbkami od rodziców. Warto jednak pamiętać, że takie badania są obarczone ryzykiem powikłań, w tym poronienia i wykonuje się je jedynie w razie występowania ku temu medycznych wskazań.

Kiedy można zrobić test na ojcostwo po narodzinach?

Test na ojcostwo można wykonać wówczas, gdy jedno z rodziców chce uznania ojcostwa, a druga osoba się na to nie zgadza, lub istnieje podejrzenie, że prawny ojciec nie jest jednak ojcem biologicznym. Ustalenie ojcostwa może mieć miejsce praktycznie zaraz po narodzinach dziecka. W czasie badania musi być obecna matka dziecka. Wynik otrzymuje się zwykle w ciągu kilku dni roboczych.

Jak przebiega badanie?

Ustalenie ojcostwa w czasie ciąży na podstawie próbki krwi matki wygląda tak samo, jak typowe badanie krwi podczas okresowych badań. Nie wymaga specjalnego przygotowania. Test na ojcostwo z płynu owodniowego lub fragmentu kosmówki odbywa się przy okazji inwazyjnych badań prenatalnych pod kontrolą USG. Jak sama nazwa wskazuje są one jednak inwazyjne i wykonywane wyłącznie u niektórych ciężarnych. Są obarczone ryzykiem powikłań, a nawet poronienia.

Ustalenie ojcostwa i pokrewieństwa po narodzinach dziecka najlepiej wykonać przy użyciu materiału pobranego z wewnętrznej strony policzka lub z próbki krwi. Materiał do badań pobierany jest od matki, domniemanego ojca i dziecka. W przypadku dzieci niekiedy stosuje się inny rodzaj materiału biologicznego, np. paznokcie lub inne próbki mikrosladowe. Próbki są przekazywane do laboratorium, w którym zostaje przeprowadzone badanie kodu genetycznego.

Czy wynik testu na ojcostwo zawsze jest pewny?

Ustalenie ojcostwa na podstawie testu na ojcostwo zapewnia jednoznaczne potwierdzenie lub wykluczenie biologicznego ojcostwa. Badania DNA są najbardziej czułą metodą ustalenia biologicznego ojcostwa. Podczas testów DNA na ojcostwo bierze się pod uwagę fakt, że dziecko dziedziczy połowę materiału genetycznego od ojca i połowę od matki.

Dla potrzeb testów na ojcostwo bada się wybrane fragmenty DNA (zazwyczaj 16–24 fragmenty), zawierające krótkie wielokrotnie powtórzone sekwencje (informacje), tzw. STR. Podczas analizy  porównuje się powtórzenia alleli w określonych loci w DNA, w próbkach materiału od domniemanego ojca i dziecka. Wynik testu DNA na ojcostwo jest zawsze jednoznaczny – potwierdza je na co najmniej 99,99% a wyklucza na 100%.

Testy ojcostwa do celów sądowych, prywatnych oraz badania anonimowe

Kiedy niezbędne jest ustalanie ojcostwa? Potwierdzenie ojcostwa może być zlecone do celów sądowych. Gdy to sąd lub prokurator wnioskuje o przeprowadzenie analizy, pobranie materiału od badanych osób musi zostać zaprotokołowane. Osoby, od których materiał jest pobierany – wylegitymowane, a samo pobranie materiału odbywa się w obecności świadków. Do testu zleconego przez sąd obowiązkowa jest obecność matki. Materiał genetyczny pobiera osoba uprawniona i wyznaczona przez biegłego sądowego, pobranie wykonuje się na terenie wyznaczonej placówki, a analizy dokonuje laboratorium genetyki sądowej.

Badania prywatne, np. ustalenie ojcostwa po latach, można wykonać zawsze, gdy istnieje wątpliwość odnośnie do tożsamości biologicznego ojca. Dzieje się tak często, gdy rodzice dziecka nie są w stałym związku, a domniemany ojciec chciałby zgłosić uznanie ojcostwa w odpowiednim urzędzie. Możliwe jest także wykonanie badania anonimowego, bez podawania jakichkolwiek informacji o osobach biorących w nim udział.

Dyskrecja i bezpieczeństwo danych osobowych w badaniach anonimowych

Badania są w pełni anonimowe, a uzyskany wynik można odebrać osobiście, w formie pisemnej, telefonicznej czy elektronicznej, logując się na stronie www. Zlecenie badania anonimowego nie wymaga podania danych osobowych od uczestników badania. W opisie próbek oraz na formularzu zlecenia badania osoby badane opisuje się jako dziecko i domniemany rodzic, bez konieczności wpisywania nazwiska lub numeru Pesel.

Jeżeli chcesz wykonać ustalenie ojcostwa po latach, skorzystaj z oferty naszego laboratorium. Skontaktuj się z infolinią DIAGNOSTYKI lub udaj się do najbliższego punktu pobrań, by uzyskać niezbędne informacje.

Sprawdź również artykuły:

1. Testy na ojcostwo w ciąży – jak można je wykonać?
2. Test na ojcostwo – jak przebiega i ile kosztuje?
3. Badania na ojcostwo – rodzaje

Bibliografia:

1. Test na ojcostwo w ciąży i po narodzinach, https://zdrowegeny.pl/poradnik/test-na-ojcostwo-w-ciazy
2. Test na ustalenie ojcostwa – jak przebiega i ile kosztuje?, https://www.medonet.pl/ciaza-i-dziecko,test-na-ustalenie-ojcostwa—jak-przebiega-i-ile-kosztuje-,artykul,53931704.html
3. Anonimowy test DNA na ojcostwo, https://laboratoriumgenetyczne.pl/anonimowy-test-dna-na-ojcostwo/