Zły wynik cytologii - co robić?

Cytologia szyjki macicy to jedno z badań stosowanych w profilaktyce raka szyjki macicy. Badanie to polega na pobraniu komórek z tarczy i kanału szyjki macicy, wykonaniu rozmazu a następnie ocenie mikroskopowej preparatu w laboratorium. W poniższym artykule wyjaśniamy jakie są przyczyny złego wyniku cytologii, czy zły wynik cytologii zawsze oznacza raka, co oznaczają złe wyniki cytologii w ciąży oraz co należy zrobić, gdy wynik cytologii jest nieprawidłowy.

Złe wyniki cytologii – co to znaczy?

Obecnie wyniki cytologii szyjki macicy opisywane są według międzynarodowego systemu klasyfikacji Bethesda (TBS, ang. The Bethesda System). System Bethesda pozwala precyzyjnie ocenić zmiany w komórkach szyjki macicy i określić, jakie dalsze badania lub leczenie są potrzebne. Według systemu Bethesda w preparacie cytologicznym ocenia się kilka elementów:

• rodzaj i jakość próbki – na wyniku widnieje adnotacja czy u danej pacjentki wykonano cytologię cienkowarstwową, czy cytologię konwencjonalną. Dodatkowo umieszczona jest informacja czy próbka jest prawidłowa i może podlegać dalszej ocenie (tzn. czy zawiera wystarczającą ilość komórek nabłonka, czy jest prawidłowo wybarwiona i utrwalona). W przypadku preparatów wykonanych nieprawidłowo (np. zanieczyszczonych krwią, zawierających zbyt mało komórek, zbyt podsuszonych, itp.), dalsza ocena diagnostyczna nie jest możliwa i zaleca się powtórzenie badania
• ogólna charakterystyka rozmazu i zmian łagodnych – wynik zawiera informację czy u pacjentki stwierdza się obecność śródnabłonkowej neoplazji szyjki macicy (CIN), czy są obecne inne zmiany nienowotworowe np. związane z zapaleniem, przebytą radioterapią, obecnością ciała obcego (wkładki wewnątrzmacicznej), atrofią (stopniowe zmniejszanie się objętości komórki).
• opis patologicznych zmian w obrazie komórek (jeśli występuje) – w przypadku wykrycia nieprawidłowych komórek w rozmazie, w wyniku cytologii mogą znaleźć się następujące informacje:

– ASC-US – obecność atypowych komórek nabłonka płaskiego o nieokreślonym znaczeniu (najłagodniejsza zmiana, może być wynikiem infekcji, np. wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), zwykle wymaga powtórnej cytologii lub testu na obecność HPV)

– ASC-H –obecność atypowych komórek nabłonka płaskiego

– LSIL – obecność zmian śródnabłonkowych małego stopnia

– HSIL – obecność zmian śródnabłonkowych dużego stopnia, wyższe ryzyko przekształcenia w raka szyjki macicy

– AGC – obecność atypowych komórek gruczołowych, mogą wskazywać na zmiany przedrakowe

– Rak – obecność komórek nowotworowych – wymaga natychmiastowej szczegółowej diagnostyki.

Czy zły wynik cytologii oznacza raka?

Niepoprawny wynik cytologii wskazuje, że w pobranym wymazie z szyjki macicy wykryto nieprawidłowe komórki. Nie zawsze zły wynik cytologii oznacza raka – często wskazuje na stan zapalny, infekcję lub zmiany przedrakowe. Przyczynami złego wyniku cytologii mogą być:

• infekcje grzybicze, bakteryjne, wirusowe (np. zakażenie grzybami z rodzaju Candida, wirusem HPV, bakterią Gardnerella vaginalis, obecność zakażeń przenoszonych drogą płciową – rzęsistkowica, opryszczka pospolita, chlamydioza, rzeżączka)
• stan zapalny spowodowany np. częstymi irygacjami pochwy lub stosowaniem środków dopochwowych
• zmiany przedrakowe (dysplazja), które mogą, ale nie muszą przekształcić się w nowotwór, wymagają ścisłej i systematycznej kontroli lekarskiej
• błędy techniczne – nieprawidłowo wykonany rozmaz, niewystarczająca liczbą komórek w preparacie itp.

Zły wynik cytologii po konizacji

Konizacja szyjki macicy to zabieg, który polega na usunięciu nieprawidłowych, zmienionych chorobowo tkanek w obrębie szyjki macicy. Zły wynik cytologii po konizacji jest stosunkowo częstym zjawiskiem i może wynikać z kilku przyczyn:

• trwający proces gojenia szyjki macicy – po konizacji szyjka macicy potrzebuje czasu, aby się zregenerować. W okresie gojenia może wystąpić stan zapalny, który wpływa na wynik cytologii
• infekcje – po konizacji szyjka macicy jest bardziej narażona na zakażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze
• obecność zmian komórkowych – takie zjawisko wynika z niecałkowitego usunięcia wszystkich zmian przedrakowych w trakcie konizacji i może wpływać na wynik cytologii
• zmiany w strukturze szyjki macicy, obecność blizn – po zabiegu konizacji, szyjka macicy może ulec zmianom anatomicznym, co może wpływać na możliwość prawidłowego pobrania materiału do badania cytologicznego.

Zły wynik cytologii a stan zapalny

Zły wynik cytologii może oznaczać stan zapalny. Jest to zjawisko dość częste. W takim przypadku nie oznacza to zmian nowotworowych, ale wymaga dalszej obserwacji, leczenia i kontroli lekarskiej. Stan zapalny zaburza wynik cytologii ze względu na zniekształcenie komórek, co może utrudniać ich ocenę. Dodatkowo podczas stanu zapalnego w drogach rodnych kobiety obecna jest większa ilość śluzu co może uniemożliwiać prawidłową ocenę rozmazu. Stan zapalny jest najczęściej spowodowany podrażnieniami lub infekcjami grzybiczymi, bakteryjnymi lub wirusowymi.

Warto przeczytać: https://diag.pl/pacjent/artykuly/kolposkopia-co-to-za-badanie/

Złe wyniki cytologii w ciąży – przyczyny

Przyczynami złego wyniku cytologii w ciąży są najczęściej stany zapalne, zmiany hormonalne lub infekcje. W wyniku zmian hormonalnych w trakcie ciąży nabłonek szyjki macicy jest podatny na przemiany i jest bardziej delikatny, co może wpływać na wynik cytologii. Dodatkowo u kobiet w ciąży, ze względu na zmiany pH pochwy i obniżoną odporność, istnieje większe ryzyko infekcji i stanu zapalnego narządów rodnych. Obecność atypowych komórek może być również wynikiem zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego. W ciąży, uśpione dotąd zakażenie wirusem HPV może zostać uaktywnione, co może spowodować nieprawidłowy wynik cytologii. Należy pamiętać, że w trakcie ciąży szyjka macicy jest bardziej ukrwiona, co może spowodować obecność krwi w rozmazie. Większość zmian łagodnych opisanych w cytologii ciężarnych ustępuje samoistnie po porodzie, ale konieczne jest zasięgnięcie opinii ginekologa, który zadecyduje czy w danym przypadku wymagana jest dalsza diagnostyka lub leczenie.

Zły wynik cytologii – co dalej?

W przypadku nieprawidłowego wyniku cytologii konieczne jest jak najszybsze zgłoszenie się do ginekologa. Lekarz zadecyduje, czy konieczna jest dalsza diagnostyka w celu potwierdzenia lub wykluczenia nowotworu (kolposkopia, biopsja) lub wdrożenia określonego leczenia np. infekcji intymnych. W zależności od stopnia zaawansowania zmian, lekarz może zalecić powtórzenie cytologii za kilka miesięcy lub wykonanie testu na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) i określenie typu wirusa HPV. Do wysoko onkogennych typów wirusa HPV zalicza się: typ 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 i 68) odpowiadają one za powstanie inwazyjnego raka szyjki macicy oraz zmiany typu śródnabłonkowej neoplazji szyjki macicy.