Zmiany skórne na prąciu – jak zdiagnozować przyczynę?

Zmiany skórne na prąciu nie zawsze muszą być oznaką infekcji lub stanów zapalnych. U większości pacjentów nie są one groźne, jednak w niektórych przypadkach mogą być skutkiem chorób nowotworowych albo zakażeń intymnych wymagających leczenia przeciwwirusowego lub antybiotykoterapii. Ignorowanie problemu może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, jak również do przekazania choroby partnerom seksualnym. Każdą zmianę skórną na prąciu powinien obejrzeć lekarz, który będzie w stanie określić jej potencjalne przyczyny oraz zdecydować jakie badania diagnostyczne wykonać, aby móc wdrożyć skuteczne leczenie.

Zmiany skórne na prąciu – co mogą oznaczać i czy są niebezpieczne?

Zmiany skórne na prąciu, objawiające się w postaci krostek, grudek, plam lub zmian przypominających owrzodzenie mogą pojawić się u mężczyzn w każdym wieku, zarówno dzieci i młodzieży, jak i dorosłych. Tego typu zmiany lokalizują się najczęściej w obrębie żołędzi, napletka, trzonu prącia lub moszny.

W większości przypadków ich przyczyną bywają łatwe do wyleczenia infekcje, alergie lub nieinfekcyjne choroby dermatologiczne, nie znaczy to jednak, że jakiekolwiek zmiany na penisie można ignorować lub leczyć na własną rękę. Każda zmiana skórna pojawiająca się w okolicach intymnych powinna zostać zbadana przez dermatologa lub lekarza rodzinnego, który będzie w stanie ustalić czy wymaga ona dalszej diagnostyki i rozpoczęcia leczenia.

Szczególnie istotne jest, aby po poradę lekarską zgłosili się Ci panowie, którzy oprócz zmian na penisie zauważyli u siebie inne, niepokojące objawy takie jak:

• ból lub pieczenie penisa (opisywane przez pacjentów jako “pieczenie wewnątrz prącia”),
• ból lub inne problemy przy oddawaniu moczu,
• silny świąd żołędzi lub innych części penisa,
• wodnistą lub ropną wydzielinę sączącą się ze zmiany skórnej lub cewki moczowej,
• rumień, obrzęk penisa,
• gorączkę,
• osłabienie,
• powiększenie okolicznych węzłów chłonnych,
• ból w dolnej lub środkowej części brzucha,
• ból lub dyskomfort podczas stosunku płciowego,
• pojawienie się brodawek, pęcherzy, zaczerwienienia lub strupów na żołędzi prącia.

Najczęstsze przyczyny zmian skórnych na prąciu

Schorzenia, które są przyczyną pojawienia się różnego typu zmian na skórze prącia można podzielić na trzy główne grupy: infekcje, stany zapalne i choroby nowotworowe. Najczęstszą przyczynę zmian na penisie stanowią choroby zakaźne, wywołane przez wirusy, bakterie i grzyby, w dalszej kolejności są to alergie, choroby dermatologiczne, łagodne zmiany skórne i nowotwory. Poniżej omówimy najważniejsze z nich, wraz z opisem czynników, które je wywołują i charakterystycznych objawów.

Opryszczka narządów płciowych (HSV)

Jeżeli na skórze prącia pojawiają się pojedyncze lub mnogie, miękkie pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym, którym towarzyszy silne swędzenie, mrowienie lub pieczenie, przyczyną może być tzw. opryszczka genitalna (łac. Herpes genitalis), wywoływana przez wirus opryszczki narządów płciowych (HSV-2) lub rzadziej wirus opryszczki wargowej (HSV-1).

Do zakażenia wirusem opryszczki dochodzi poprzez stosunki płciowe z nosicielem wirusa, w tym również przez stosunki analne i oralne. Zmiany skórne u osób zakażonych wirusem HSV pojawiają się najczęściej na: żołędzi i trzonie penisa, skórze pachwin, dolnej części brzucha, okolicy odbytu i pośladkach. Podobnie jak pęcherzyki na ustach, te na genitaliach również pękają po kilku dniach i przekształcają się w bolesne nadżerki, które mogą utrzymywać się na skórze nawet do kilku tygodni. Opryszczkę penisa leczy się za pomocą miejscowych lub doustnych preparatów antywirusowych, takich jak acyklowir.

Brodawki narządów płciowych i kłykciny kończyste wywołane przez HPV

Kłykciny kończyste to choroba przenoszona drogą płciową, spowodowana przez niektóre typy wirusa HPV. Zmiany skórne, które jej towarzyszą w początkowej fazie mogą przypominać wypukłe pryszcze, ale szybko ujawniają swoją prawdziwą naturę, przekształcając się w kalafiorowate, miękkie brodawki, najczęściej umiejscowione na brzegu żołędzi, w okolicy wędzidełka oraz na wewnętrznej blaszce napletka. Same kłykciny nie są groźne, ani związane z rakiem penisa (ten może być wywołany przez inne typy wirusa HPV), choroba jest jednak trudna do wyleczenia, ponieważ często nawraca w okresach osłabionej odporności organizmu. Choć leczenie HPV nie eliminuje wirusa z organizmu całkowicie, to pomaga w łagodzeniu objawów i zmniejsza ryzyko przeniesienia go na inne osoby.

Wrzód miękki

Pałeczka wrzodu miękkiego, znana również jako Haemophilus ducreyi, jest bakterią przenoszoną drogą płciową, która jest odpowiedzialna za wrzód weneryczny, znany również jako wrzód miękki. Objawy zakażenia mogą obejmować: pojawienie się wrzodu lub wrzodów na narządach płciowych, zwykle na żołędziu lub w okolicach odbytu, ból lub pieczenie w miejscu wystąpienia wrzodu i powiększone węzły chłonne w pachwinie. Leczenie zakażenia pałeczką wrzodu miękkiego obejmuje zazwyczaj antybiotyki, takie jak azitromycyna lub ceftriakson. Zaleca się również unikanie kontaktów seksualnych do czasu zakończenia leczenia oraz podjęcie działań mających na celu zapobieganie dalszym zakażeniom.

Kiła

Kiła, znana również jako syfilis, to zakaźna choroba przenoszona drogą płciową, wywoływana przez bakterie z gatunku Treponema pallidum. Objawy kiły u mężczyzn mogą być różnorodne i zmieniać się w zależności od stadium choroby. W pierwszych etapach zakażenia dochodzi zwykle do powiększenia węzłów chłonnych i pojawienia się samoistnie gojącego się owrzodzenia. Przy braku leczenia, w kolejnych stadiach choroby pojawiają się:  wysypka, objawy grypopodobne, zmiany na błonach śluzowych i kłykciny płaskie. Podstawową metodą leczenia jest antybiotykoterapia, oparta na penicylinie. Wczesne wykrycie i leczenie kiły jest kluczowe dla zapobiegania poważnym powikłaniom zdrowotnym, takim jak problemy neurologiczne i kardiologiczne.

Chlamydioza

Chlamydioza, wywoływana przez bakterię Chlamydia trachomatis, jest jedną z najczęściej występujących chorób przenoszonych drogą płciową (STD) na świecie. Chociaż może dotyczyć zarówno mężczyzn, jak i kobiet, objawy i skutki zakażenia są różne dla obu płci. Wielu mężczyzn zakażonych chlamydią nie ma żadnych objawów, co sprawia, że choroba może być trudna do wykrycia. Do objawów chlamydiozy u mężczyzn zalicza się: ból podczas oddawania moczu, wycieki z cewki moczowej, ból jąder oraz inne objawy związane z układem moczowo-płciowym. W niektórych przypadkach może wystąpić także zapalenie odbytu, objawiające się zmianami skórnymi w tej okolicy.

Do innych, rzadszych przyczyn zmian skórnych na prąciu zalicza się także: bakteryjne zapalenie żołędzi i napletka (balanitis), drożdżycę wywołaną przez grzyby z rodzaju Candida, świerzb (wywoływany przez roztocza), nieinfekcyjne zmiany na prąciu będące skutkiem reakcji alergicznych, egzemy, łuszczycy i innych chorób dermatologicznych, łagodne zmiany skórne, takie jak perłowe grudki prącia lub grudki Fordyce’a (niewymagające leczenia) i raka prącia (rzadki, ale potencjalnie złośliwy nowotwór, który może objawiać się jako owrzodzenie, guzek lub zmiana barwy skóry).

Aby zidentyfikować dokładną przyczynę objawów towarzyszących chorobom penisa, konieczne jest wykonanie odpowiednich badań laboratoryjnych.

Jakie badania warto wykonać w przypadku zmian skórnych na prąciu?

Jednym z badań, które z całą pewnością warto wykonać u pacjentów z owrzodzeniem i innymi zmianami skórnymi w okolicach prącia jest badanie molekularne pozwalające na wykrycie obecności najważniejszych patogenów odpowiedzialnych za wirusowe i bakteryjne zakażenia układu moczowo-płciowego i skóry okolic intymnych.  Badanie to jest dostępne w ofercie Diagnostyki zarówno jako badanie stacjonarne, realizowane w punktach pobrań, jak i badanie wysyłkowe, gdzie materiał można pobrać samodzielnie w komfortowych warunkach domowych.

W ramach jednego badania wykrywany jest materiał genetyczny siedmiu, najczęściej występujących w układzie moczowo-płciowym patogenów, które odpowiedzialne są za powstawanie owrzodzeń narządów płciowych:

• Cytomegalovirus,
• Herpes simplex virus type 1,
• Herpes simplex virus type 2,
• Varicella-zoster virus,
• Haemophilus ducrey,
• Chlamydia trachomatis serowar L,
• Treponema pallidum.

Takie rozwiązanie pozwala nie tylko na szybkie postawienie diagnozy, ale także na wykrycie koinfekcji, czyli jednoczasowego zakażenia wywołanego przez kilka patogenów. Dzięki czemu możliwe jest szybkie wdrożenie skutecznego leczenia i zmniejszenie ryzyka groźnych dla zdrowia powikłań.