Nadmierna potliwość – przyczyny. Te badania pomogą w diagnozie

Wytwarzanie zbyt dużych ilości potu to hiperhydroza czyli nadmierna potliwość. Przyczyny tej nieprzyjemnej dolegliwości mogą być bardzo różne. Najczęściej jest to po prostu indywidualna cecha, ale wzmożona potliwość może być także jednym z objawów poważnej choroby. Nadpotliwość często jest bardzo stresującym i kłopotliwym zjawiskiem, które utrudnia zarówno życie zawodowe jak i kontakty towarzyskie oraz codzienne funkcjonowanie.

Co to jest wzmożona potliwość?

Wzmożoną potliwością nazywamy wydzielanie potu w większych ilościach, niż potrzeba do prawidłowej termoregulacji. Nadmierne wydzielanie potu może być uogólnione (kiedy dotyczy skóry całego ciała i zwykle ma wówczas konkretną przyczynę) lub zlokalizowane (najczęściej dotyczy okolicy pachowej, dłoni oraz stóp i zazwyczaj jest wtedy nadpotliwością pierwotną). Problem pierwotnej nadmiernej potliwości jest dosyć częsty, pojawia się zwykle w dzieciństwie lub w okresie dorastania, a w jego patogenezie istotną rolę przypisuje się czynnikom genetycznym.

Nadmierna potliwość – przyczyny

Skąd bierze się nadmierne pocenie? Przyczyny mogą być prozaiczne, jak np. osobnicze skłonności, kiedy zbyt duża potliwość pojawia się w sytuacjach stresowych lub ma związek z intensywnymi emocjami. Wtórna nadpotliwość związana jest z niektórymi schorzeniami. Chorobowe przyczyny pocenia się obejmują m.in.: choroby endokrynologiczne, choroby neurologiczne czy hematologiczne.

Nadmierna potliwość – przyczyny:

• Hiperhydroza pierwotna, w której wzmożona potliwość najczęściej dotyczy ograniczonej okolicy (głównie pach, dłoni i podeszw stóp). Dokładna etiologia nie jest znana, ale upatruje się jej w czynnikach genetycznych, środowiskowych i emocjonalnych;
• Choroby przebiegające z podwyższoną temperaturą ciała (gorączka w przebiegu rozmaitych infekcji, ale też chorób układowych np. reumatoidalnego zapalenia stawów);
• Nadczynność tarczycy, której jednym z objawów jest ciepła, różowa, wilgotna i nadmiernie gładka skóra, a wzmożonej potliwości towarzyszy także nietolerancja ciepła;
• Cukrzyca, gdzie nadmierne pocenie się może być symptomem hipoglikemii;
• Chłoniak Hodgkina, czyli nowotwór układu chłonnego, który objawia się m.in. powiększeniem węzłów chłonnych, znacznym osłabieniem, świądem skóry oraz nocnymi potami;
• Guz chromochłonny nadnerczy, czyli nowotwór, którego symptomy wiążą się z nadmiernym, napadowym uwalnianiem katecholamin (noradrenaliny i adrenaliny). Typowe są nagłe zwyżki ciśnienia tętniczego, nadmierne pocenie się (skóra jest wilgotna i blada), kołatanie serca i uczucie niepokoju;
• Akromegalia, czyli choroba związana z nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu (po zakończeniu okresu wzrastania), co objawia się m.in. powiększeniem twarzoczaszki, rąk, stóp, rozrostem narządów wewnętrznych, charakterystycznymi zlewnymi potami i wieloma innymi zaburzeniami;
• Schorzenia neurologiczne (np. choroba Parkinsona), uszkodzenia nerwów obwodowych lub rdzenia kręgowego, w których wzmożona potliwość może występować tylko w określonej okolicy (np. jedynie na jednej połowie ciała);
• Przewlekła niewydolność serca, w której wzmożonej potliwości może towarzyszyć bladość i ochłodzenie kończyn;
• Menopauza lub ciąża;
• Otyłość;
• Efekty niepożądane stosowanych leków. Nadmierną potliwość mogą powodować np.: amlodypina, enalapryl, metoprolol, sertralina czy prednizolon;
• Ziarnistość czerwona nosa, czyli nadmierne pocenie jedynie w obrębie nosa, które występuje głównie u dzieci;
• Nadmierne pocenie smakowe, czyli wzmożona czynność gruczołów potowych w okolicy czoła, nosa lub karku, związana ze spożywaniem mocno przyprawionych potraw.

Jakie badania zrobić przy nadmiernej potliwości?

Jeśli nadmierna potliwość pojawia się u Ciebie jedynie w sytuacjach dużego stresu, lęku lub silnych emocji i dotyczy głównie pach, dłoni i stóp – prawdopodobnie zmagasz się z pierwotną nadpotliwością i nie wymagasz pilnej wizyty lekarskiej. Jeśli jednak dokucza Ci uogólnione pocenie się, a dodatkowo zaobserwujesz inne niepokojące objawy (np. spadek masy ciała, wzmożoną męczliwość i osłabienie, powiększenie węzłów chłonnych, nawracające stany gorączkowe, kołatania serca, drżenie rąk, duszność i inne), koniecznie udaj się do lekarza.

Na podstawie wywiadu i badania fizykalnego, lekarz może zalecić Ci wykonanie badań dodatkowych lub skierować na konsultacje z lekarzami innych specjalności (np. dermatologiem, endokrynologiem, neurologiem czy kardiologiem). Podstawowe badania laboratoryjne, które mogą okazać się potrzebne do wykluczenia wtórnych przyczyn nadpotliwości obejmują:

• morfologię krwi z rozmazem,
• OB,
• TSH,
• glikemię,
• parametry nerkowe i wątrobowe.

W razie potrzeby, pogłębienie diagnostyki może obejmować także wykonanie badań obrazowych (np. USG brzucha, TK klatki piersiowej, MR głowy, echo serca) i innych.

Wszystkie potrzebne badania laboratoryjne możesz wykonać w DIAGNOSTYCE. Jeśli masz jakieś pytania, możesz skorzystać także z konsultacji online. By dowiedzieć się więcej na temat nadmiernego pocenia występującego w nocy, przeczytaj ten artykuł.

Bibliografia:

• „Hyperhydroza – objawy, diagnostyka i leczenia na podstawie opisu przypadku” – A. Prystupa, A. Kowal, J. Mosiewicz, W. Myśliński
• „Nadmierne wydzielanie potu (Hyperhidrosis)” – A. Polańska