Fosfataza zasadowa izoenzym kostny

 

Oznaczenie izoformy kostnej fosfatazy alkalicznej (zasadowej)  BALP, BAP (ang. bone alkaline phosphatase)  wykonywane jest w diagnostyce i monitorowaniu chorób metabolicznych kości, takich jak osteoporoza, osteomalacja, krzywica lub choroba Pageta. Wyróżnia się cztery typy fosfatazy alkalicznej: jelitowy, łożyskowy, nabłonkowy gonad i kostno-wątrobowo-nerkowy LBK (z ang. liver/bone/kidney). Enymy tego ostatniego typu są produktem jednego genu. Swoistość tkankową izoformy kostna, wątrobowa i nerkowa uzyskują na drodze postranslacyjnej modyfikacji białka. BALP jest markerem obrotu kostnego, należącym z (m.in.) osteoklacyną i propeptydami prokolagenu I (PICP i PINP) do grupy markerów tworzenia tkanki kostnej. BALP jest syntetyzowana i wydzielana przez osteoblasty i uczestniczy w procesach mineralizacji kości. Jako marker tworzenia kości BALP posiada szereg właściwości korzystniejszych niż osteoklacyna. W przeciwieństwie do osteokalcyny, posiada długi okres półtrwania in vivo i lepszą stabilność in vitro i jej stężenie w krwi nie podlega rytmowi dobowemu. Jest szczególnie przydatna  u chorych na niewydolność nerek, gdyż nie podlega filtracji przez nerki. Wykazuje również lepszą czułość i swoistość w diagnostyce i monitorowaniu choroby Pageta. Wyniki oznaczeń BALP mogą być niewiarygodne u chorych na choroby wątroby -  z powodu reaktywności krzyżowej z wątrobową izoformą ALP; u chorych na ciężką osteomalację; u osób z podwyższonym poziomem witaminy 1,25(OH)2D. Aktywność BALP  w surowicy zależy od płci i wieku, a szczególnie wysokie wartości występują u dzieci w okresie intensywnego wzrostu.