Badania z kategorii „toksykologia” pozwalają na rozpoznanie zatrucia licznymi toksycznymi pierwiastkami oraz substancjami chemicznymi, jak np. narkotyki. Zatrucia mogą przybierać zarówno postać ostrą, jak i przewlekłą, gdzie objawy często narastają przez wiele lat wraz ze stałym narażeniem na czynnik toksyczny. Przeprowadzenie badań w tym zakresie zalecane jest pacjentom, u których występuje podejrzenie zatrucia – z tego powodu warto wcześniej zasięgnąć porady lekarskiej, aby jak najlepiej dobrać zakres diagnostyki laboratoryjnej do potrzeb pacjenta oraz możliwych przyczyn pogorszenia stanu zdrowia. Badania tego typu mogą być wykonywane z krwi pacjenta, jak i z próbki moczu. Rodzaj materiału używanego do badania ma znaczenie w zakresie czasu, w jakim metabolity określonych substancji mogą być wykrywane.

Objawy zatruć są bardzo zmienne i ściśle zależą od substancji toksycznej odpowiedzialnej za wywoływanie stanu chorobowego u danej osoby. W przypadku narkotyków objawy można podzielić na dwie główne grupy związane z przyjmowanym rodzajem substancji. W przypadku depresantów, np. opioidów (m.in. morfina, heroina lub fentanyl) u pacjenta będzie można zaobserwować m.in.:

• Zaburzenia świadomości, senność
• Wąskie, szpilkowate źrenice
• Zaburzenia oddychania
• Spowolnienie akcji serca
• Zatrzymanie perystaltyki
• Nudności, wymioty
• Blada, mokra skóra

W przypadku przyjmowania przez pacjenta substancji z grupy stymulantów (jak np. amfetamina, metamfetamina) może dochodzić do pojawienia się objawów takich jak:

• Nadmierne pobudzenie, agresja
• Znaczące poszerzenie źrenic, wytrzeszcz gałek ocznych
• Szczękościsk
• Bezsenność
• Szybka akcja serca (tachykardia)
• Wzrost ciśnienia tętniczego

W przypadku podejrzenia ostrych zatruć substancjami odurzającymi należy jak najszybciej zgłosić się do szpitala, gdyż mogą stanowić one bezpośrednie zagrożenie dla życia pacjenta.

W ogólnej populacji zatrucia metalami ciężkimi (jak np. ołów lub rtęć) występują rzadko. Zatrucia tymi pierwiastkami najczęściej związane są z narażeniem na ich działanie poprzez pracę zawodową. Dotyczy to szczególnie osób pracujących w przemyśle chemicznym (np. produkcja farb lub pestycydów) oraz w przemyśle ciężkim, jak np. huty lub różnego typu fabryki. Często objawy zatrucia są dojść nieswoiste i narastają przez długi czas. Z tego powodu warto uwzględniać w wywiadzie lekarskim dokładne informacje na temat swojej pracy zawodowej, która może być związana z potencjalną ekspozycją na toksyczne pierwiastki i substancje.