e-Pakiet nowotwory u kobiet, rozszerzony - badania genetyczne

Proponowany pakiet ocenia genetyczne predyspozycje kobiet do rozwoju choroby nowotworowej.

Najczęstsze nowotwory dotykające kobiety w Polsce to:

• rak płuca,
• rak piersi,
• rak jelita grubego,
• rak trzonu macicy,
• rak jajnika.

Pakiet obejmuje analizę najważniejszych i najczęściej występujących u kobiet dziedzicznych mutacji charakterystycznych dla polskiej populacji, których nosicielstwo koreluje ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na wskazane typy nowotworów.

W skład pakietu podstawowego wchodzi analiza mutacji w genach:

• BRCA1 – badanie obejmuje 18 mutacji w genie BRCA1, w tym 5 mutacji najczęściej występujących w populacji polskiej: c.68_69del, c.181T>G, c.3700_3704del, c.4035del, c.5266dup, których badanie zalecane jest przez Ministerstwo Zdrowia w aktualnym Narodowym Programie Zwalczania Chorób Nowotworowych.

Obecność mutacji genu BRCA1 wiąże się z 50-80% ryzykiem raka piersi i 45% ryzykiem raka jajnika przed ukończeniem 85. roku życia, przy czym ryzyko zależy od rodzaju mutacji i lokalizacji w genie. Badanie genetyczne na raka piersi jest istotne również dla kobiet planujących stosowanie lub stosujących antykoncepcję hormonalną, lub hormonalną terapię zastępczą, a u których w wywiadzie rodzinnym zgłaszano raka piersi lub jajnika.

• BRCA2 – analiza mutacji w genie BRCA2, przydatna w ocenie genetycznych predyspozycji do raka piersi i jajnika. Mutacja genu BRCA2 wiąże się z ryzykiem raka piersi (31-56%) i raka jajnika (11-27%). W badaniu określane są trzy 3 mutacje genu BRCA2 najczęściej występujące w populacji polskiej: c.9371A>T; c.9376del; c.9403del. Badanie ma na celu określenie obciążenia genetycznego dziedzicznym rakiem piersi i/lub jajnika, a także związanego z nim ryzyka nowotworów towarzyszących – przede wszystkim raka jelita grubego, żołądka, trzustki uwarunkowanych uszkodzeniem genu BRCA2.

• PALB2 – jest trzecim genem obok BRCA1 i BRCA2 związanym z obciążeniem rodzinnym rakiem piersi wśród polskich rodzin. Badanie obejmuje fragment sekwencji eksonu 4 genu PALB2 w tym mutacji założycielskiej charakterystycznej dla polskiej populacji c.509_510delGA, p.R170Ifs*14

• CHECK2 – jest genem kodującym białko biorące udział w kontroli podziałów komórkowych. Występowanie mutacji założycielskich w genie CHECK2 powoduje uszkodzenie tego białka i jego funkcji, a to koreluje ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworów. W przypadku kobiet ryzyko raka piersi wrasta nawet 5-krotnie. Ponadto wykazanie obecności którejś z mutacji założycielskich zwiększa także ryzyko występowania nowotworów tarczycy, jelita grubego i nerek. Analizę genu CHECK2 warto wykonać u pacjentów, u których wykonano badanie w genach BRCA1 oraz BRCA2. Od obecności mutacji w tych genach może zależeć interpretacja i szacowanie ryzyka dla poszczególnych typów nowotworów.

• NBN znany również jako NBS1 należy również do genów supersorowych, czyli kodujących białka kontrolujące poprawność podziałów komórkowych. Nosicielstwo mutacji 657del5 związane jest z dwukrotnie zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka piersi.

• CDKN2A koduje białka regulujące dwa kluczowe szlaki cyklu komórkowego – szlak p53 (TP53) oraz szlak RB1. Badanie obejmuje analizę mutacji w genie CDKN2A co ma na celu określenie obciążenia genetycznego związanego z zespołem rodzinnego raka trzustki i czerniaka, które może być zwiększone dwukrotnie. Ponadto u osób będących nosicielami mutacji patogennych w CDKN2A koreluje się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia raka piersi, jelita grubego, a także dwukrotnie zwiększonym ryzykiem raka płuc.

Badanie dedykowane jest dla:

• Kobiet, u których w rodzinie występuje podwyższona zachorowalność na raka jajnika i/lub piersi, raka jajowodu, otrzewnej, tarczycy, jelita grubego, a także u pacjentek, w których rodzinie zdiagnozowano chorobę nowotworową przed 50. rokiem życia
• Kobiet zdrowych, które chcą znać swoje predyspozycje genetyczne do wyżej wymienionych nowotworów, aby móc zastosować profilaktykę zmniejszającą ryzyko wystąpienia nowotworu lub podjąć działania lecznicze we wczesnym stadium rozwoju choroby