e-Pakiet alergiczny – objawy atopowego zapalenia skóry

Pakiet umożliwia oznaczenie swoistych przeciwciał klasy IgE skierowanych przeciwko 10 alergenom często odpowiadającym za wywołanie lub zaostrzenie istniejących objawów AZS.

Wykonanie badań z inicjatywy pacjenta, przed konsultacją z lekarzem, ułatwia specjaliście ukierunkowanie wywiadu z chorym, umożliwiając rozpoznanie przyczyny i charakteru alergii na pierwszorazowej wizycie.

W odróżnieniu od ambulatoryjnych testów alergologicznych (np. testu skórnego, SPT), wiążących się z dyskomfortem i ryzykiem dla pacjenta, jedyną uciążliwością przy wykonaniu pakietu jest zabieg pobrania próbki krwi żylnej.

Wykonanie pakietu nie wyklucza jednak konieczności przeprowadzenia dalszej diagnostyki opartej na wspomnianych testach.

Alergia jest niepożądaną, nadmierną odpowiedzią układu odpornościowego na alergeny obojętne dla osób o prawidłowym układzie odpornościowym.

Ze względów praktycznych, tradycyjnie alergeny usystematyzowano w zależności od drogi wnikania do organizmu, wyróżniając alergeny pokarmowe i wziewne oraz jady owadów i leki/związki chemiczne.

• Do alergenów oddechowych zalicza się: pyłki roślin wiatropylnych, zarodniki pleśni, ślinę, mocz i naskórki zwierząt domowych (psów, kotów etc.) i zwierząt hodowlanych (koni, krów, owiec etc.), roztocza i owady domowe (ich odchody i wydzieliny) oraz niektóre związki chemiczne obecne w środowisku domowym i zawodowym.
• Substancje zaliczane do alergenów pokarmowych (mąka, mleko, jaja, orzechy, ziarna, owoce morza, ryby) w warunkach przemysłowych traktowane są jako alergeny wziewne. 
• Do alergenów pokarmowych zalicza się: alergeny pochodzenia roślinnego: owoce, warzywa, orzechy i nasiona (w tym zboża i ich przetwory) oraz pochodzenia zwierzęcego: mleko, jaja, mięso oraz owoce morza.

Alergeny pokarmowe i oddechowe należy niekiedy rozpatrywać łącznie ze względu na podobieństwa struktury białek alergenowych, a także na możliwość wnikania tego samego alergenu do organizmu różnymi drogami, co powoduje odmienne rodzaje objawów i konsekwencje uczulenia.

Alergia, czyli uczulenie objawiające się klinicznie (objawowe), poprzedzona może być fazą uczulenia bezobjawowego, polegającego na produkcji przez układ odpornościowy wyspecjalizowanych białek – przeciwciał klasy IgE swoiście reagujących z uczulającym alergenem. Powtórna ekspozycja na określony alergen, przeciwko któremu już wcześniej zostały wyprodukowane przeciwciała klasy IgE wywołuje kliniczne objawy reakcji alergicznej. Wystąpienia objawów alergii można się spodziewać, jeśli stężenie przeciwciał IgE przekracza wartości graniczne. Często stopień nasilenia objawów koreluje ze stężeniem przeciwciał, ale nie jest to regułą. Objawy alergii manifestują się w krótkim, niekiedy bardzo krótkim (kilka minut) czasie od kontaktu z alergenem, stąd alergia zależna od IgE określana jest jako nadwrażliwość natychmiastowa (mimo, że istnieją postaci reakcji zależnych od IgE typu opóźnionego). Zdolność do nadmiernej produkcji sIgE pod wpływem substancji obojętnych dla osób zdrowych nazywana jest atopią. Atopia jest skłonnością o charakterze dziedzicznym, stąd pytanie o przypadki alergii w rodzinie są stałym elementem wywiadu lekarskiego w kierunku chorób o podłoży alergicznym.

Pakiet określa stężenie sIgE dla ekstraktów diagnostycznych dziesięciu źródeł alergenów o potencjalnym związku z atopowym zapaleniem skóry:

Białko jajka (f1). Najsilniej alergizujący składnik jaja. Objawy ze strony układu oddechowego wywołane alergią na białko jaja mogą obejmować: nieżyt nosa, kaszel, skurcz oskrzeli, trudności w oddychaniu, ucisk w klatce piersiowej, duszność.****  

Mleko krowie (f2). IgE-zależna alergia na mleko krowie może powodować objawy ze strony układu oddechowego (duszność, świszczący oddech, wodnisty katar, suchy kaszel).**** 

Dorsz f3. Powoduje częste alergie, w tym, z ciężkimi objawami uogólnionymi, łącznie z anafilaksją, po spożyciu lub kontakcie drogą oddechową. Wśród objawów wymieniane są objawy skórne.  

Pszenica (f4). Reakcje alergiczne dotyczą alergenów obecnych w mące i przetworach mącznych. Zaliczane są do nich: typowe objawy alergii pokarmowej (obrzęk naczynioruchowy, bóle brzucha, nudności); anafilaksja zależna od pszenicy indukowana wysiłkiem, WDEIA (ang. wheat dependent exercise-induced anaphylaxis) oraz alergia oddechowa (astma piekarzy). Zmiany skórne obejmują pokrzywkę kontaktową i atopowe zapalenie skóry.

Orzeszki ziemne, orzechy arachidowe, (f13).  Alergia na orzeszki ziemne może manifestować się szeroką gamą objawów, począwszy od zmian skórnych aż do zagrażających życiu reakcji anafilaktycznych związanych z układem oddechowym i układem krążenia. Jednakże znaczna część osób uczulonych nie wykazuje klinicznych objawów alergii (sensytyzacja bezobjawowa).

Soja (f15). Do uczulenia/alergii na soję dochodzi drogą przezskórną i/lub oddechową oraz pokarmową. Najpoważniejszych objawów alergii można spodziewać się po spożyciu napojów sojowych, ale również mogą je powodować inne pokarmy zawierające przetworzone ziarna soi. 

Krewetka, f24, powoduje ciężkie reakcje alergiczne, łącznie z anafilaksją. Ekspozycja na alergeny krewetki dotyczy drogi pokarmowej (mięso), kontaktu z przetworami oraz drogi wziewnej. Objawy mogą być natychmiastowe lub opóźnione (do kilku godzin). Obejmują miejscowy świąd jamy ustnej, gardła; obrzęk warg; uogólnione objawy skórne; objawy żołądkowo-jelitowe i ze strony układu oddechowego.  

Naskórek i łupież kota (e1). Silnie uczulające alergeny z sierści kota (łupież, naskórek, ślina) o małych, lekkich cząstkach. Uczulenie na kota może wywoływać objawy ciężkiej astmy lub znacznie nasilać objawy astmy już wcześniej istniejącej.  Alergia na sierść kota może się ujawnić w każdym wieku i trwać aż do ustąpienia ekspozycji.

Łupież psa (e5), łupież-naskórek-sierść. Niewielkie, lekkie cząstki łupieżu psa łatwo wnikają do górnych dróg oddechowych, oskrzeli i oskrzelików. Przyczyniają się do rozwoju lub zaostrzenia astmy. Uczulenie we wczesnym okresie życia jest czynnikiem predykcyjnym rozwoju astmy w przyszłości. 

D. pteronyssinus (d1), roztocze kurzu domowego. Źródłem alergenów są cząstki kału i w mniejszym stopniu, fragmenty ich ciał, wzbijane przejściowo w powietrze podczas zamiatania, odkurzania lub zmiany pościeli. Przenikają do górnych i dolnych dróg oddechowych oraz wchodzą w kontakt ze skórą i spojówkami. Alergia na alergeny roztoczy wnikające drogą oddechową obejmuje, m.in.: przewlekłe zapalenie zatok przynosowych; nieżyty górnych i dolnych drogach oddechowych; astmę i okresowe zaostrzenia objawów astmy.