Testy alergiczne - kiedy należy je wykonać ?

Nowoczesna diagnostyka alergologiczna i dostępne testy alergiczne.

Eksperci twierdzą, że lawinowo wzrastająca zachorowalność na alergie spowoduje, że wkrótce alergikiem stanie się co drugi Europejczyk. Objawy alergii,  głównie na alergeny wziewne: roztocza kurzu domowego i pyłki roślinne, stwierdzono u 40% Polaków. Stale zwiększa się liczna osób dotkniętych alergią pokarmową. Według Światowej Organizacji Zdrowia z jej powodu może cierpieć ponad 20% populacji świata. Sprawdź na czym polegają testy alergologiczne i kiedy należy je wykonywać.

Czym jest alergia?

Alergią nazywamy nadmierną i nieprawidłową reakcję układu immunologicznego na substancje, które u zdrowych osób w tej samej dawce są dobrze tolerowane. Wśród najczęstszych powodów wzrostu częstości alergii, choroby zależnej od przeciwciał IgE, wymienia się zanieczyszczenie i chemizację środowiska oraz nadmierną sterylność w opiece nad niemowlętami i małymi dziećmi, wpływające na „błędne decyzje” układu odpornościowego przez przekierowanie komórek odpornościowych na zwalczanie substancji traktowanych dotąd jako obojętne dla organizmu. Nieleczona alergia prowadzić może do obniżenia komfortu życia, a niekiedy konsekwencji groźnych dla życia, jak wstrząs anafilaktyczny czy ataki astmy oskrzelowej.

Uczuleniu na alergeny wziewne towarzyszą objawy na ogół intuicyjnie kojarzone z objawami alergii w ogóle. Główny objaw alergii na pyłki roślin to zwykle wyciek wodnistej wydzieliny z nosa, ale też nieżyt nosa, kichanie, duszności, obrzęk i świąd spojówek, swędzenie gardła czy podniebienia. Alergia skórna może objawiać się silnym świądem i suchością skóry, zmianami wypryskowymi czy swędzącymi bąblami.  Alergie pokarmowe, natomiast, manifestują się często w postaci nudności, wymiotów, bólów brzucha i biegunki. Często towarzyszą im objawy skórne i oddechowe. Czasem symptomy alergii są trudne do powiązania z pierwotną przyczyną. Oprócz typowych objawów skórnych, związanych układem oddechowym, jamą ustną i przewodem pokarmowym, alergie mogą objawiać się niestandardowo: chronicznym zmęczeniem i zaburzeniami snu, a nawet stanami depresyjnymi.

Rozpoznawanie alergii czy też nadwrażliwości pokarmowej utrudnia fakt, że pewne objawy gastryczne: powracające bóle brzucha, wzdęcia, osłabienie mięśni czy zaburzenia wchłaniania nie są wyłączną domeną alergii pokarmowej, lecz także wielu innych schorzeń.

Laboratoryjna diagnostyka alergii – testy alergologiczne

W przypadku niewyjaśnionych i powtarzających się objawów, zalecane jest wykonywanie specjalistycznej diagnostyki potwierdzającej lub wykluczającej alergiczne tło dolegliwości. Zanim rozpoczniesz poszukiwanie przyczyny, udaj się do lekarza, który ukierunkuje diagnostykę. W badaniach laboratoryjnych najistotniejszym sposobem potwierdzenia alergii jest pomiar alergenowo-specyficznych przeciwciał klasy IgE (sIgE). Identyfikacja sIgE we krwi badanego spełnia równocześnie dwa zadania: wskazuje IgE jako mediatora reakcji uczuleniowej oraz identyfikuje czynnik uczulający – alergen. Indukujący syntezę sIgE alergen, „uznawany” zostaje przez rozstrojony układ odpornościowy chorego za groźny na tyle, że wymagający natychmiastowej interwencji organizmu.

Od momentu włączenia do arsenału laboratoryjnej diagnostyki alergii profili chemicznie określonych, składników alergenów (tzw. alergenów molekularnych), rozpoznawanych przez różne, ale równolegle indukowane klony sIgE, wiadomo, że dogłębna i prawidłowa interpretacja wyników testów skórnych (będących testami in vivo), możliwa jest wyłącznie po identyfikacji molekularnego profilu uczulających alergenów.

Pomiary sIgE z wykorzystaniem diagnostycznych  ekstraktów alergenowych  i  alergenów molekularnych, wykonywane są pojedynczo lub dla zestawów alergenów dobranych „tematycznie”, przykładowo: alergenów pyłku traw czy mleka krowiego. Testy typu multiplex pozwalają na równoczesne oznaczenia ponad 100 alergenów molekularnych. Za komplementarne z testami laboratoryjnymi uważane są testy skórne.

Do niedawna ich rola w diagnostyce była dominująca, dziś znajdują się w odwrocie, również ze względu na mniejszą dostępność i powodowane przez nie ryzyko dla badanego, ograniczony wiek pacjenta i ograniczoną liczbę alergenów w pojedynczym badaniu.

Wczesne rozpoznanie alergii i prawidłowe różnicowanie z chorobami o podobnych objawach lecz innym patomechanizmie, pozwala na bieżącą poprawę jakości życia chorych i na minimalizację powikłań i długofalowych konsekwencji , przykładowo ryzyka astmy w alergii powodowanej alergenami oddechowymi czy nasilającej się dysfunkcji przewodu pokarmowego  w wyniku alergii pokarmowych.