Alergia na pomidory – jak wygląda?

Pomidor należy do najczęściej spożywanych warzyw na świecie. Stosunkowo często wywołuje różnego rodzaju reakcje alergiczne, które nierzadko są wynikiem alergii krzyżowych. Alergia na pomidory może występować zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Jak się objawia alergia na pomidory i jak jej unikać? Co warto wiedzieć o alergii na pomidory?

Alergia na pomidory – na czym polega?

Pierwsze doniesienia dotyczące alergii na pomidory pojawiły się w roku 1966. Obecnie wykryto już 26 różnych białek pomidora, które mogą wywoływać reakcje alergiczne. 

Białka te pełnią funkcję alergenów, a alergia pokarmowa definiowana jest jako nieprawidłowa, nadmierna odpowiedź układu immunologicznego na kontakt z tymi cząsteczkami. 

Białka, które mogą wywoływać reakcje alergiczne mogą znajdować się zarówno w miąższu, jak i w skórce oraz pestkach pomidora. Osoby uczulone na pomidory zazwyczaj reagują jednocześnie na kilka alergenów. Najważniejsze z nich to:

• profiliny – znajdują się głównie w miąższu pomidora; to białka występujące u wielu roślin, często odpowiedzialne za reakcje krzyżowe z wieloma innymi alergenami, m.in. brzozy i jabłka; 
• białko przenoszące lipidy – nsLTP; występuje w miąższu, skórce i pestkach; 
• białka spichrzowe znajdujące się głównie w pestkach pomidora;

Choć większość reakcji alergicznych na pomidory ma charakter natychmiastowy, IgE-zależny, to spora część objawów po spożyciu tych warzyw wynika z reakcji innego typu takich jak nadwrażliwości IgE-niezależne lub nietolerancja histaminy, której źródłem są te warzywa. Przy diagnozowaniu alergii warto wziąć pod uwagę również i te mechanizmy. 

Alergia na pomidory – objawy

Objawy alergii na pomidory mogą manifestować się w różnym nasileniu i w różnej postaci.

• Najczęstszy objaw alergii na pomidory to tzw. zespół alergii jamy ustnej (OAS – Oral Allergy Syndrome). Objawia się pieczeniem, swędzeniem lub mrowieniem w obrębie jamy ustnej – na wargach, języku i gardle. Objawy te zwykle mają charakter łagodny. 

• Częstym objawem alergii na pomidory są reakcje skórne – miejscowe zaczerwienienie, wysypka i świąd. Mogą pojawić się nawet bez spożywania pomidora, jedynie po kontakcie ze skórą. 

• Objawy alergii na pomidory mogą też dotyczyć układu pokarmowego (nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunki) oraz oddechowego (katar, kichanie, obrzęk gardła, skurcz oskrzeli, duszności).

• W rzadkich przypadkach alergii na niektóre termostabilne białka pomidora może dojść do silnej reakcji anafilaktycznej zagrażającej życiu.

Alergia na pomidory – czy mija z wiekiem?

Alergia pokarmowa najczęściej ujawnia się na wczesnym etapie życia, co wynika z niedojrzałości układu pokarmowego niemowląt i małych dzieci. Większa podatność organizmu na nieprawidłowe reakcje powoduje, że właśnie w tym okresie ujawniają się alergie, które mogą minąć wraz z wykształceniem tolerancji na alergizujące pokarmy. 

Alergia na pomidory u niemowlaka może objawiać się w różny sposób – w postaci zmian skórnych, kataru i kichania lub bólów brzucha i ulewania. 

Alergia na pomidory u dziecka może minąć, jeśli dojdzie do wykształcenia prawidłowej mikroflory jelitowej, która w dużym stopniu odpowiada za odporność organizmu. Pomocne będą probiotyki i produkty zawierające korzystne dla człowieka szczepy bakterii jelitowych. 

Alergia na pomidory u dorosłego może przyjmować różne formy, zwykle są to łagodne objawy ze strony jamy ustnej. Grupą bardziej niż inne narażoną na występowanie alergii na pomidory są osoby zawodowo mające kontakt z tymi warzywami. Rzadko jednak dochodzi do silnych reakcji anafilaktycznych. 

Alergia na pomidory – badania

Podstawą diagnozowania alergii w gabinecie lekarskim są testy skórne, polegające na podaniu na skórę wybranych alergenów i obserwacja miejscowej reakcji. 

Pomocnym narzędziem w diagnostyce są testy serologiczne, wykrywające w krwi specyficzne przeciwciała IgE odpowiedzialne za objawy alergiczne. W zależności od wybranego testu można uzyskać mniej lub bardziej szczegółową informację dotyczącą badanych alergenów. Obecnie najszerszym i najbardziej nowoczesnym testem do diagnostyki alergii jest test ALEX, który pozwala precyzyjnie określić, które konkretne białko (molekuła, np. IgE sp. F25) odpowiada za objawy, co jest kluczowe dla ustalenia ryzyka silnych reakcji alergicznych oraz podjęcia decyzji o immunoterapii.

Alergia na pomidory – leczenie

Tak jak w przypadku każdej alergii pokarmowej podstawą leczenia alergii na pomidory jest dieta eliminacyjna, czyli unikanie alergenu. Tutaj ważna jest znajomość indywidualnej tolerancji – jedne osoby mogą tolerować tylko przetworzone pomidory, innym szkodzić będą nawet takie produkty. Konieczne jest uważne czytanie etykiet produktów spożywczych, tak aby unikać ukrytych alergenów.

W razie wystąpienia dolegliwości można wspomagać się lekami zmniejszającymi objawy.

Przyczynowym sposobem leczenia alergii jest immunoterapia (odczulanie) prowadzona pod kontrolą alergologa.   

Mgr Marta Filipowska