Bakteria Escherichia coli – jakie są objawy zakażenia?

Bakteria E. coli, czyli pałeczka okrężnicy, to niegroźna bakteria, która wchodzi w skład fizjologicznej flory jelitowej ludzi i zwierząt. Jest nieszkodliwa w jelicie, jednak może wywoływać choroby innych narządów. Bakteria E. coli – jak można się zakazić i jakie są skuteczne metody leczenia?

Bakteria Escherichia coli – czy stanowi dla nas zagrożenie?

Pałeczka okrężnicy to gram-ujemna względnie tlenowa bakteria, która należy do rodziny Enterobacteriaceae. Nazwa Escherichia pochodzi od jej odkrywcy, pediatry i bakteriologa, Theodora Eschericha. Bytuje w jelicie grubym człowieka i organizmach zwierząt stałocieplnych. W jelicie pełni kilka pożytecznych funkcji – bierze udział w produkcji witamin z grupy B i K, uczestniczy też w rozkładzie pokarmu.

W określonych sytuacjach może wywoływać choroby i infekcje, najczęściej układu pokarmowego, objawiające się biegunką i podwyższoną temperaturą. Z dużą częstotliwością atakuje układ moczowy – odpowiada za około 60–80 procent zakażeń dróg moczowych, zwłaszcza w przypadku cewnikowania – u około 80% cewnikowanych mężczyzn i 30% kobiet występuje bakteria E. coli w moczu. Według Państwowego Zakładu Higieny, rocznie w Polsce odnotowuje się około 400–500 przypadków zakażeń Escherichia coli biegunkotwórczą oraz kilka przypadków zespołu hemolityczno-mocznicowego w następstwie zakażenia pałeczką okrężnicy.

Bakteria E. coli to drugi po paciorkowcu Streptococcus agalactiae czynnik etiologiczny zapalenia opon mózgowych u noworodków. Bywa przyczyną szpitalnego zapalenia płuc i jest najczęstszą pałeczką gram ujemną powodującą sepsę. Może odpowiadać za zakażenia pooperacyjne i ropnie narządowe, w przypadku, gdy dojdzie do perforacji ściany przewodu pokarmowego do jamy brzusznej w następstwie radioterapii lub chemioterapii, a także wtedy, gdy u pacjenta występują nadżerki. Wynikiem tego może być zapalenie otrzewnej oraz wstrząs septyczny.

Bakteria Escherichia coli w moczu lub przewodzie pokarmowym – jak ją rozpoznać?

Metody diagnostyki i rodzaj badań, które pozwalają wykryć lub wykluczyć zakażenie pałeczką okrężnicy, zależą od występujących u pacjenta objawów. Bakteria E. coli w wodzie lub pokarmach stałych może wywoływać zatrucie pokarmowe. Bakteria E. coli – jak można się zakazić ? Bardzo często jest obecna w mięsie drobiowym, rzadziej wołowym lub wieprzowym, dlatego profilaktyka zakażeń bakterią E. coli powinna w głównym stopniu opierać się o dokładne czyszczenie i mycie blatu kuchennego oraz miejsca przyrządzania posiłków.

Objawy zakażenia układu pokarmowego Escherichia coli to:

• wymioty,
• bóle głowy,
• bóle brzucha,
• stan podgorączkowy lub gorączka,
• biegunka,
• osłabienie,
• a niekiedy krwawe stolce.

Obecność Escherichia coli w moczu powoduje ból i pieczenie podczas oddawania moczu, konieczność częstszego oddawania moczu, u chorego występuje podwyższona temperatura, ból podbrzusza oraz osłabienie.

W przypadku podejrzenia zakażenia pałeczką okrężnicy, należy wykonać posiew mikrobiologiczny lub bezpośrednie badanie materiału biologicznego – moczu, kału, płynu mózgowo-rdzeniowego, plwociny, krwi lub aspiratu z ropnia. Dzięki temu możliwa jest identyfikacja szczepu, wywołującego zakażenie oraz wykrycie toksyny Shiga, którą wytwarza E. coli.

W zależności od rodzaju i miejsca zakażenia, lekarz może zlecić dalszą diagnostyką zapalenia: badania na obecność leukocytów w kale i moczu, w płynie mózgowo-rdzeniowym oraz pomiar stężenia we krwi białka C-reaktywnego, prokalcytoniny oraz fibrynogenu. Przy podejrzeniu zapalenia płuc, zleca się zdjęcie RTG płuc, a przy ostrych infekcjach wewnątrzbrzusznych – tomografię komputerową.

Czy można wykluczyć wszystkie przyczyny zakażenia?

Zakażenie może wywoływać bakteria E. coli w wodzie lub pożywieniu, dlatego istotne w profilaktyce jest picie wody z pewnego źródła oraz staranna obróbka cieplna przygotowywanych potraw, zwłaszcza tych zawierających mięso. Konieczne jest częste mycie rąk oraz codzienna higiena osobista, a także kupowanie produktów spożywczych z pewnego źródła.

Jeśli doszło do zakażenia, należy rozpocząć leczenie pod kontrolą lekarza. Podstawą leczenia biegunki, którą wywołała E. coli, jest nawodnienie pacjenta. Nie zawsze jest konieczne stosowanie antybiotyków, ponieważ w przypadku leczenia zakażenia wywołanego szczepami produkującymi toksynę Shiga, wpływa to na wzrost ryzyka wystąpienia zespołu hemolityczno-mocznicowego. Podobnie jest w przypadku podawania leków przeciwbiegunkowych. Gdy badania potwierdzają obecność innych szczepów E. coli, konieczna jest antybiotykoterapia, bardzo rzadko zabieg chirurgiczny lub drenaż ropnia.

Wiele szczepów E. coli jest wykrywanych jeszcze przez kilka tygodni po skutecznym zakończeniu leczenia, w kale i moczu. Niekiedy może być konieczna dodatkowa rehabilitacja chorego lub wykonanie kontrolnych badań. Jeśli podejrzewasz u siebie zakażenie pałeczką okrężnicy, skontaktuj się z lekarzem lub skorzystaj z porady specjalisty na stronie DIAGNOSTYKI. Im szybciej zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, tym konsekwencje i objawy choroby będą mniej dokuczliwe.

Bibliografia:

1. Magdalena Rogalska, Zakażenia pałeczką okrężnicy, Medycyna Praktyczna – portal dla pacjentów, Kraków 2017. https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/164030,zakazenia-paleczka-okreznicy
2. Jerzy Malczyk, Fitoterapia zakażeń układu moczowego ze szczególnym uwzględnieniem żurawiny, Przegląd Naukowy 2/2008.