Choroba Bechterewa – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka

Choroba Bechterewa, znana również jako zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK), jest przewlekłym, postępującym schorzeniem zapalnym, które dotyka przede wszystkim młodych mężczyzn. Charakteryzuje się uciążliwym bólem i sztywnością kręgosłupa, a w zaawansowanych stadiach może prowadzić do całkowitego zesztywnienia kręgosłupa. Dowiedz się więcej na temat objawów, przyczyn i diagnostyki choroby Bechterewa.

Choroba Bechterewa – co to jest?

Choroba Bechterewa – zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) – jest przewlekłą chorobą zapalną, która obejmuje przede wszystkim stawy kręgosłupa, stawy krzyżowo-biodrowe oraz więzadła kręgosłupa. Dochodzi do stopniowego zesztywniania i kostnienia tych struktur, co skutkuje ograniczeniem ruchomości kręgosłupa.

Chorobę zalicza się do grupy schorzeń autoimmunologicznych, co oznacza, że jej rozwój jest związany z nieprawidłową reakcją układu odpornościowego organizmu. W wyniku tego procesu dochodzi do uszkodzenia tkanek, a następnie do ich zastępowania przez tkankę kostną, co prowadzi do zesztywnienia stawów i kręgosłupa.

Objawy choroby Bechterewa

Początek choroby Bechterewa jest zwykle podstępny i niejednoznaczny. Najczęściej pierwsze objawy pojawiają się w dolnym odcinku kręgosłupa, manifestują się sztywnością i bólem mięśni i stawów, szczególnie nasilającym się rano lub po okresach dłuższego bezruchu. Ból ma zazwyczaj charakter tępy, rozlany i trudno go zlokalizować.

Z czasem dolegliwości mogą rozprzestrzenić się na wyższe odcinki kręgosłupa, powodując ograniczenie ruchomości w odcinku piersiowym i szyjnym. Charakterystyczne są również objawy ze strony stawów obwodowych, takich jak biodra, kolana czy stawy skokowe, które mogą być objęte procesem zapalnym.

Poza objawami ze strony układu ruchu, choroba Bechterewa może wywołać inne dolegliwości, m.in.:

• zapalenie błony naczyniowej oka (zapalenie tęczówki lub ciała szklistego),
• zapalenie zastawki aortalnej,
• zmiany zapalne w obrębie jelit,
• problemy z oddychaniem, wynikające z usztywnienia klatki piersiowej.

Warto podkreślić, że przebieg choroby Bechterewa jest bardzo zróżnicowany – u niektórych chorych ma charakter łagodny, u innych zaś postępuje szybko i prowadzi do poważnych powikłań.

Przyczyny choroby Bechterewa

Dokładna przyczyna choroby Bechterewa nie jest do końca poznana. Uważa się, że jej rozwój wiąże się z nałożeniem się na siebie kilku czynników, w tym:

1. Genetycznych – obecność antygenu HLA-B27 na powierzchni komórek krwi znacząco zwiększa ryzyko zachorowania na chorobę Bechterewa. Gen dla tego antygenu występuje u ponad 90% pacjentów z tym schorzeniem.
2. Immunologicznych – zaburzenia w funkcjonowaniu układu odpornościowego, prowadzące do nadmiernej reakcji zapalnej, odgrywają kluczową rolę w patogenezie choroby Bechterewa.
3. Środowiskowych – infekcje bakteryjne, szczególnie dotyczące układu moczowo-płciowego i pokarmowego, mogą stanowić czynnik wyzwalający rozwój choroby u osób predysponowanych genetycznie.

Warto podkreślić, że choroba Bechterewa występuje 2–3 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet, a pierwsze objawy pojawiają się zwykle w młodym wieku, najczęściej przed 30. rokiem życia.

Diagnostyka choroby Bechterewa

Diagnoza choroby Bechterewa wymaga dokładnej oceny medycznej i kilku kroków diagnostycznych. Oto najważniejsze elementy procesu diagnostycznego:

1. Wywiad medyczny – lekarz pyta o charakterystyczne objawy, takie jak ból pleców i sztywność, zwłaszcza w dolnej części kręgosłupa, które mogą nasilać się w nocy i rano. Istotne są informacje o przypadkach ZZSK lub innych chorób autoimmunologicznych w rodzinie.
2. Badanie fizykalne – lekarz bada zakres ruchu kręgosłupa, zwłaszcza jego dolnej części. Sprawdza objawy zapalenia stawów obwodowych, takich jak obrzęk, zaczerwienienie i bolesność.
3. Badania laboratoryjne:
   • Marker HLA-B27 – obecność antygenu HLA-B27 jest często związana z ZZSK, chociaż nie jest to specyficzne wyłącznie dla tej choroby; badanie jest badaniem genetycznym identyfikującym obcność genu HLA-B27.
   • Markery zapalne – podwyższone poziomy markerów zapalnych, takich jak CRP (białko C-reaktywne) i OB (odczyn Biernackiego).
4. Badania obrazowe:
   • Zdjęcia rentgenowskie mogą ujawnić zmiany w stawach krzyżowo-biodrowych oraz w kręgosłupie, takie jak zesztywnienie lub zmiany erozyjne.
   • Rezonans magnetyczny jest bardziej czuły w wykrywaniu wczesnych zmian zapalnych i strukturalnych w stawach krzyżowo-biodrowych i w kręgosłupie.
   • Tomografia komputerowa może być używana do szczegółowego obrazowania zmian kostnych.

📌 Dowiedz się więcej o badaniu PPJ panel rozszerzony Dermatomyositis met. Immunoblot.

Postawienie prawidłowej diagnozy jest kluczowe, ponieważ umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia, które może znacząco poprawić jakość życia pacjenta i spowolnić postęp choroby. 

Rokowanie i przebieg choroby Bechterewa

Choroba Bechterewa jest schorzeniem o zróżnicowanym przebiegu. U niektórych pacjentów ma charakter łagodny, z okresami zaostrzeń i remisji, natomiast u innych postępuje szybko, prowadząc do poważnych powikłań.

Kluczowe znaczenie dla rokowania ma wczesne rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Dzięki dostępnym terapiom, w tym nowoczesnym lekom biologicznym, większość pacjentów z chorobą Bechterewa może zachować sprawność i samodzielność przez wiele lat. Dlatego tak ważne jest, aby osoby z objawami choroby Bechterewa jak najszybciej zgłosiły się do lekarza reumatologa lub ortopedy i poddały się kompleksowej diagnostyce i leczeniu.

Opracowanie: dr n. o zdr. Olga Dąbska