Choroba Peyroniego – objawy, rozpoznanie i metody leczenia

Choroba Peyroniego (zwana niekiedy chorobą Peyronie) to stan, w którym dochodzi do zwłóknienia osłonki białawej prącia. Konsekwencją jest zaburzenie funkcjonalności penisa i jego deformacja. Charakterystycznym objawem jest skrzywienie członka. W początkowym stadium rozwoju choroby można ją leczyć zachowawczo. Ta metoda polega na stosowaniu leków doustnych i zastrzyków miejscowych. Leczenie operacyjne przeprowadzane jest tylko w zaawansowanym stadium schorzenia. 

Czym jest choroba Peyroniego?

Choroba Peyroniego, z łac. induratio plastica penis, czyli stwardnienie plastyczne prącia, to dość rzadkie schorzenie urologiczne. Po raz pierwszy zespół Peyroniego został opisany w 1743 roku. Nazwa choroby pochodzi od nazwiska lekarza Francoisa Gigota de la Peyronie, który był nadwornym medykiem króla Francji Ludwika XV. Schorzenie polega na zwłóknieniu osłonki białawej prącia, co prowadzi do wielu powikłań. Należą do nich: skrócenie penisa, zaburzenia w funkcjonowaniu narządu, a nawet jego deformacja. Szacuje się, że choroba dotyka nawet  do 9% mężczyzn (0,4 – 9%) [1]. W Polsce chorobą może być dotknięty nawet co 20 mężczyzna.

Objawy i powikłania choroby Peyroniego

Choroba Peyroniego przebiega w dwóch fazach, które odpowiadają zaawansowaniu schorzenia. Pierwszą fazę zapalną charakteryzuje ból prącia. Dyskomfort ujawnia się w stanie spoczynku i podczas erekcji. Z czasem w okolicach żołędzi pojawia się wyczuwalne pod palcami, niewielkie zgrubienie. Jest to objaw drugiej fazy choroby, która wskazuje na włóknienie. Ten etap jest jednocześnie początkiem skrzywienia prącia, które może przebiegać stopniowo lub gwałtownie. Kierunek zaginania penisa zależy od umiejscowienia zwłóknienia. 

Choroba Peyroniego ma różny przebieg. W łagodnej postaci krzywizna jest niewielka i nie wpływa na zaburzenia funkcjonalności narządu. U części pacjentów skrzywienie Peyroniego jest jednak przyczyną trudności w osiągnięciu erekcji. Głęboka krzywizna wpływa na znaczne pogorszenie życia seksualnego obu partnerów. Przyczynia się do jednostronnej penetracji, przez co partnerka odczuwa ból i dyskomfort. W przypadku zaawansowanej postaci choroby penetracja jest w ogóle niemożliwa. Co ważne, schorzenie nie ustępuje samoistnie. Pogłębiająca się i nieleczona choroba Peyroniego prowadzi do zaburzeń funkcji członka i całkowicie uniemożliwia współżycie.

Powikłaniem nieleczonej choroby Peyroniego jest nie tylko kształt prącia, ale też pogorszenie zdrowia psychicznego chorego. U wielu mężczyzn z powodu obaw o problemy z osiągnięciem erekcji i wyglądem penisa dochodzi do trudności w relacjach partnerskich i utraty intymności. Poważną konsekwencją tego stanu jest depresja. 

Choroba Peyroniego – przyczyny schorzenia 

Jednoznaczne przyczyny choroby Peyroniego nie są jasne. Natomiast wiadomo, że powstaje ona na skutek zaburzeń w obrębie tkanki łącznej prącia. Do tego stanu prowadzą czynniki mechaniczne, czyli wszelkiego rodzaju urazy, a nawet mikrourazy, wywołujące zapalenie tkanki łącznej prącia. Dochodzi do nich najczęściej podczas stosunków seksualnych. Ponadto rozwojowi stanów zapalnych i urazom tkanki sprzyjają infekcje intymne u mężczyzn i choroby przenoszone drogą płciową, np. grzybica penisa. 

W procesie regeneracji tkanek formuje się płytka kolagenowa (tzw. tkanka bliznowata). Co istotne, w prawidłowych warunkach organizm odtwarza jedynie niezbędną ilość tkanki w miejscu uszkodzenia. W przebiegu choroby Peyroniego rozwija się nadmierna ilość płytki kolagenowej. Zbyt głęboka i masywna blizna wpływa na zaburzenie budowy członka, zakrzywiając go w jedną stronę.

Czy choroba Peyroniego jest dziedziczna?

Choroba Peyroniego nie jest dziedziczna. Istnieją jednak niepotwierdzone przesłanki, że na rozwój choroby mogą mieć wpływ czynniki genetyczne. 

Inne czynniki sprzyjające chorobie Peyroniego

Choroba Peyroniego może współistnieć z innymi schorzeniami, które zaburzają prawidłowy cykl zabliźniania ran. Są to m.in.: cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, kardiomiopatia. Ponadto wpływ na nieprawidłowe tworzenie tkanki bliznowatej ma nałogowe palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. 

Jak rozpoznać chorobę Peyroniego?

Rozpoznanie choroby Peyroniego polega na badaniu fizykalnym i wywiadzie lekarskim. Kluczowe dla wyboru metody leczenia są informacje o czasie trwania objawów i ich nasileniu. W postawieniu diagnozy mogą pomóc wykonane przez chorego zdjęcia prącia we wzwodzie. Nie ma konieczności przeprowadzania USG prącia. Jeśli natomiast istnieje podejrzenie aktywnych infekcji, w tym obecności wirusa HPV, lekarz może zlecić badania laboratoryjne w postaci wymazu z prącia i tzw. panelu urogenitalnego.

Jak się leczy chorobę Peyroniego?

Podejście do leczenia choroby Peyroniego zależy od stopnia jej zaawansowania. Leczenie nie jest konieczne, gdy skrzywienie jest drobne i nie towarzyszą mu objawy wpływające na funkcjonalność prącia.

Leczenie zachowawcze

Podstawowa i główna metoda leczenia choroby to leczenie zachowawcze. Polega na stosowaniu leków doustnych i iniekcji miejscowych, których celem jest przebudowa blizny. 

Leczenie operacyjne

Wskazania do bezwzględnej interwencji chirurgicznej występują bardzo rzadko i dotyczą tylko zaawansowanego stadium choroby, w wyniku którego doszło do całkowitego zaburzenia funkcji narządu. Nie oznacza to, że leczenie operacyjne choroby Peyroniego nie jest stosowane. Wskazaniem do operacji jest brak efektów leczenia zachowawczego. W większości przypadków decyzja o operacji oparta jest na stanie psychicznym pacjenta, wynikającym ze spadku jakości życia seksualnego i doprowadzającym niemal u co drugiego chorego do depresji.

Zależnie od zakresu krzywizny stosowane są różne metody operacyjne. W przypadku drobnego zakrzywienia przeprowadzane jest tzw. fałdowanie, czyli usunięcie nadmiaru tkanki. Zabieg jest prosty, szybki i stosunkowo bezpieczny. Natomiast ryzyko pooperacyjne zaburzeń wzwodu po operacji okazuje się niewielkie. W przypadku poważnych deformacji i bardzo dużych krzywizn narządu leczenie operacyjne polega na wycięciu blaszki (nadmiaru tkanki bliznowatej) i uzupełnieniu ubytku za pomocą przeszczepu materiałem własnym pacjenta. Operacja jest poważna i obarczona ryzykiem komplikacji pozabiegowych w postaci uszkodzenia nerwów w okolicy prącia.

W przypadku choroby Peyroniego w bardzo zaawansowanym stadium, w którym w wyniku deformacji prącia doszło do całkowitego zaburzenia czynności seksualnych, uwzględnia się możliwość wszczepienia protezy prącia.