Grzybica penisa – objawy, leczenie, przebieg

Grzybica narządów rodnych zazwyczaj kojarzy się z infekcjami u płci żeńskiej, jednak może ona dotknąć również mężczyzn. Grzybica penisa jest zazwyczaj wywoływana przez grzyby Candida albicans. Grzyby te zasiedlają skórę w warunkach fizjologicznych, jednak pod wpływem pewnych czynników, jak np. stosunek z osobą z infekcją grzybiczą i nieodpowiednia higiena może dojść do nadmiernego rozrostu flory grzybiczej i w efekcie do grzybicy członka.

Grzybica penisa – skąd się bierze?

Grzybica penisa najczęściej dotyka mężczyzn nieobrzezanych i chłopców do 5. roku życia, jednak może wystąpić w każdym wieku. Częstotliwość występowania grzybicy penisa u młodszych chłopców wynika z faktu, że po urodzeniu występuje fizjologiczna stulejka, spowodowana sklejeniem wewnętrznej blaszki napletka i żołędzi prącia. Takie wilgotne środowisko, bez możliwości odprowadzenia napletka, sprzyja nadmiernemu rozrostowi flory grzybiczej i grzybicy prącia. 

Podczas pierwszych 3-4 lat życia w trakcie wzrostu prącia pod napletkiem kumuluje się wydzielina napletkowa (tzw. mastka), która stopniowo oddziela napletek od żołędzia. W wieku 3 lat u ok. 90% chłopców możliwe jest odprowadzenie napletka, a wraz z tym spada ryzyko grzybicy prącia. Grzybica prącia (inaczej kandydoza penisa) zdarza się również częściej u mężczyzn ze stulejką patologiczną (nabytą). W przeciągu całego życia od 3% do 11% mężczyzn doświadczy grzybicy prącia.

Grzybica prącia – objawy

Objawy grzybicy prącia obejmują bolesność, opuchliznę i zaczerwienienie okolicy penisa. Do innych objawów występujących przy grzybicy prącia należą: 

• uczucie pieczenia, swędzenia i podrażnienie okolicy główki penisa i skóry pod napletkiem;
• gęsta, biała wydzielina zbierająca się pod napletkiem, przypominająca w konsystencji ser;
• wydzielina o nieprzyjemnym zapachu;
• trudność z odprowadzeniem napletka;
• połyskujące rany i pęcherze w okolicy penisa;
• małe, czerwone kropki (wybroczyny) na główce penisa;
• popękana skóra napletka (grzybica napletka);
• ból podczas oddawania moczu, trudności z oddawaniem moczu;
• ból i dyskomfort podczas seksu.

Po przebyciu grzybicy penisa można zauważyć łuszczenie się skóry na penisie. 

Należy pamiętać, iż zaczerwienienie, swędzenie i ból prącia mogą być objawami innych, w tym zagrażających stanu zdrowia i życia, chorób przenoszonych drogą płciową. Wyżej wspomnianych objawów nie wolno ignorować i należy je skonsultować z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, który pokieruje dalszą diagnostyką, ze specjalistą dermatologii i wenerologii lub specjalistą urologii. Nie zaleca się samodzielnego diagnozowania i rozpoczynania leczenia za pomocą leków dostępnych w aptekach bez recepty. 

Jeżeli występują objawy zakażenia drożdżakowego, należy skontaktować się z lekarzem, ponieważ utrzymywanie się objawów może spowodować poważne powikłania, np. przewlekłą grzybicę prącia.

Grzybica prącia – przyczyny

Wzrostowi i rozwojowi grzybów Candida sprzyja ciepłe i wilgotne środowisko. Czynniki ryzyka, które sprzyjają rozwojowi i wzrostowi Candida, obejmują także:

• niewłaściwą higienę intymną;
• używanie nieodpowiednich, zbyt agresywnych produktów do higieny intymnej;
• niecałkowite opłukiwanie napletka z mydła i produktów kosmetycznych;
• niedokładne wysuszanie okolicy pod napletkiem;
• podrażnienia i uszkodzenia naskórka na penisie;
• partnerzy seksualni z infekcjami drożdżakowymi. 

Infekcje drożdżakowe występują również częściej w przypadku niektórych grup pacjentów. Dotyczy to osób:

• z chorobami osłabiającymi układ odpornościowy, takimi jak cukrzyca, nowotwory lub HIV/AIDS;
• z chorobą otyłościową i nadwagą;
• po długiej antybiotykoterapii – antybiotyki zabijają bakterie, które fizjologicznie zasiedlają naszą skórę, co może spowodować nadmierny rozrost flory grzybiczej;
• z chorobami przenoszonymi drogą płciową (Sex Transfer Infection).

Diagnostyka grzybicy penisa

Lekarz stawia rozpoznanie grzybicy penisa na podstawie wykonanego badania fizykalnego i wywiadu zebranego z pacjentem. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić pobranie wymazu z błon śluzowych lub wydzieliny w celu wykonania posiewu. W wyjątkowych przypadkach w diagnostyce zakażeń grzybiczych można zastosować także metody serologiczne. Służą one wykrywaniu antygenów odpowiednich dla grzybów i swoistych przeciwciał przeciwko tym antygenom.

Leczenie grzybicy penisa

Leczenie infekcji grzybiczych u mężczyzn obejmuje stosowanie leków przeciwgrzybiczych. W pierwszym rzucie zazwyczaj zalecane są leki przeciwgrzybicze w postaci kremu, balsamu lub maści przeciwgrzybiczej nakładane bezpośrednio na zainfekowany obszar skóry. Jeśli infekcja penisa nie ustępuje i maść na grzybice penisa nie przynosi pożądanych efektów, lekarz może przepisać silniejszy lek na grzybicę penisa – o działaniu przeciwgrzybiczym, przyjmowany doustnie.

Jeśli pacjent z grzybicą jest aktywny seksualnie, jego partnerka/partner seksualni również powinni zostać poddani leczeniu infekcji drożdżakowej. Zapobiega to zakażeniu i ponownemu przekazaniu infekcji między sobą.

Czas trwania kuracji przeciwgrzybiczej. Ile trwa leczenie grzybicy penisa? 

Zwalczenie infekcji drożdżakowej prącia może zająć trochę czasu. Po rozpoczęciu leczenia przeciwgrzybiczego infekcja zazwyczaj zaczyna ustępować w ciągu jednego do trzech tygodni. Jednak infekcje drożdżakowe często powracają, zwłaszcza u osób nieobrzezanych. Jeśli tak się stanie, lekarz prawdopodobnie zaleci kilka tygodni codziennego stosowania leków przeciwgrzybiczych. W niektórych przypadkach leczenie nawracających infekcji drożdżakowych może trwać nawet do 6 miesięcy.

Jeśli infekcja grzybicza nie reaguje dobrze na maści i inne leki przeciwgrzybicze, a pacjent nie jest obrzezany, lekarz może zalecić obrzezanie u dorosłego mężczyzny. Chociaż tę procedurę zwykle wykonuje się u niemowląt, warto pamiętać, że można ją bezpiecznie wykonać u osób w każdym wieku.

Jaka jest prewencja infekcji grzybiczych i jej nawrotów? 

Aby być mniej narażonym na infekcje drożdżakowe, ważne jest, aby utrzymywać okolice intymne w czystości i nie dopuszczać do zawilgotnienia tego obszaru. Może to również pomóc w zapobieganiu nawrotom infekcji drożdżakowej. Jeśli leki przeciwgrzybicze nie pomagają lub infekcje drożdżakowe często nawracają, można rozważyć obrzezanie,. Działa ono ochronnie pod kątem zakażeń przenoszonych drogą płciową.

W przypadku powtarzających się infekcji drożdżakowych należy wykluczyć przyczyny takie jak higiena i kontakty seksualne. Warto porozmawiać z lekarzem o innych możliwych przyczynach – być może obecna jest niewykryta choroba współistniejąca jak cukrzyca.

Nieleczona infekcja grzybicza penisa. Jakie mogą być skutki braku leczenia grzybicy penisa? 

Pomimo iż temat infekcji okolicy intymnych może być zawstydzający, to bardzo ważne jest, aby w przypadku wystąpienia objawów zgłosić się do swojego lekarza. Nierozpoznana i nieleczona infekcja drożdżakowa może powodować wiele powikłań, do których zalicza się:

• blizny i zmiana wyglądu penisa;
• ból i trudność z odciąganiem napletka lub przesuwaniem napletka nad żołądź penisa;
• problemy z dopływem krwi do końcówki penisa, a w konsekwencji problemy z erekcją, impotencja; 
• zwiększone ryzyko raka prącia. 

Nieleczona infekcja drożdżakowa może skutkować przedostaniem się grzybów do krwioobiegu, co skutkuje rozwinięciem się kandydozy inwazyjnej. Dzieje się tak najczęściej u osób, które czekają z leczeniem do czasu, aż infekcja rozprzestrzeni się poza prącie, lub u osób z osłabionym układem odpornościowym. 

U osób z inwazyjną kandydozą możliwe jest konieczne przyjmowanie doustnych leków przeciwgrzybiczych przez kilka tygodni. W niektórych przypadkach leki podaje się dożylnie.

Lek. med. Katarzyna Lizak