Co powoduje wzdęty brzuch u dziecka?

Wzdęcia u dzieci to powszechny problem, który często budzi niepokój rodziców. Mogą one mieć różne przyczyny – od błędów dietetycznych, przez zaburzenia trawienia, aż po choroby przewodu pokarmowego. Wiedza na temat potencjalnych przyczyn oraz sposobów łagodzenia wzdęć jest niezwykle cenna dla każdego rodzica, który chce ulżyć swojemu dziecku w tej nieprzyjemnej dolegliwości. W poniższym artykule wyjaśnimy, co może powodować wzdęty brzuch u dziecka.

Wzdęty brzuch u dziecka – przyczyny

Wzdęcia, które objawiają się uczuciem pełności, napięciem i bólem brzucha, mogą wiązać się ze zwiększona ilością gazów w przewodzie pokarmowym, choć ich rzeczywista przyczyna może być bardziej złożona. U niemowląt ta dolegliwość często jest związana z niedojrzałością układu pokarmowego, który intensywnie rozwija się w pierwszych miesiącach życia. Jednakże, niezależnie od wieku, wzdęcia mogą być efektem wielu różnych czynników – od błędów dietetycznych po poważniejsze problemy zdrowotne. Do najczęstszych przyczyn należą:

• Połykanie powietrza – szybkie jedzenie lub nieprawidłowa technika karmienia niemowląt mogą prowadzić do nadmiernego gromadzenia się powietrza w przewodzie pokarmowym.
• Zaburzenia mikroflory jelitowej (dysbioza) – antybiotykoterapia czy niewłaściwa dieta mogą zaburzać równowagę mikroflory jelitowej, prowadząc do wzdęć, biegunek i innych problemów trawiennych.
• Zaparcia – zalegające masy kałowe utrudniają pasaż gazów, co może powodować wzdęcia i dyskomfort.
• Refluks żołądkowo-przełykowy – cofanie się treści żołądkowej do przełyku może wywoływać ból brzucha, trudności w karmieniu oraz objawy ze strony układu oddechowego, takie jak kaszel czy chrypka.
• Niewłaściwa dieta – spożywanie produktów wzdymających (np. rośliny strączkowe, warzywa kapustne, napoje gazowane) lub pokarmów wywołujących nadwrażliwość może prowadzić do wzdęć.
• Infekcje układu pokarmowego – infekcje wirusowe i bakteryjne mogą zaburzać pracę jelit i wywoływać wzdęcia.

Warto przeczytać: https://diag.pl/pacjent/artykuly/refluks-u-dziecka-przyczyny-objawy-i-wplyw-diety-na-dolegliwosci/

W rzadkich przypadkach wzdęcia mogą sygnalizować poważniejsze schorzenia, takie jak niedrożność jelit czy choroba Hirschsprunga. Dlatego w przypadku nasilonych lub przewlekłych dolegliwości konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Nadwrażliwości pokarmowe – ukryta przyczyna wzdęć

Nadwrażliwości na pokarmy mogą stanowić jedną z przyczyn wzdęć u dzieci, a ich prawidłowa diagnoza jest kluczowa dla poprawy komfortu malucha. Jedną z najczęstszych dolegliwości jest nietolerancja laktozy, czyli cukru mlecznego. W diagnostyce tego schorzenia pomocny jest wodorowy test oddechowy, który mierzy stężenie wodoru w wydychanym powietrzu po spożyciu laktozy. Badanie to pozwala ocenić zdolność organizmu do trawienia tego cukru. W diagnostyce nietolerancji laktozy stosowane są również testy genetyczne.

Inną przyczyną wzdęć może być nadwrażliwość pokarmowa IgG-zależna, powszechnie nazywana nietolerancją pokarmową IgG-zależną. Jej objawy, w tym wzdęcia, mogą pojawić się nawet kilka dni po spożyciu problematycznego pokarmu, co utrudnia identyfikację przyczyny dolegliwości. W diagnostyce tego typu nadwrażliwości stosuje się testy z krwi, takie jak myfoodprofile. Zaletą tego badania jest kompleksowe podejście, które pozwala zidentyfikować szeroki zakres produktów spożywczych wywołujących symptomy. W oparciu o wyniki badania oraz indywidualny przewodnik dietetyczny stworzony na ich podstawie, można opracować spersonalizowaną dietę eliminacyjną dostosowaną do potrzeb dziecka. Należy jednak pamiętać, że interpretacja wyników testów i ustalenie odpowiedniej strategii żywieniowej wymaga konsultacji ze specjalistą.

Wzdęcia u dziecka – objawy

Wzdęcia u dzieci mogą objawiać się w różnorodny sposób, a ich nasilenie zależy od przyczyny oraz indywidualnych cech dziecka. Najczęściej można zaobserwować następujące objawy:

• Powiększony i napięty brzuszek – brzuch dziecka jest widocznie większy niż zwykle, a przy dotyku może być twardy i napięty.
• Dyskomfort i ból brzucha – dziecko może odczuwać uczucie pełności, skurcze lub ogólny ból w jamie brzusznej.
• Nadmierne oddawanie gazów i odbijanie – częstsze niż zwykle oddawanie gazów lub odbijanie.
• Zmiany w zachowaniu dziecka – rozdrażnienie, płaczliwość, niepokój, a u niemowląt także prężenie się, podkurczanie nóżek oraz problemy ze snem.
• Brak apetytu – zmniejszone zainteresowanie jedzeniem lub całkowita odmowa jedzenia.
• Nudności i wymioty – uczucie mdłości, które może prowadzić do wymiotów.
• Zmiana rytmu wypróżnień – wystąpienie biegunki lub zaparć.

Przeczytaj również: https://diag.pl/pacjent/artykuly/bol-brzucha-u-dziecka-badania-wykonac/

Wzdęcia u dziecka – domowe sposoby

W przypadku wzdęć u dziecka istnieje kilka domowych metod, które mogą przynieść ulgę i złagodzić dyskomfort. Należy jednak pamiętać, że sposoby te są skuteczne jedynie w przypadku łagodnych dolegliwości. Jeśli wzdęcia są nasilone, utrzymują się przez dłuższy czas lub towarzyszą im inne niepokojące objawy, zawsze należy skonsultować się z lekarzem.

• Delikatny masaż brzuszka – wykonując okrężne ruchy dłonią wokół pępka, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, można pomóc w uwolnieniu nagromadzonych gazów.
• Ciepłe okłady na brzuszek – przyłożenie ciepłego termoforu lub ciepłej pieluszki może złagodzić skurcze i przynieść ulgę.
• Odpowiednia pozycja podczas karmienia – należy upewnić się, że dziecko jest prawidłowo przystawione do piersi lub butelki, aby ograniczyć połykanie powietrza. Po karmieniu warto potrzymać dziecko w pionowej pozycji, aby mogło się odbić.
• Zmiana diety dziecka – zaleca się unikanie produktów wzdymających oraz monitorowanie reakcji na różne pokarmy.
• Regularne posiłki – pomagają unikać przejadania się i obciążania układu pokarmowego.
• Nawodnienie – wspomaga trawienie i zapobiega zaparciom.
• Aktywność fizyczna – pobudza perystaltykę jelit i ułatwia pasaż gazów.
• Wprowadzenie probiotyków – może pomóc w odbudowie mikroflory jelitowej, szczególnie po antybiotykoterapii, ale skuteczność może się różnić w zależności od dziecka.

Wzdęcia u dzieci – kiedy należy się martwić?

Wzdęcia u dzieci, szczególnie u niemowląt, są często naturalnym zjawiskiem, wynikającym z niedojrzałości układu pokarmowego i adaptacji do nowego sposobu odżywiania. Jeśli wzdęciom towarzyszy jedynie łagodny dyskomfort, sporadyczne gazy i odbijanie, a dziecko rozwija się prawidłowo, zazwyczaj nie ma powodów do niepokoju. Wzdęcia mogą pojawiać się po posiłkach i ustępować samoistnie. W przypadku niemowląt, które nie potrafią jeszcze wyrazić swoich dolegliwości, kluczowa jest uważna obserwacja. Niepokojące sygnały to:

• Intensywny, nieutulony płacz – szczególnie jeśli pojawia się napadowo i trwa przez dłuższy czas.
• Twardy, napięty brzuch – który jest bolesny przy dotyku.
• Częste wymioty – zwłaszcza jeśli zawierają zieloną treść lub krew.
• Krew w stolcu – nawet ślady krwi są alarmujące.
• Gorączka – która może wskazywać na infekcję.
• Brak apetytu i odmowa jedzenia – co może prowadzić do odwodnienia.
• Zatrzymanie gazów i stolca – co może sugerować niedrożność jelit.
• Nagła zmiana zachowania dziecka – np. apatia, senność lub nadmierne pobudzenie.
• Wzdęcia, które nie ustępują po zastosowaniu domowych metod – i utrzymują się przez kilka dni.

Wystąpienie któregokolwiek z tych objawów wymaga natychmiastowej konsultacji z pediatrą.

Podsumowanie

Wzdęcia u dzieci są częstą dolegliwością, która może powodować znaczny dyskomfort. Zrozumienie przyczyny wzdęć jest ważne dla skutecznego radzenia sobie z tym problemem. Warto pamiętać, że w łagodnych przypadkach pomocne mogą być domowe sposoby, takie jak delikatny masaż brzuszka czy ciepłe okłady. Należy pamiętać, że jeśli objawy są nasilone, utrzymują się lub towarzyszą im inne niepokojące sygnały, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie pozwolą uniknąć poważniejszych komplikacji i zapewnią dziecku komfort oraz prawidłowy rozwój.

Autor: mgr inż. Aleksandra Świgut, Dział Informacji Naukowej, EUROIMMUN Polska Sp. z o.o.