Czerwone plamki na prąciu – jakie mogą być powody?

Ludzkość zmaga się ze schorzeniami narządów płciowych i chorobami przenoszonymi drogą płciową już od czasów starożytnych. Jakie są możliwe przyczyny, które powodują czerwone plamki na prąciu i kiedy należy skontaktować się z lekarzem? 

Czerwone plamki na prąciu a historia chorób narządów płciowych

Tabliczki gliniane z Mezopotamii, egipska mitologia i zachowane papirusy, malowidła ścienne przedstawiające sceny erotyczne i obecność nierządnic jasno wskazują, że starożytnym znane były schorzenia narządów płciowych. Choroby te były postrzegane jako kara zsyłana na nieprawych przez rozgniewane bóstwa. Również niektóre fragmenty Starego Testamentu zawierają wiele zapisów dotyczących rytualnych zasad higienicznych oraz opisują zachowania seksualne i problemy zdrowotne starożytnych Hebrajczyków. Podobnie pisma greckich i rzymskich lekarzy opisywały różne choroby narządów płciowych. Grecko-rzymski filozof i pisarz, Celsus z Aleksandrii opisał różne choroby narządów płciowych, które nazwał „częściami obscenicznymi”. Podobne spostrzeżenia znaleźć można w pismach starożytnych chińskich i indyjskich lekarzy. W swoich księgach opisywali oni obecność chorób wenerycznych i zmian obserwowanych na genitaliach, zarówno żeńskich jak i męskich. 

Lekarze i chirurdzy średniowiecznej Europy i krajów arabskich opisywali miejscowe zmiany występujące na narządach płciowych, takie jak zaczerwienienia, wysypki, wrzodziejące rany czy wydzielinę z cewki moczowej i pochwy, wskazując jednocześnie metody ich leczenia. Niektórzy zdawali sobie sprawę, że zmiany mają związek z aktywnością seksualną. I to pomimo restrykcyjnego stanowiska Kościoła katolickiego, który nakazywał dochowanie wysoce rozwiniętej wstrzemięźliwości. Etiologia zmian obserwowanych na prąciu jest niezwykle zróżnicowana i nie muszą one być oznaką rozwijającej się choroby wenerycznej.

Czerwone plamki na prąciu – możliwe przyczyny

Czerwone plamy na prąciu są objawem, który zaniepokoi każdego mężczyznę. Wśród możliwych przyczyn ich występowania wskazać można niedostateczny poziom higieny krocza, tarcie o bieliznę, a także stosowanie niektórych leków. Niemniej jednak zmiany te mogą być oznaką poważniejszego problemu medycznego, jak np. zapalenie żołędzi, infekcje drożdżakowe czy choroby przenoszone drogą płciową. W niewielu przypadkach czerwone plamy okazują się być objawem raka prącia. W przebiegu tej choroby często obserwuje się małe, niegojące się rany.

Schorzeniami, które najczęściej mogą objawiać się czerwonymi plamkami zlokalizowanymi na prąciu, są:

Kontaktowe zapalenie skóry

Zmiany obserwowane na prąciu mogą być reakcją skórną w następstwie kontaktu z substancją uczulającą. Może to być np. składnik kosmetyków i detergentów używanych do prania bielizny lub lateks, z którego najczęściej wytwarza się prezerwatywy (czerwone plamki na prąciu po stosunku). Objawy wskazujące na zapalenie kontaktowe obejmują:

• obrzęk,
• przesuszenie i łuszczenie się skóry,
• występowanie czerwonych, wypełnionych wydzieloną pęcherzy. 

Zakażenie drożdżakowe

Infekcja wywołana jest najczęściej przez drożdżaki z gatunku Candida albicans. Jest następstwem niewłaściwej higieny intymnej lub kontaktów seksualnych z osobą zakażoną. Najczęstszymi objawami są:

• czerwone, swędzące plamy lub podrażnienie w okolicy narządów płciowych,
• problemy z odciągnięciem napletka (pozapalna stulejka),
• obecność białej wydzieliny pod napletkiem.

Zapalenie żołędzi

Zapalenie żołędzi jest problemem medycznym, który najczęściej związany jest z niewłaściwą higieną okolicy krocza. Ponadto ważnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi zapalenia żołędzi są infekcje bakteriami tlenowymi jak gronkowiec Staphylococcus aureus, paciorkowce z grupy A oraz bakteriami beztlenowymi i wirusami, jak np. wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Poza plamistą, czerwoną wysypką, objawami wskazującymi na rozwijające się zapalenie żołędzi są:

• uczucie swędzenia i dyskomfortu,
• obecność wydzieliny o charakterystycznym, nieprzyjemnym zapachu. 

Łuszczyca narządów płciowych

Łuszczyca narządów płciowych oraz łuszczyca odwrócona to choroby autoimmunologiczne, które atakują skórę w okolicy narządów płciowych, powodując gładkie, czerwone plamy. Obecności zmian towarzyszy uczucie swędzenia i łuszczenie się skóry. Choroba nie jest zaraźliwa, jednak wywołuje u pacjentów znaczny dyskomfort i nieleczona niekorzystnie wpływa na jakość ich życia (także seksualnego).

Opryszczka narządów płciowych 

Wirus opryszczki zwykłej (HSV – ang. Herpes simplex virus) typu 2 wywołujący opryszczkę narządów płciowych przenosi się przez bezpośredni kontakt drogą płciową z osobą zakażoną (wiriony obecne są w płynie pęcherzykowym). W wyniku zakażenia w okolicy krocza i na prąciu mogą pojawić się czerwone plamki. Opryszczka narządów płciowych z reguły charakteryzuje się ciężkim przebiegiem, a chorobie często towarzyszy zapalenie gardła. U osób zakażonych mogą również rozwinąć się także objawy grypopodobne, takie jak gorączka, ból głowy, bóle mięśniowe i powiększenie węzłów chłonnych.

Kiła

Kiła jest chorobą weneryczną wywoływaną przez bakterię Treponema pallidum, znaną lepiej jako krętek blady. Często występującym pierwszym objawem zakażenia są małe okrągłe, czerwone, bezbolesne rany na prąciu i/lub okolicy narządów płciowych. Choroba nieleczona może doprowadzić do utraty wzroku, uszkodzenia narządów miąższowych, układów ruchu, krążenia, nerwowego, a także doprowadzić do rozwoju zaburzeń psychotycznych. W niektórych przypadkach choroba doprowadzić może do śmierci. 

Objawami zakażenia krętkiem bladym są:

• czerwone z czasem wrzodziejące zmiany na prąciu,
• wysoka gorączka,
• obrzęk węzłów chłonnych,
• ból głowy. 

Czerwone plamki na prąciu – co robić?

Jak widać obecność na prąciu czerwonych zmian może być spowodowana wieloma czynnikami, począwszy od podrażniania kontaktowego, poprzez alergie i choroby autoimmunologiczne po choroby zakaźne przenoszone drogą płciową. Jeżeli zaobserwowane zmiany utrzymują się dłużej niż kilka dni, należy skontaktować się z dermatologiem lub lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, który na podstawie badania fizykalnego i ewentualnych dodatkowych badań diagnostycznych wdroży odpowiednią terapię lub skieruje pacjenta do lekarza specjalisty. Do czasu ustalenia etiologii zmian zaleca się zachowanie wstrzemięźliwości seksualnej. 

Dr n. o zdrowiu Piotr Choręza