Domowe sposoby na katar i zatkany nos

Zdrowie nosa jest gwarantowane przez sprawny aparat śluzowo-rzęskowy, dlatego ważne jest dbanie o higienę nosa, aby ilość śluzu wydzielanego przez gruczoły w tej części dróg oddechowych, pozostała na prawidłowym poziomie. Zwiększone bądź zmniejszone wydzielanie śluzu, towarzyszy stanowi zapalnemu i nazywane jest nieżytem nosa, czyli popularnie katarem. Jakie są domowe sposoby na katar i zatkany nos?

Nos i jego funkcje

Nos spełnia ważne funkcje w organizmie człowieka: odbiera bodźce zapachowe, oczyszcza, nawilża i ogrzewa powietrze, dostające się do dróg oddechowych. Błona śluzowa nosa, pokryta delikatnym nabłonkiem z aparatem śluzowo-rzęskowym, zatrzymuje większość pyłów i bakterii z wdychanego powietrza. Ponad 100 rzęsek każdej komórki, 12 razy na sekundę porusza warstwę śluzu, przesuwając zanieczyszczenia i drobnoustroje w kierunku żołądka, gdzie są unieszkodliwiane przez panujące tam kwaśne środowisko. Najczęściej przyczyną zatkanego nosa i kataru są wirusy, bakterie, alergie. Pomocne w różnicowaniu rodzaju kataru są badania, jak: wymaz z nosa i określające poziom przeciwciał IgE w surowicy krwi.

Domowe sposoby na zatkany nos

Najprostszą metodą higieny nosa jest stosowanie wody morskiej w sprayu. Gdy w mieszkaniu wilgotność spada poniżej 40% wymagane jest zastosowanie nawilżacza powietrza. Zmniejszona ilość śluzu powoduje nieprawidłową funkcję rzęsek i zwiększa ryzyko infekcji górnych dróg oddechowych, mogącej objawiać się zatkanym nosem i katarem. Mediatory immunologiczne i stanu zapalnego, działają na naczynia krwionośne nosa, komórki i gruczoły błony śluzowej, tworząc przekrwienie, zastój żylny, prowadząc do obrzęku, wzrostu przesiąkania i wydzielania śluzu. Tworzy się wodnisty wyciek, nazywany katarem, gdy obrzęk śluzówki przeważa nad produkcją wydzieliny, pojawia się uczucie zatkanego nosa bez kataru.

Zatkany nos bez kataru – domowe sposoby

Uczucie zatkanego nosa bez kataru mogą wywoływać polipy, skrzywiona przegroda nosowa lub niedrożność pourazowa. Jeżeli występuje u dzieci, należy wziąć pod uwagę obecność ciała obcego w nosie. Zazwyczaj zatkany nos bez kataru towarzyszy zapaleniu zatok.

Sposobem na udrożnienie nosa bez kataru jest wykonanie inhalacji z olejków eterycznych, jak: sosnowy, szałwiowy, tymiankowy, eukaliptusowy, lawendowy, które zmniejszają obrzęk błony śluzowej. Zawarte w olejkach substancje działają przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i wirusostatycznie, dlatego skutecznie łagodzą infekcje gardła i jamy nosowo-gardłowej. Można przyrządzić napar z ziół, takich jak: tymianek, szałwia, rumianek, owoc kopru włoskiego i wykonać inhalację, która podziała obkurczająco na naczynia krwionośne i złagodzi stan zapalny.

Domowe sposoby na cieknący katar

Walka z infekcją bakteryjną czy wirusową angażuje ogromne zapasy energii, co osłabia organizmu. Dlatego dostarczenie ciepła oszczędza energię i skraca kurację. Przy pierwszych objawach kataru, jak czucie zatkanego nosa, łzawienie oczu, kichanie, skuteczny, domowy sposób na katar polega na zaopatrzeniu się w 2 termofory z gorącą wodą i ułożenie, jednego w okolicy stóp, a drugiego na klatce piersiowej. Przed snem pod ciepłą kołdrą, warto wymoczyć stopy w gorącej wodzie, wypić gorący napój z mieszanki imbiru, soku z cytryny, cebuli i miodu i wykonać inhalację z mieszanki ziół. Można wypić co 2 godziny, napar z rumianku i szałwii, herbatkę z owoców dzikiej róży, czarnego bzu, kwiatów bzu i lipy. Kilka razy dziennie warto spożyć kromkę chleba z masłem miodem i plasterkami czosnku. Do snu, można ułożyć się tak, aby twarz przytulić jedną połową do gorącego termoforu (temperatura musi być dobrana tak, aby nas nie parzył). Można tak usnąć, do rana kataru po tej stronie nie będzie.

Skuteczne sposoby na cieknący katar

Skuteczne sposoby na cieknący katar to wzmocnienie układu odpornościowego i oszczędzanie energii organizmu, odbudowa najsilniejszego wewnątrzkomórkowego antyoksydantu – glutationu oraz flory bakteryjnej jamy nosowo-gardłowej, za pomocą witamin, mikroelementów, bioflawonoidów, soków owocowych i świeżych owoców, diety lekkostrawnej, gorącego rosołu, probiotyków, kefiru czy jogurtu ze szczepami probiotycznymi. Szczepy probiotyczne ułatwią eliminację infekcji, ponieważ środowisko, jakie wytwarzają mikroorganizmy probiotyczne nie sprzyja rozwojowi drobnoustrojów chorobotwórczych. Prostą metodą jest zażycie dwa razy dziennie, pół szczypty nasypanego na dłoń probiotyku i rozprowadzenie językiem w ustach, co zapewni migrację mikroorganizmów w okolice śluzówek jamy nosowo-gardłowej; po takim zabiegu przez pół godziny nie należy nic pić, ani jeść.

Domowe sposoby na katar zatokowy

Właściwe postępowanie diagnostyczne pozwala zidentyfikować przyczyny stanu zapalnego zatok, infekcyjne lub alergiczne. Domowe sposoby na katar zatokowy to m.in.:

• spożywanie dużej ilości płynów,
• irygacja zatok, np. solą morską,
• ciepłe okłady na twarz (w okolicy zatok),
• inhalacje z olejkami eterycznymi,
• nawilżanie powietrza w pomieszczeniu.

Ważne w leczeniu kataru zatokowego są: odpoczynek i oszczędzanie energii organizmu.

Domowe leczenie kataru

Leczenie kataru możemy skrócić maksymalnie, oszczędzając energię organizmu i wspomagając jego właściwości obronne witaminą C z owoców cytrusowych i cebuli. Taka witamina jest szczególnie dobrze przyswajalna i działa dłużej, ze względu na obecność bioflawonoidów, obecnych m.in. w białej części skórki owoców – albedo i w ekstrakcie z pestek grejpfruta. Bioflawonoidy:

• uszczelniają naczynia krwionośne,
• działają przeciwwysiękowo,
• przeciwzapalnie,
• chronią komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, powstających w organizmie w procesach utleniania, podczas walki z infekcją,
• hamują uwalnianie histaminy,
• spowalniają utlenianie witaminy C, przedłużając jej działanie.

Najkorzystniej działają: kwercetyna, rutyna, hesperydyna, hesperetyna, naryngina.

Domowe sposoby na katar u dziecka

U dzieci pomocny w usuwaniu kataru okaże się aspirator do nosa, aplikacje roztworu wody morskiej lub soli fizjologicznej. Podobnie jak u dorosłych, dbamy o odpowiednią wilgotność powietrza i zachowanie ciepła, aby pomóc organizmowi dziecka w walce z infekcją. Podczas snu układamy dziecko na boku lub brzuszku, aby ułatwić odpływanie wydzieliny.

Na poduszkę możemy nakleić plasterek z olejkiem eterycznym, który pomoże w oddychaniu nocą. Przy podrażnieniu skóry wokół noska, można stosować maść majerankową, która nawilża i regeneruje naskórek, ułatwiając oddychanie lub maść z allantoiną, gojącą podrażnienia. Inhalacje dla dzieci lepiej wykonać je za pomocą specjalnego inhalatora, dodając łagodne olejki eteryczne.

Autor: Dr Iwona Radecka

Bibliografia:

1. Przewlekły katar u dzieci – plan postępowania. Bartkowiak-Emeryk M, Bodajko-Grochowska A, Emeryk A. Pediatria po dyplomie, 2016; 2
2. Prozdrowotna rola kwercetyny obecnej w diecie człowieka. Kobylińska A, Janas K. Postępy Hig Med Dosw (www.phmd.pl), 2015; 69: 51–62,  
3. Szczeklik A. Interna Szczeklika 2013.
4. Interdyscyplinarne postępowanie w diagnostyce i leczeniu przewlekłego zapalenia zatok przynosowych. Paluch Z, Miśkiewicz-Orczyk K, Misiołek M, Kycia-Marków M, Grzanka A. Probl. Med. Rodz. 2011; 13(1): 35-39
5. Różański H. Antyoksydanty w ziołach.
6. Różański H. Fitoterapia chorób autoimmunologicznych.