Sekretyna - hormon regulujący działanie żołądka i dwunastnicy
Sekretyna, jest peptydowym hormonem tkankowym zaliczanym do hormonów żołądkowo-jelitowych. Wpływa na środowisko wewnętrzne dwunastnicy – górnego odcinka jelita cienkiego – poprzez regulację aktywności wydzielniczej żołądka, trzustki i wątroby.
Sekretyna – za co odpowiada
Wpływ sekretyny na trzustkę dotyczy obu aktywności tego gruczołu: zewnątrzwydzielniczej i wewnątrzwydzielniczej (endokrynnej). Z jednej strony, sekretyna stymuluje trzustkę do produkcji wydzielanego do przewodu pokarmowego (dwunastnicy), działającego miejscowo soku trzustkowego zawierającego enzymy trawienne. Z drugiej wpływa na wydzielanie przez trzustkę do krwi hormonu – insuliny – o działaniu ogólnoustrojowym, obejmującym gospodarkę węglowodanową organizmu (metabolizm glukozy). Sekretyna odpowiada również za utrzymanie gospodarki wodnej organizmu, tzw. homeostazę wody w organizmie.
Sekretyna produkowana jest przez komórki S gruczołów jelitowych ściany dwunastnicy w odpowiedzi na wzrastające stężenie jonów wodorowych w treści żołądkowej przechodzącej do dwunastnicy.
Sekretyna – regulator wydzielania kwasu solnego i wodorowęglanu
Wpływ sekretyny na kwasowość (stężenie jonów wodorowych, pH) dwunastnicy, polega na hamowaniu wydzielania kwasu solnego z komórek okładzinowych żołądka przy równoczesnej stymulacji wytwarzania wodorowęglanów z sokiem trzustkowym przez komórki przewodowe trzustki. Neutralizacja kwasowości (wzrost pH) w dwunastnicy zapewnia maksymalną aktywność trzustkowych enzymów trawiennych (np. amylazy trzustkowej i lipazy trzustkowej). Równocześnie sekretyna wpływa na wytwarzanie żółci w wątrobie, ułatwiając równocześnie jej odpływ z przewodów żółciowych. Powstające pod wpływem sekretyny wodorowęglany neutralizują wchodzące w skład żółci kwasy żółciowe, a objętość żółci zwiększa się wraz ze wzrostem objętości wydzielanej przez trzustkę wody.
Reasumując, wydzielany przez żołądek kwas solny przechodzący wraz z treścią żołądkową do dwunastnicy powoduje uwolnienie sekretyny, stymulując jednocześnie komórki przewodów trzustkowych do wydzielania wody i zobojętniających kwas solny wodorowęglanów. W efekcie, kwas solny hamujący aktywność enzymów trzustkowych i równocześnie szkodliwy dla błony śluzowej jelit, jest rozcieńczany i neutralizowany. Neutralizacja kwasu solnego, prowadząca do alkalizacji treści dwunastnicy i wzrostu pH powyżej 4,5 powoduje zahamowanie uwalniania sekretyny. Ponieważ sekretyna hamuje również wydzielanie przez komórki odźwiernika żołądka gastryny, stymulatora kwasu solnego i pepsynogenu, dochodzi równolegle do zahamowania opróżniania żołądka – pasażu treści żołądkowej do jelita cienkiego i dwunastnicy.
Zwiększone pod wpływem sekretyny uwalnianie przez trzustkę insuliny przeciwdziała skokom stężenia glukozy we krwi po posiłku.
Funkcje sekretyny w organizmie
Reasumując, funkcje sekretyny polegają na:
- regulacji procesów trawiennych przez wpływ na narządy i gruczoły układu pokarmowego przez
- pobudzanie trzustki do produkcji soku trzustkowego,
- przeciwdziałanie nadmiernej produkcji soku żołądkowego i hamowanie perystaltyki żołądka,
- pobudzanie wytwarzania żółci oraz soku jelitowego;
- udziale w mechanizmie regulacji poziomu wody w organizmie przez modulację transportu wody i elektrolitów przez trzustkę i wątrobę oraz modulację wchłaniania zwrotnego wody w nerkach;
- regulacji poziomu glukozy we krwi przez pobudzenie trzustki do uwalniania insuliny.
Jaka jest budowa sekretyny?
Sekretyna, jest polipeptydem o długości 27 aminokwasów. Syntetyzowana i wydzielana jest jako nieaktywne białko prekursorowe, prohormon o długości aż 120 aminokwasów i nazwie prosekretyna. Aktywna sekretyna, stanowiąca środkową część prosekretyny, złożoną z reszt aminokwasów z pozycji 28–54 prosekretyny powstaje dopiero w świetle dwunastnicy, w kwaśnym środowisku treści pokarmowej świeżo przesuniętej z żołądka do dwunastnicy.
Kiedy wykonujemy badanie poziomu sekretyny we krwi?
Badanie stężenie sekretyny we krwi (pobranej na czczo) jest wykonywane w diagnostyce chorób trzustki, głównie w diagnostyce zespołu Zollingera-Ellisona (ZZE). Zespół ten obejmuje współistnienie nowotworu produkującego gastrynę (gastrinoma), umiejscowionego głównie w dwunastnicy wraz z nawracającymi wrzodami trawiennymi.
Wykorzystanie sekretyny w diagnostyce chorób trzustki
Preparat sekretyny wykorzystywana jest w funkcjonalnych badaniach diagnostycznych, w których określany jest wpływ dożylnego podania sekretyny na objętość wydzieliny trzustkowej w dwunastnicy (w ml/kg masy ciała) lub na obraz trzustki w rezonansie magnetycznym.
Bibliografia:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537116/
- DiGregorio N; SSharma S. Physiology, Secretin., StatPearls Publishing LLC.NIH NLM. Copyright © 2022.
- https://wylecz.to/badania-laboratoryjne/sekretyna-funkcje-badanie-normy-interpretacja-wyniku
