Spuchnięta powieka – przyczyny i sposoby leczenia

Spuchnięta powieka to powszechny problem, który zwykle bywa łagodny i nieszkodliwy, lecz mimo to wywołuje niepokój, zwłaszcza gdy dotyczy dzieci. Delikatna skóra wokół oczu jest szczególnie podatna na podrażnienia, reakcje alergiczne i stany zapalne, co może doprowadzać do powstania obrzęku. Istnieje wiele przyczyn opuchniętych powiek, od prostych miejscowych schorzeń po poważniejsze choroby ogólnoustrojowe wymagające specjalistycznej opieki medycznej.

W przypadku wystąpienia nagłego lub przewlekłego stanu zapalnego, istotne jest poznanie potencjalnych czynników oraz odpowiedniego postępowania w celu zapewnienia skutecznej pomocy oraz złagodzenia uciążliwych dolegliwości. Z reguły opuchnięcie powiek wpływa negatywnie jedynie na wygląd i z biegiem czasu ustępuje samoistnie, choć w niektórych przypadkach może wymagać konsultacji lekarskiej. Co zrobić w przypadku wystąpienia spuchniętej i czerwonej powieki? Jakie domowe sposoby można zastosować, aby złagodzić dokuczliwe objawy?

Spuchnięta powieka – przyczyny

U źródła opuchniętych powiek mogą leżeć różnorodne przyczyny, począwszy od całkowicie nieszkodliwych, aż po poważniejsze stany chorobowe. Nadmierne zatrzymywanie płynów w organizmie, intensywny płacz lub niedobór snu, mogą prowadzić do spuchnięcia powiek po nocy. Obrzęki wynikające z nadmiernego gromadzenia się wody związane są zwykle ze stosowaniem diety zawierającej nadmierne ilości soli oraz spożywaniem alkoholu. Opuchnięcie powiek może być także skutkiem urazu mechanicznego w wyniku uderzenia lub podrażnienia zaistniałego podczas zakładania soczewek kontaktowych lub stosowania niektórych kosmetyków. Zmiany hormonalne wywołane menstruacją, ciążą lub menopauzą również przyczyniają się do wystąpienia obrzęku w okolicach oczu.

Wśród najczęstszych przyczyn opuchnięcia powieki górnej, dolnej lub obydwu równocześnie wymienia się:

1. Infekcje bakteryjne – stan zapalny spowodowany jest najczęściej przez bakterie z rodzaju Staphylococcus (gronkowce), bytujące fizjologicznie na skórze i w okolicach oczu. W sprzyjających warunkach mogą one wywoływać zakażenie zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej strony powiek. Do infekcji bakteryjnych zalicza się schorzenia takie jak jęczmień, gradówka oraz bakteryjne zapalenie brzegów powiek;

• Infekcje wirusowe – zapalenie powiek może być wywołane między innymi przez wirusa opryszczki pospolitej (HSV). W niektórych przypadkach choroba ta atakuje okolice oczu prowadząc do powstania pęcherzyków wypełnionych płynem, które z czasem pękają i przekształcają się w owrzodzenia. Powieki stają się zaczerwienione i spuchnięte, a pacjent odczuwa ból oraz dyskomfort. Innym wirusem wywołującym podobne objawy jest wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV);

• Infekcje grzybicze i pasożytnicze – stan zapalny okolic oczu wywołują także grzyby lub pasożyty. U około 85% osób zakażonych nużeńcem (Demodex), będącym mikroskopijnym pasożytem z rodziny roztoczy, bytującym w mieszkach włosowych oraz gruczołach łojowych skóry, występuje chroniczne zapalenie powiek. Nużyca doprowadza do zaczerwieniania spojówek, powodując świąd i pieczenie, a także jest przyczyną nadmiernego wypadania rzęs. Spuchnięta, swędząca powieka może być uciążliwa szczególnie po przebudzeniu, gdyż te roztocza są aktywne głównie nocą;
• Alergie – reakcje alergiczne na pyłki roślin, kurz, sierść zwierząt domowych, kosmetyki lub produkty spożywcze mogą prowadzić do obrzęku powiek. Typowymi objawami alergicznymi towarzyszącymi spuchniętej, swędzącej powiece są zaczerwienienie i łzawienie oczu. W przypadku nawracających epizodów opuchniętych powiek wskazana jest konsultacja z lekarzem alergologiem lub okulistą, aby ustalić potencjalną przyczynę i opracować plan leczenia;

• Urazy mechaniczne – uderzenia, zadrapania, użądlenia owadów lub inne urazy mechaniczne w okolicach oczu mogą powodować obrzęk, któremu towarzyszy zasinienie powiek.

• Jęczmień oraz gradówka – spuchnięta powieka górna w kąciku oka spowodowana jest zwykle ostrym miejscowym zakażeniem okolic oczu. Jęczmień (hordeolum) zwykle objawia się bolesnym i ograniczonym obrzękiem oraz obecnością guzka zapalnego. Jęczmień zewnętrzny występuje w pobliżu nasady rzęs i zwykle przypomina mały oraz bolesny guzek wypełniony ropą. W przypadku, gdy rozwija się on po wewnętrznej stronie powieki w obrębie gruczołów tarczkowych Meiboma, produkujących tłuszczowy składnik filmu łzowego, określa się go jęczmieniem wewnętrzny.
  Jeśli jęczmień nie opróżni się całkowicie z zalegającej ropnej wydzieliny, a jej pozostałości ulegną otorbieniu, dochodzi wówczas do powstania niebolesnego guzka określanego terminem gradówki. W większości przypadków wymaga ona konsultacji z lekarzem okulistą;

• Zapalenie zatok – zapalenie zatok przynosowych może powodować obrzęk tkanek wokół oczu. Objawom często towarzyszy ból głowy, uczucie ucisku w okolicy nosa i czoła, a także zatkany nos.

• Choroby skóry – stan zapalny skóry powiek obserwuje się przebiegu chorób ogólnoustrojowych, takich jak: łuszczyca, zapalenie skórno-mięśniowe, czy toczeń rumieniowaty układowy. Ponadto, przyczynami opuchniętych powiek mogą być egzema lub atopowe zapalenie skóry;

• Choroby układowe – zaburzenia pracy tarczycy, w tym choroba Gravesa-Basedova mogą powodować przewlekły obrzęk powiek oraz wytrzeszcz oczu. Dodatkowo, w przypadku nieprawidłowości w funkcjonowaniu nerek dochodzi do gromadzenia się nadmiernej ilości płynów w organizmie, co może objawiać się opuchlizną powiek, występującą zwykle w godzinach porannych;

1. Inne przyczyny – obrzęk powiek może być jednym z niepożądanych skutków ubocznych stosowania niektórych leków lub ich wzajemnych interakcji. Długotrwałe stosowanie sterydów, zwłaszcza w formie tabletek lub maści, może doprowadzić do zatrzymywania płynów i obrzęku w okolicach oczu. Przykładowo, jednoczesne stosowanie preparatów przeciwbólowych oraz środków na nadciśnienie tętnicze może istotnie zwiększać ryzyko wystąpienia obrzęków.

Spuchnięta powieka u dziecka – jak postępować?

Spuchnięta powieka górna u dzieci jest stosunkowo częstym objawem, który może wynikać z różnorodnych przyczyn. Opuchnięcie oczu jest szczególnie niepokojące dla rodziców, ponieważ delikatna skóra na twarzy małych dzieci i noworodków jest bardziej podatna na stany zapalne i obrzęki. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie źródła zapalenia, podjęcie odpowiednich działań pozwalających na złagodzenie dolegliwości i zapobieganie dalszym komplikacjom.

Przeczytaj także: https://diag.pl/pacjent/alergia/

Do najczęstszych przyczyn spuchniętej powieki górnej u dzieci zalicza się jęczmień oraz reakcję alergiczną na niektóre składniki pokarmowe lub stosowane kosmetyki do pielęgnacji. Niekiedy obrzęk może być również spowodowany obecnością ciała obcego w oku lub jego urazów mechanicznych. Kolejną przyczyną jest reakcja na ukąszenia owadów (np. komarów, pająków, os i innych). U małych pacjentów wskazana reakcja jest najczęściej intensywniejsza niż u dorosłych, co prowadzi do znacznego obrzęku powieki, często połączonego ze świądem oraz zaczerwienieniem.

Każda z przyczyn wymaga innego podejścia terapeutycznego, a niejednokrotnie również konsultacji pediatrycznej. Początkowo rodzice powinni zwrócić szczególną uwagę na ból, zaczerwienienie, gorączkę, ropną wydzielinę oraz trudności w widzeniu, a także monitorować obszar jaki zajmuje powstały obrzęk. W celu złagodzenia objawów i zapewnienia komfortu dziecku można zastosować kompresy, a w przypadku wystąpienia silnego bólu podać odpowiednie leki przeciwbólowe. Jeśli opuchnięcie powiek nie ustępuje, towarzyszą mu niepokojące objawy lub pojawiły się oznaki infekcji, należy niezwłocznie skonsultować się z pediatrą. Dokładne rozpoznanie przyczyn oraz odpowiednie postępowanie są kluczowe dla skutecznego leczenia i szybkiego powrotu do zdrowia.

Spuchnięta powieka – jak leczyć?

W celu wdrożenia skutecznego leczenia opuchniętych powiek niezbędne jest odpowiednie rozpoznanie kliniczne czynników wywołujących ten stan.

• W przypadku alergii stosuje się zwykle leki przeciwhistaminowe oraz zimne okłady pomagające zmniejszyć obrzęk.
• Zakażenia bakteryjne wymagają konieczności wdrożenia terapii antybiotykami, najczęściej w formie maści lub kropli do oczu.
• Leczenie jęczmienia polega na zastosowaniu ciepłych okładów oraz delikatnych masaży spuchniętej i bolesnej powieki górnej, które przyspieszają dojrzewanie oraz samoistne opróżnienie się ropnia.
• Leki przeciwbólowe dostępne bez recepty mogą pomóc w redukcji bólu oraz eliminacji odczucia dyskomfortu.
• Leczenie egzemy na powiekach zwykle obejmuje stosowanie kremów nawilżających oraz leków przeciwzapalnych należących do grupy glikokortykosteroidy, które pomagają złagodzić dokuczliwe objawy.
• Istotne jest również unikanie czynników drażniących oraz alergenów, które mogą zaostrzać stan zapalny.

Jeśli jednak opuchnięcie powiek nie ustępuje lub towarzyszą mu inne objawy, jak ból oczu, pogorszenie widzenia czy gorączka, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć poważniejsze schorzenia. Szybka interwencja medyczna może zapobiec powikłaniom i przyspieszyć proces leczenia.

Domowe sposoby na opuchnięte powieki

W przypadku łagodnych objawów można zastosować domowe sposoby leczenia opuchniętych powiek oraz leki bez recepty. Jednak, gdy obrzęk utrzymuje się dłużej niż kilka dni, jest mocno nasilony i towarzyszy mu silne pieczenie, ból czy gorączka konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu wykluczenia innych poważnych przyczyn i wprowadzenia odpowiedniego leczenia farmakologicznego.

Oto kilka domowych sposobów mogących pomóc w złagodzeniu opuchniętych powiek:

• Kompresy chłodzące – chłód pomaga zmniejszyć stan zapalny poprzez zwężenie naczyń krwionośnych. Stosowanie zimnych okładów przynosi ulgę i na krótki czas pozwala pozbyć się dyskomfortu związanego z obrzękiem powiek. Należy jednak pamiętać, aby okłady nie były zbyt zimne w celu uniknięcia dodatkowego podrażnienia skóry wokół oczu.

• Okłady z herbaty – kofeina i teina zawarte w herbacie posiadają właściwości przeciwzapalne i mogą pomóc zmniejszyć obrzęk powiek. Schłodzoną herbatę można przykładać w okolice oczu za pomocą namoczonego gazika na czas około 10-15 minut.

• Delikatny masaż okolic oczu – masowanie tkanek w okolicach oczu poprawia krążenie oraz umożliwia lepsze odprowadzenie nadmiaru płynów z tej okolicy. Powieki można delikatnie masować kolistymi ruchami palców w kierunku od zewnętrznego do wewnętrznego kącika oka.

• Regularne oczyszczanie i higiena powiek – dokładne zmywanie makijażu i utrzymywanie odpowiedniej higieny powiek zapobiega nagromadzeniu się zanieczyszczeń, a także pomaga ograniczyć rozwój bakterii, które mogą przyczyniać się do podrażnień i opuchnięcia powiek.

• Odpoczynek i unikanie czynników drażniących – odpoczynek oraz unikanie nadmiernego wysiłku oczu, spowodowanego np. długotrwałym patrzeniem na wyświetlacze czy ekrany urządzeń elektronicznych, mogą pomóc w redukcji obrzęku.