Wirusowe zapalenie wątroby typu C – fakty na temat choroby
Wirusowe zapalenie wątroby to jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych na świecie. Choroba przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów – zwłaszcza u dzieci. Wirusowe zapalenie wątroby typu C– jak można się zarazić i czy istnieje skuteczne leczenie?
Wirusowe zapalenie wątroby – badania
Jeżeli istnieje podejrzenie, że pacjent jest chory na wirusowe zapalenie wątroby typu C, objawy powinny skłonić do wykonania szerokiej diagnostyki. Kryteria rozpoznania wirusowego zapalenia wątroby to przede wszystkim udowodniona ekspozycja na HCV w ciągu poprzednich 4 miesięcy:
- bliski kontakt z chorymi,
- kontakt z zakażonym materiałem biologicznym (np. krwią),
- pobyt na obszarze endemicznego występowania choroby,
- częsty kontakt z dziećmi uczęszczającymi do przedszkola lub żłobka,
- usuwanie odpadów komunalnych i płynnych nieczystości,
- konserwacja mających z nimi styczność urządzeń,
- analne kontakty seksualne.
W większości przypadków diagnostykę rozpoczyna się od badania obecności we krwi przeciwciał przeciw wirusowi zapalenia wątroby typu C. Wynik nie daje jednak odpowiedzi, czy pacjent jest obecnie zakażony HCV. Pozytywny świadczy o zetknięciu się z drobnoustrojem w jakimś momencie życia. Badanie przeprowadza się w pobranej próbce krwi żylnej, nie jest konieczne, aby pacjent był na czczo. Kryterium rozpoznania WZW typu C jest dodatni wynik badania na obecność RNA HCV oraz wzrost aktywności ALT równy lub powyżej 10 x ggn (górnej granicy normy) w porównaniu do wielkości z poprzednich 12 miesięcy.
Wirusowe zapalenie wątroby typu C – objawy
Większość zakażeń przez długi czas przebiega bezobjawowo. W innych przypadkach objawy bywają podobne do symptomów zapalenia wątroby typu A lub B o łagodnym przebiegu. Należą do nich nudności, wymioty, męczliwość, bóle brzucha, mięśni i stawów. Z tego powodu zakażenie może przypominać rozwijającą się grypę lub przeziębienie albo zatrucie pokarmowe, a tym samym może być długo ignorowane przez chorego.
W określonych przypadkach może pojawiać się świąd skóry. Wystąpić mogą też nieznaczne powiększenie wątroby, ściemnienie moczu i rozjaśnienie stolca. Ciężki przebieg choroby zdarza się częściej u osób niedożywionych oraz osób w podeszłym wieku.
Wirus wątroby typu C – co warto wiedzieć?
Wirusowe zapalenie wątroby typu C odpowiada za około 20% wszystkich ostrych zapaleń wątroby. Na świecie jest przyczyną ok. 70% przypadków przewlekłego zapalenia wątroby, w których u 35% chorych powoduje marskość wątroby lub pierwotnego raka wątroby. Do zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C dochodzi poprzez kontakt z krwią i jej pochodnymi (np. niejałowe narzędzia medyczne, sprzęty niemedyczne) lub drogą płciową. Możliwe jest zakażenie okołoporodowe noworodka od seropozytywnej matki. Wirus zapalenia wątroby typu C (HCV) ma 6 głównych genotypów, które w różny sposób reagują na leczenie przeciwwirusowe. Chorobę mogą przenosić ludzie chorzy oraz nosiciele, a okres wylęgania wynosi około 15–160 dni.
Wirusowe zapalenie wątroby – jak można się zarazić? Najczęściej do zarażenia dochodzi przez krew, a konkretnie zakażone igły – stąd częsta zapadalność na chorobę wśród narkomanów. Powodem mogą być także zabiegi chirurgiczne, hemodializy lub zabiegi stomatologiczne, transfuzja lub przeszczep od niedostatecznie przebadanego, chorującego dawcy. WZW typu C może wystąpić w następstwie wykonania tatuażu niezdezynfekowaną igłą.
Wirusowe zapalenie wątroby typu C – leczenie
Wirus wątroby typu C jest jednym z poważniejszych przyczyn przewlekłych chorób wątroby. Jeśli podejrzewasz, że możesz być zarażony WZW typu C, pilnie zgłoś się do lekarza i wykonaj wszystkie niezbędne badania. Zapobieganie polega przede wszystkim na przestrzeganiu wysokich standardów higieny, zwłaszcza podczas korzystania z publicznych sanitariatów. Dzięki przestrzeganiu tych zasad będziesz zdecydowanie mniej narażony na zakażenie i jego groźne powikłania.
Gdy lekarz podejrzewa u pacjenta wirusowe zapalenie wątroby, a badania potwierdziły wstępną diagnozę, konieczne jest natychmiastowe leczenie. Wirus wątroby typu C u osób, które się nim zaraziły, prowadzi do konieczności wdrożenia odpowiedniej farmakoterapii. W cięższych przypadkach konieczna może być hospitalizacja. W trakcie trwania fazy ostrej wskazany jest odpoczynek i ograniczenie aktywności fizycznej.
Dieta powinna być lekkostrawna, na którą w 70% składać się będą węglowodany, w 10–20% tłuszcze oraz w ok. 10% białka. Gdy występuje wirusowe zapalenie wątroby typu C, leczenie może polegać też na nawadnianiu, żywieniu pozajelitowym lub przez zgłębnik – zwłaszcza, gdy pacjent jest niedożywiony, występują u niego silne wymioty czy biegunka.
Wirus wątroby typu C wymaga specjalnej diety przez ok. pół roku. Pacjent nie powinien w ogóle w tym czasie spożywać alkoholu, a ograniczenie jego przyjmowania stosować nawet przez rok. U chorych ze świądem skóry lekarz może zalecić leczenie objawowe, niewskazane jest też przyjmowanie w okresie rekonwalescencji leków metabolizowanych w wątrobie.
Bibliografia:
- Ostre wirusowe zapalenie wątroby [w:] Interna Szczeklika 2019/20/ Mały podręcznik, Kraków 2019, s. 701-710.
- Alicja M. Chmielewska, Małgorzata Rychłowska, Ewelina Król, Karolina Solarz, Krystyna Bieńkowska-Szewczyk, Wirusowe zapalenie wątroby typu C – nowe metody leczenia i zapobiegania, Postepy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: 946-963.
