Żółte paznokcie u nóg - to nie musi być objaw grzybicy!

Żółte paznokcie u nóg to nie tylko problem estetyczny, ale także często zdrowotny. Za zażółcenie płytki paznokciowej bowiem może odpowiadać szereg dolegliwości, takich jak grzybica, łuszczyca lub zaburzenia funkcjonowania wątroby. Sprawdź, jakie mogą być przyczyny zmiany koloru płytki paznokciowej.

Dlaczego żółkną paznokcie u nóg?

Żółta płytka paznokcia u nóg może być spowodowana szeregiem czynników o charakterze zewnętrznym i wewnętrznym. Wśród tych pierwszych można wymienić m.in.:

• urazy mechaniczne (np. uderzenie, przytrzaśnięcie) – w ostatniej fazie procesu gojenia płytka paznokciowa przybiera żółty kolor;
• aplikowanie kolorowych lakierów bez uprzedniego nałożenia bazy z bezbarwnego lakieru lub odżywki (takie ryzyko nie istnieje w przypadku paznokci hybrydowych, gdyż w tym zabiegu zawsze jako pierwsza nakładana jest baza);
• używanie przeterminowanych produktów do stylizacji paznokci oraz błędy w ich stosowaniu;
• narażenie na czynniki chemiczne i wilgoć, np. noszenie skarpet i obuwia wykonanych z tworzywa sztucznego, co powoduje wzmożone pocenie stóp i stwarza warunki stałej wilgotności.

Żółte paznokcie u nóg – na jakie choroby wskazują?

Żółte paznokcie u nóg mogą być objawem chorób ogólnoustrojowych. Do ich możliwych przyczyn należą zaburzenia pracy wątroby. Paznokcie żółkną u osób, u których rozwinęła się żółtaczka. Towarzyszy temu zażółcenie skóry i białkówek oczu. Może do tego dojść w przebiegu toksycznego uszkodzenia wątroby, wirusowego zapalenia wątroby, marskości wątroby oraz zwężenia lub zamknięcia dróg żółciowych (na skutek kamicy lub guza nowotworowego). Leczenie choroby podstawowej sprawi, że defekt kosmetyczny ustąpi samoistnie. Niewskazane jest stosowanie preparatów odbarwiających paznokcie, mogą one bowiem spowodować ich łamliwość i kruchość.

Do zmiany koloru płytek paznokciowych u nóg może dojść w przebiegu chorób endokrynologicznych. W niedoczynności tarczycy są one nie tylko zażółcone, ale także łamliwe i matowe. Żółte paznokcie u nóg mogą być jednym z objawów towarzyszących zakażeniu pałeczką ropy błękitnej, któremu sprzyjają takie czynniki jak noszenie ciasnego, nieprzewiewnego obuwia, powtarzające się urazy i nieprawidłowa pielęgnacja.

Zespół żółtych paznokci

Niezwykle rzadką przyczyną zmiany koloru płytki paznokciowej jest zespół żółtych paznokci. Choroba ma nieznaną etiologię. W jej przebiegu stwierdza się wrodzoną hipoplazję, czyli niedorozwój naczyń chłonnych, wysięk w jamie opłucnej, obrzęki limfatyczne i dystroficzne, zapalenie błony śluzowej nosa i zatok, rozstrzenie oskrzeli oraz wolno rosnące i żółte paznokcie. Objawy kliniczne rozwijają się najczęściej między 40. a 60. rokiem życia, chociaż choroba może ujawnić się w każdym wieku. Zespół żółtych paznokci występuje równie często u kobiet i mężczyzn. Szacuje się, że rocznie zapada na niego 1 osoba na 1 milion. Może mieć charakter wrodzony bądź rozwinąć się w przebiegu:

• chorób autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń rumieniowaty układowy,
• chorób zakaźnych – gruźlicy, AIDS,
• chorób nowotworowych – raka płuca, ziarniniaka grzybiastego, raka sutka,
• farmakoterapii z wykorzystaniem m.in. tetracyklin czy penicylaminy.

Żółte paznokcie u nóg – grzybica i łuszczyca

Kolejną możliwą przyczyną zażółcenia paznokci u nóg jest łuszczyca. Jest to przewlekła, niezakaźna choroba zapalna. Łuszczycowe zmiany paznokciowe występują u około 50% chorych na łuszczycę zwyczajną i u powyżej 80% osób z łuszczycą stawową. Najczęstsze zmiany na płytce paznokciowej mają postać nieprawidłowego rogowacenia, tworzą się punktowe wgłębienia (tzw. objaw naparstka) oraz przebarwienia pod płytką paznokciową przypominające kroplę oleju (okrągłe lub owalne ognisko barwy żółtawej, na ogół jest pojedyncze, ale czasami można obserwować dwie lub trzy plamki). W ciężkich postaciach choroby może dojść do onycholizy, czyli odklejania się płytki paznokciowej od łożyska. Zaawansowane zmiany łuszczycowe prowadzą do całkowitej zmiany wyglądu paznokci, które stają się zgrubiałe, matowe, kruche i poprzecinane poprzecznymi bruzdami. Te ostatnie to tzw. linie Beau, które powstają jako następstwo zatrzymania wzrostu paznokcia w okresie stanu zapalnego w obrębie macierzy.

Bez wątpienia jedną z częstszych przyczyn żółtych paznokci u nóg jest grzybica. Zdecydowanie częściej rozwija się ona w obrębie stóp niż dłoni. Jej czynnikiem sprawczym są zazwyczaj dermatofity, w tym gatunek Trychophyton rubrum. Mikroorganizmy te najlepiej rozwijają się w wilgotnym, ciemnym i ciepłym środowisku, które zapewniają im stopy. W przebiegu choroby paznokcie nie tylko zmieniają kolor, ale także ulegają pogrubieniu i stają się kruche. Infekcja ta nierzadko współwystępuje z grzybicą skóry. W sposób szczególny na jej rozwój narażone są osoby w podeszłym wieku, nieprzestrzegające zasad higieny, palące tytoń oraz chorujące na cukrzycę, nowotwory, AIDS, choroby naczyń obwodowych i łuszczycę.

Pleśnica paznokci spowodowana przez grzyb pleśniowy Scopulariopsis s. brevicaulis, to kolejna możliwa przyczyna zmiany koloru paznokci u nóg na żółty. Proces chorobowy zajmuje przeważnie duże palce. Najczęściej rozwija się u starszych ludzi. Charakteryzuje się obecnością białożółtych, podłużnych pasm przeświecających przez nienaruszoną płytkę i kruchych mas rogowych pod paznokciem. Zakażenie wywołane przez S. brevicaulis ma nierzadko charakter wtórny i rozwija się w konsekwencji uszkodzenia płytki paznokciowej w wyniku urazów i mikrourazów czy innego schorzenia.

Autor: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Wiktor Trela

Bibliografia:

1. S. Bayliss Mallory, A. Bree, P. Chern, Dermatologia pediatryczna. Diagnostyka i leczenie, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2007.
2. R. Maleszka, V. Ratajczak-Stefańska, M. Boer i wsp., Choroby paznokci w praktyce kosmetologicznej, „Annales Academiae Medicae Stetinensis” 2010, t. 56, nr 1, s. 57–64.
3. A. W. Surma, P. Nockowski, Wpływ stanu zdrowia oraz stylu życia na wygląd paznokci, „Kosmetologia Estetyczna” 2016, t. 1, nr 5, s. 27–33.
4. S. Tubek, M. Sobieszczańska, Zespół żółtych paznokci, „Medycyna po Dyplomie” 2020, nr 7–8, online: https://podyplomie.pl/medycyna/34904,zespol-zoltych-paznokci [dostęp: 21.12.2022].