Przygotowanie do badań kału

JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO BADAŃ PARAZYTOLOGICZNYCH?

Badanie powinno być wykonywane przed rozpoczęciem leczenia lub po upływie 1-3 tygodni po zakończeniu stosowania leków, chyba że terapia antybiotykowa nie przynosi efektu i lekarz zalecił przeprowadzenie badania w trakcie leczenia – po stosowne informacje należy się zwrócić do lekarza prowadzącego lub punktu pobrań materiału.

Należy przygotować się do udzielania odpowiedzi na pytania dotyczące:
  • Odbytych podróży w krajach tropikalnych.
  • Aktualnych dolegliwości: np. biegunki.
  • Przebytych/aktualnej terapii: antybiotykami, lekami przeciwpasożytniczymi jakie, kiedy, jak długo.
Zalecenia dotyczące pobierania:
  • Kał do badania powinien być pobrany trzykrotnie w okresie 10 dni (próbki powinny być pobierane w odstępach 2-3 dniowych),
  • Kompletne badanie w kierunku pasożytów jelitowych to kał wraz z wymazem,
  • Badanie w kierunku antygenu cyst Giardia lamblia metodą immunoenzymatyczną można wykonać w jednej próbce.
Przy podejrzeniu owsicy:
  • Zalecane jest wykonanie wymazu okołoodbytniczego pobranego metodą Grahama (przylepcem z taśmy klejącej),
  • W przypadku wyniku ujemnego, badanie należy powtarzać trzykrotnie w odstępach 3-5 dniowych.
Przy podejrzeniu giardiozy lub amebozy:
  • Kał powinien być pobierany nawet sześciokrotnie w okresie 14 dni.
  • Po powrocie z obszarów tropikalnych kał powinien być pobierany czterokrotnie, przy czym materiał do ostatniego badania powinien być pobierany po przyjęciu środków przeczyszczających.

POBRANIE I TRANSPORT PRÓBKI KAŁU DO BADAŃ W KIERUNKU PASOŻYTÓW JELITOWYCH

  1. Za pomocą łopatki znajdującej się w plastikowym pojemniku do kału (do nabycia w aptece) pobrać z kilku miejsc stolca porcję kału w ilości ok. 1/3 pojemnika. Kał nie powinien kontaktować się z wodą, moczem lub detergentami.
  • W badaniu na obecność jaj pasożytów w kale zaleca się badanie trzech próbek pobieranych w okresie 10 dni w odstępach 2-3 dniowych,
  • Kompletne badanie w kierunku pasożytów jelitowych to kał + wymaz,
  • Badanie w kierunku antygenu cyst Giardia lamblia metodą immunoenzymatyczną można wykonać z jednej próbki.
Uwaga ! Próbki kału do badania parazytologicznego najlepiej pobierać przed rozpoczęciem leczenia, ponieważ wiele leków utrudnia rozpoznawanie inwazji przewodu pokarmowego (np. związki baru, bizmutu, leki przeciwgorączkowe, antybiotyki). W przypadku ich stosowania próbki kału należy pobierać po tygodniu od zakończenia kuracji, a w przypadku antybiotyków – po upływie 2 tygodni.
  1. Pobierając próbkę należy zwracać uwagę na obecność w stolcu członów tasiemca, dojrzałych postaci glisty ludzkiej, włosogłówki, owsików bądź podejrzanych struktur, mogących być fragmentami ciała pasożytów i umieścić je w osobnym pojemniku z niewielką ilością wody.
  2. Pojemnik dokładnie zamknąć, opisać imieniem i nazwiskiem badanego i datą pobrania. Pojemnik umieścić w foliowym woreczku.
  3. Pobraną próbkę dostarczyć do laboratorium. Dopuszczone jest przechowywanie próbki w temperaturze chłodziarki (2 – 8 st. C) przez okres do 24h.

Pobieranie materiału w kierunku owsicy:

Materiał pobierać rano przed wykonaniem wszelkich czynności higieniczno-fizjologicznych. Rozsunąć jedną ręką pośladki i przykleić taśmę klejącą na 5 sekund do fałd odbytu. Następnie taśmę odkleić i przykleić do otrzymanego szkiełka podstawowego.

Instrukcja pobierania wymazu okołoodbytniczego:
instrukcja_pobierania_wymazu_okoloodbytniczego

POBIERANIE KAŁU DO BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH

Zalecenia ogólne: Kiedy pobrać materiał?
Próbka kału powinna być pobierana jak najwcześniej od wystąpienia objawów biegunki, jeszcze przed rozpoczęciem leczenia przeciwdrobnoustrojowego. W okresie nawrotu biegunki pobrania należy dokonać natychmiast, nie czekając na uformowanie się stolca. Bez względu na wielkość próbki należy pamiętać, aby do badania kał był pobierany z kilku miejsc, szczególnie zawierających materiał patologiczny: śluz, krew lub ropę.

POBIERANIE KAŁU NA POSIEW

Pobieranie próbek kału do pojemnika:

  1. Przed pobraniem próbki kału należy całkowicie opróżnić pęcherz moczowy.
  2. Przygotować jałowy, plastikowy pojemnik z nakrętką i łopatką (do nabycia w aptece).
  3. Oddać kał do jednorazowego jałowego pojemnika.
  4. Za pomocą łopatki z jałowego pojemnika transportowego, pobrać próbkę wielkości orzecha laskowego (w przypadku kału płynnego 2-3 ml) i umieścić ją w pojemniku.
  5. Pojemnik szczelnie zamknąć, zabezpieczyć przed uszkodzeniem, opisać imieniem i nazwiskiem zgodnie ze skierowaniem, włożyć do woreczka foliowego – woreczek zawiązać.
  6. Przechowywać i transportować w temperaturze pokojowej, dostarczyć do laboratorium w ciągu 2-3 godzin.
  7. Gdy to niemożliwe, materiał przechowywać w temperaturze chłodziarki (2 – 8 st. C) i dostarczać w czasie nie dłuższym niż 24 godziny od pobrania.
  8. W przypadku dłuższego czasu transportu – kał pobierać na podłoże transportowe i dostarczać do laboratorium, utrzymując temperaturę pokojową, do 48 godzin (wskazane jest jednak zachowanie 24 godzin) od pobrania.

Pobieranie próbek kału na podłoże transportowe

  1. Postępować zgodnie z punktami 1-3 (powyżej).
  2. Próbki kału przenieść na podłoże transportowe Amiesa:
  • jałową wymazówką pobierać kał z kilku miejsc,
  • zanurzyć wacik wymazówki w materiale kałowym, obrócić kilkakrotnie wymazówką,
  • przenieść wymazówkę z pobranym materiałem do probówki z podłożem transportowym (probówka z żelem).
  1. Podłoże transportowe szczelnie zamknąć, opisać imieniem i nazwiskiem.
  2. Dostarczać do laboratorium do 72 godzin od pobrania, przechowując i transportując w temperaturze pokojowej.

UWAGA ! W celu zwiększenia wykrywalności czynnika etiologicznego (patogenu) i pewniejszego rozpoznania choroby, zaleca się 2-3 krotne pobieranie materiału w kolejnych dniach.

BADANIE W KIERUNKU NOSICIELSTWA PAŁECZEK SALMONELLA/SHIGELLA DO CELÓW SANITARNOEPIDEMIOLOGICZNYCH (Uzupełnianie książeczek):

  1. Pobierać trzy porcje kału, z trzech różnych wypróżnień, w ciągu trzech kolejnych dni.
  2. Kał oddawać do jednorazowego jałowego pojemnika.
  3. Dalej postępować zgodnie z punktami 4-7 (patrz: Pobieranie próbek kału do pojemnika).

UWAGA: Pobieranie i transport materiału można realizować również według jednego z dwóch poniższych schematów:

  • Próbki kału z kolejnych 2 dni mogą być dostarczone jednocześnie, nie później, niż w ciągu 48 godzin od pobrania pierwszej próbki, trzecia próbka pobrana i dostarczona w kolejnym dniu. Próbki do momentu dostarczenia do laboratorium należy przechowywać w warunkach chłodniczych.
  • W przypadku braku możliwości pobierania próbek codziennie możliwe jest pobranie i dostarczenie wymazów z kału w pojedynczych dniach, jednakże pobranie kolejnych próbek musi mieć miejsce w okresie czasu nie dłuższym niż 7 dni od daty przekazania pierwszej próbki.

BADANIE W KIERUNKU ROTA/ ADENOWIRUSÓW, NOROWIRUSÓW ORAZ ANTYGENU GDH I TOKSYNY A I B CLOSTRIDIUM DIFFICILE

Uwaga: nie jest wskazane badanie stolca uformowanego.
  1. Pobierać kał zgodnie z punktami 1-3 (patrz: Pobieranie próbek kału do pojemnika).
  2. Pobierać z masy kałowej próbkę kału w ilości 2-3 ml lub ok. 2 g i przenieść do jałowego pojemnika; nie jest wskazane badanie stolca uformowanego.
  3. Pojemnik szczelnie zamknąć, zabezpieczyć przed uszkodzeniem, opisać imieniem i nazwiskiem zgodnie ze skierowaniem, włożyć do woreczka foliowego – woreczek zawiązać.
  4. Dostarczać do laboratorium w temperaturze pokojowej w ciągu 2-3 godzin.
  5. Jeżeli jest to niemożliwe, materiał przechowywać w chłodziarce (2 – 8 st. C) i dostarczać w czasie nie dłuższym niż 24 godziny od pobrania.
  6. Największa wykrywalność wirusów w kale (od wystąpienia objawów): adenowirusy 3-13 dni, norowirusy 25-72 godziny, rotawirusy 3-5 dni.

WYMAZY Z ODBYTU

Jest pobierany przez wykwalifikowany przeszkolony personel punktu pobrań.
Ulotka zgodna z Podręcznikiem Pobierania Próbek Pierwotnych.

POBIERZ ULOTKĘ