Czy markery nowotworowe są wiarygodne?
Pytanie
Dzień dobry. W mojej rodzinie występowały przypadki nowotworów - m.in. raka piersi i raka jelita grubego. Od kilku tygodni zauważyłam u siebie pogorszenie samopoczucia i ogólne osłabienie. Boję się, że może to być początek jakiegoś nowotworu. Słyszałam, że warto w takiej sytuacji wykonać markery nowotworowe, jednak nie wiem, czy markery nowotworowe są wiarygodne. Czy warto wykonać te badania?

Odpowiedź specjalisty
Pani obawy, zwłaszcza w kontekście wywiadu rodzinnego obciążonego nowotworami są jak najbardziej zrozumiałe. Warto podkreślić, że ogólne osłabienie i pogorszenie samopoczucia mogą mieć wiele przyczyn, niekoniecznie związanych z chorobą nowotworową. Jednak Pani troska o zdrowie jest jak najbardziej uzasadniona i wymaga odpowiedniego podejścia diagnostycznego. Jeśli w Pani rodzinie występowały przypadki raka piersi i jelita grubego, istotne może być rozważenie konsultacji w poradni genetycznej w celu oceny ryzyka dziedzicznej predyspozycji do nowotworów, zwłaszcza jeśli choroby te dotyczyły bliskich krewnych (matki, ojca, rodzeństwa) i wystąpiły w stosunkowo młodym wieku. Możliwe, że wskazane będzie wykonanie badań genetycznych, np. pod kątem mutacji w genach BRCA1/BRCA2 (rak piersi) lub genach związanych z zespołem Lyncha (rak jelita grubego). Co do markerów nowotworowych – są to substancje, które mogą być podwyższone w przypadku obecności nowotworu, ale ich interpretacja wymaga ostrożności. Markery nie są narzędziem przesiewowym, ponieważ ich podwyższony poziom może wynikać również z innych stanów, takich jak infekcje, stany zapalne czy łagodne zmiany w organizmie. Z kolei prawidłowy wynik markerów nie wyklucza nowotworu. W Pani przypadku lepszym podejściem niż oznaczanie markerów byłoby skonsultowanie się z lekarzem rodzinnym lub onkologiem oraz wykonanie badań profilaktycznych dostosowanych do Pani wieku i wywiadu rodzinnego, takich jak: mammografia lub USG piersi (jeśli ma Pani powyżej 40 lat, mammografia jest refundowana co dwa lata), kolonoskopia (zalecana od 40. roku życia przy wywiadzie rodzinnym raka jelita grubego), badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi, stężenie ferrytyny i inne wskaźniki mogące pomóc w ocenie ogólnego stanu zdrowia.
Specjalista
