Candida - antygen krążący

Diagnostyka zakażenia C. albicans i innymi gatunkami chorobotwórczymi rodzaju Candida. Wykrywanie antygenów komórek grzyba w surowicy krwi żylnej, wykonywane w podejrzeniu kandydozy układowej – kandydemii oraz zakażenia narządów wewnętrznych. Drobnoustroje chorobotwórcze rodzaju Candida, a przede wszystkim gatunek Candida albicans, są odpowiedzialne u człowieka za rozwój kandydozy, choroby grzybiczej o przebiegu lokalnym, ograniczonym do powierzchni błon śluzowych lub wieloukładowym. Candida są grzybami drożdżopodobnymi, wytwarzającymi grzybnie rzekome, dla których głównym rezerwuarem jest człowiek i zwierzęta. Znajdowane są również w jedzeniu, na sprzęcie medycznym i w środowisku szpitalnym, w klimatyzacji. Candida są komensalami skóry, błon śluzowych przewodu pokarmowego, dróg moczowo-płciowych i dróg oddechowych.  Wywołują zwykle zakażenia oportunistyczne u osób z osłabionym układem odpornościowym, jak chorzy z granulocytopenią, po przeszczepach szpiku i narządów, po zabiegach chirurgicznych lub w ciężkim stanie ogólnym – w tym zakażeni HIV, chorzy onkologiczni, hemodializowani, podłączeni do respiratora dłużej niż 3 dni, po oparzeniach, leczeni kortykosterydami. Patogenność komórek grzyba wiąże się  z obecnością na ich powierzchni cząsteczek umożliwiających adhezję do komórek gospodarza, macierzy zewnątrzkomórkowej i sztucznych powierzchni, np. cewników medycznych. Innym elementem chorobotwórczości patogenu jest wytwarzanie enzymów: kwaśnych proteaz i fosfolipaz, które  umożliwiają penetrację tkanek: błon śluzowych, ścian naczyń itd. Choroba inwazyjna jest zawsze poprzedzona kolonizacją błon śluzowych lub skóry i dopiero po przekroczeniu tych barier, drobnoustrój może rozsiać się przez układ krwionośny do różnych narządów wewnętrznych. Najważniejsze zespoły chorobowe powodowane przez patogeny z rodzaju Candida to kandydoza skórna, przewlekła kandydoza śluzówkowo-skórna (zakażenie włosów, paznokci i błon śluzowych), kandydoza przewodu pokarmowego, kandydoza dróg oddechowych, w tym zapalenie płuc, zapalenie tchawicy i oskrzeli, kandydoza dróg moczowo-płciowych, w tym kandydoza pochwy, kandydoza żołędzi u mężczyzn. W przypadku kandydozy układowej wyróżnia się  kandydemię, gdy komórki grzyba obecne są w krwi oraz kandydozę rozsianą polegającą na głębokim zajęciu organów wewnętrznych. Ta ostatnia może dotyczyć: nerek, płuc, ośrodkowego układu nerwowego (np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych), układu kostno-szkieletowego, mięśnia sercowego i osierdzia, otrzewnej i układu naczyniowego. Do gatunków Candida najczęściej powodujących choroby u ludzi należą: C.albicans, C.glabrata, C. parapsilosis, C.tropicalis, C. Krusei, C. lusitaniae. Badanie polega na wykrywaniu krążącego antygenu grzyba w surowicy krwi. Testy diagnostyczne wykorzystują różne antygeny Candida, najczęściej mannoproteinę ściany komórkowej, ale także inne struktury ściany i błony komórkowej oraz białka szoku termicznego –  hsps (z ang. heat shock proteins) ściany i cytoplazmy komórek Candida.  Oznaczenie wykorzystywane jest do diagnostyki inwazyjnej kandydozy układowej. Regularne monitorowanie chorego zagrożonego zakażeniem może zapewnić istotną informację diagnostyczną.