EBV (Epstein-Barr virus) IgM

Oznaczenie ilościowe w surowicy przeciwciał IgM specyficznych dla antygenów wirusa Epsteina-Barr (EBV) jest przydatne w diagnostyce serologicznej zakażenia EBV, szczególnie w diagnostyce mononukleozy zakaźnej. EBV lub HH-4 (ang. Human Herpesvirus-4, ludzki herpeswirus 4) jest patogenem powszechnie występującym, z częstością zakażeń dochodzącą do 100 procent populacji. W regionach o niskim poziomie życia do zakażenia dochodzi w dzieciństwie, w krajach rozwiniętych we wczesnej młodości lub wieku dorosłym. Najczęstszym przykładem pierwotnego zakażenia EBV jest mononukleoza zakaźna, dotykająca najczęściej nastolatków i młodych dorosłych. U młodszych dzieci zakażenie ma przebieg bezobjawowy albo łagodny. EBV jest wiązany z rozwojem nowotworów – chłoniakiem Buriktta i chorobami limfoproliferacyjnymi w Afryce oraz szeregiem nowotworów u osób z supresją odporności i chorych transplantologicznych. Podobnie jak w przypadku innych wirusów herpes, pierwotne zakażenie przechodzi w utajone. Wirus namnaża się w nabłonkowych komórkach ustnej części gardła, następnie atakuje obwodowe limfocyty typu B i tkanki układu siateczkowo-śródbłonkowego. Genom wirusa integruje się z genomem zakażonej komórki i jest przekazywany komórkom potomnym, w których rzadko ulega reaktywacji. Ostra mononukleoza zakaźna jest samoograniczającym się zespołem objawów (limfadenopatia, zapalenie gardła, gorączka, hepatosplenomegalia). W diagnostyce laboratoryjnej mononukleozy uwzględnia się obecność charakterystycznych limfocytów w rozmazie krwi obwodowej, a także oznaczenia  serologiczne przeciwciał anty-EBV. W teście oznaczane są przeciwciała klasy IgM swoiste dla antygenu kapsydowego (VCA) EBV (IgM anty-EBV-VCA). Immunoglobuliny anty-EBV IgM są wykrywane w  momencie pojawienia się objawów pierwotnego zakażenia, osiągają maksimum po 2-3 tygodniach i znikają w okresie do 3 miesięcy. Dodatni wynik testu oznacza ostre lub świeżo przebyte zakażenie EBV. Wynik ujemny dla przeciwciał anty-EBV w obu klasach: IgM i IgG wyklucza zakażenie EBV, z powodu wysokiej immunogenności VCA oraz trwałego poziomu IgG. U większości chorych obecność IgM anty-EBV-VCA pozwala na odróżnienie zakażenia pierwotnego – wynik dodatni, od reaktywacji – wynik ujemny, co jest szczególnie istotne dla osób dorosłych z obniżoną odpornością. Brak przeciwciał IgM anty-EBV-VCA w obecności przeciwciał IgG anty-EBV-VCA lub innych przeciwciał specyficznych dla EBV, świadczy o przebytym wcześniej zakażeniu. U dzieci IgM mogą być negatywne w 10-20% przypadków. W diagnostyce różnicowej pierwotnego zakażenia i reaktywacji EBV pomocne mogą być również oznaczenia przeciwciał skierowanych przeciw wczesnemu antygenowi EBV (EA).