Klirens kreatyniny

Klirens kreatyniny. Klirens kreatyniny jest podstawowym badaniem czynnościowym  nerek, stosowanym do  wyliczania wielkość przesączania kłębuszkowego (GFR),  głównego parametru czynnościowego nerek.  Jednym ze wskazań dla wykonania testu  jest kontrola funkcji nerek w trakcie stosowania leków nefrotoksycznych. Klirens  (współczynnik oczyszczania)  danej substancji,  jest definiowany jako objętość  osocza oczyszczana  przez nerki z tej substancji w jednostce czasu. Badanie polega na oznaczaniu stężenia kreatyniny w dobowej zbiórce moczu (DZM) i w surowicy krwi pobranej w dniu zakończenia zbiórki moczu. Stężenie kreatyniny w osoczu jest parametrem osobniczym, zależnym fizjologicznie od masy mięśniowej, płci, wiek,  ilości wody w przestrzeni pozakomórkowej itd. oraz od przesączania kłębuszkowego.  W wyniku chorób nerek z utratą czynnych nefronów dochodzi do obniżenia filtracji i tym samym klirensu,  m.in. kreatyniny, wydalanej  głównie  na  drodze filtracji nerkowej (przesączania kłębuszkowego). W przypadku  znacznego ograniczenia klirensu  (zespoły  nerczycowe  z wysoką proteinurią, ciężkie niewydolności nerek)  kreatynina  może być aktywnie wydzielana przez cewki nerkowe. Wydzielanie cewkowe zawyża wyniki oznaczania klirensu kreatyniny  o ok. 10%. Mimo działania kompensacyjnego wydzielania cewkowego,  w momencie upośledzenia funkcji filtracyjnych nerek obserwuje się przekroczenie wartości referencyjnych stężenia kreatyniny w surowicy. Klirens kreatyniny zadawalająco koreluje z GFR przy wartościach przekraczających 15 ml/min. Gdy klirens jest mniejszy niż 15 ml/min błąd pomiaru może dochodzić do 100%  ze względu na proporcjonalnie  znaczny udział wydzielania cewkowego (porównaj: Kreatynina, badanie 33).

W metodzie Jaffego: hemoliza, wysokie stężenia: bilirubiny, ciał ketonowych, glukozy, kwasu askorbinowego, fruktozy; błędy w zbiórce moczu, białkomocz.

Przyczyny obniżenia klirensu kreatyniny: ostra niewydolność nerek, przewlekła niewydolność nerek, wiek, leki (np. amfoterycyna, chlorotiazyd), wiek (<2 lat i >80 lat), biegunka, wymioty, niewydolność krążenia.

Przyczyny wzrostu klirensu kreatyniny: ciąża, początkowa faza cukrzycy, leki (furosemid, metyloprednizolon).