e-Pakiet neuroprzekaźniki w medycynie sportowej

Neuroprzekaźniki to związki chemiczne odpowiedzialne za „przenoszenie” informacji (sygnałów) pomiędzy komórkami układu nerwowego. Ich prawidłowe stężenie w organizmie warunkuje poprawne działanie układu nerwowego, odpowiada ze emocje, adekwatne reakcje na stres oraz wydajny sen. Nowoczesna diagnostyka obejmuje oznaczanie stężeń neuroprzekaźników, które mogą odzwierciedlać stan psychofizyczny sportowca. Monitorowanie neurotransmiterów może dostarczać cennych informacji o stanie motywacji, zmęczeniu i zdolności adaptacyjnej zawodnika, a wyniki pomiarów stężeń dopaminy, serotoniny i GABA - lepiej niż innych hormonów - odzwierciedlają stan psychofizyczny i mogą pomóc w planowaniu treningu regeneracyjnego.

Pakiet uwzględnia 3 badania: Katecholaminy (A, NA, D) w DZM met. HPLC, serotonina w DZM, profil aminokwasów

Do neuroprzekaźników zaliczane są:

»   Dopamina - odpowiada m.in. za lepszą motywację do działania.

•     Niskie stężenie: spadek motywacji, energii, zaangażowania; ryzyko wypalenia.

•     Wysokie stężenie: poprawa koncentracji i motywacji, ale także ryzyko przetrenowania.

Badania wykazały, że regularny trening podnosi poziom dopaminy oraz zwiększa liczbę receptorów dopaminowych D2.

»   Serotonina - utożsamiana jest z dobrym samopoczuciem, odpowiada także za regulację snu.

•     Niskie stężenie: zaburzenia snu, gorszy nastrój, słabsza regeneracja.

»   •     Wysokie stężenie: ryzyko „central fatigue” (ośrodkowe zmęczenie mięśniowe / ośrodkowe zmęczenie układu nerwowego) przy długotrwałym wysiłku.

»   Adrenalina, noradrenalina – ich funkcje wiąże się z czujnością, czasem rekcji, natomiast w przypadku zbyt intensywnych treningów wzrost ich wydzielania może odpowiadać za przetrenowanie i bezsenność.

•     Niskie stężenia: typowe dla przetrenowania.

»   •     Wysokie stężenia: pojawiają się w stresie, zawodach, treningu interwałowym; to biomarkery stresu fizjologicznego.

»   GABA (z profilu aminokwasów) – to kluczowy aminokwas regulujący aktywność mózgu, odpowiada za sen, nastrój, emocje, kontroluje poziom lęku i stresu. 

•     Niskie stężenie: nadmierna czujność, problemy ze snem, ryzyko przetrenowania.

•     Wysokie stężenie: lepsza regeneracja, sen i równowaga psychiczna.

Ćwiczenia fizyczne zwiększają stężenie GABA, wspierając adaptację do wysiłku.  

Wydzielane w trakcie wysiłku neuroprzekaźniki utożsamiane są z lepszym nastrojem, motywacją do treningów i sprawnością fizyczną. Niestety przekroczenie granicy między racjonalnym trenowaniem a przetrenowaniem może skutkować przeciążeniem układu nerwowego nadmierną syntezą neuroprzekaźników.

Ze względu na szereg wzajemnych zależności występujących między analizowanymi parametrami, uzyskane wyniki badań należy skonsultować z lekarzem.