Bóle krzyżowe w ciąży – przyczyny i sposoby łagodzenia

Bóle krzyżowe to jedna z najczęstszych dolegliwości, z jakimi borykają się kobiety w ciąży. Mogą pojawić się już w pierwszym trymestrze, ale najczęściej nasilają się w drugim i trzecim trymestrze. Ból może być uciążliwy i wpływać na codzienne funkcjonowanie, dlatego warto wiedzieć, jakie są jego przyczyny i jak można go łagodzić.

Przyczyny bólów krzyżowych w ciąży

Jedną z głównych przyczyn pojawienia się bólów krzyżowych u kobiet w ciąży są zachodzące w tym okresie zmiany hormonalne. W czasie ciąży organizm produkuje więcej relaksyny, hormonu, który rozluźnia więzadła i stawy w celu przygotowania ciała do porodu. Może to prowadzić do niestabilności kręgosłupa i bólu w okolicy krzyżowej. Ból w dolnej części kręgosłupa bywa związany z uciskiem na nerwy, powodowanym przez powiększającą się macicę. Znajdujący w okolicy nerw kulszowy w wyniku ucisku powoduje ból promieniujący do dolnej części pleców i nóg.

Przyczyną bólu w dole pleców u przyszłych mam jest przyrost masy ciała, który powoduje większe obciążenie dla kręgosłupa. Wraz z rosnącym brzuchem środek ciężkości przesuwa się do przodu, co zmusza kręgosłup do kompensacyjnego wygięcia w tył (lordozy lędźwiowej). To powoduje zwiększone napięcie mięśni pleców i obciążenie stawów kręgosłupa, co może prowadzić do bólu i dyskomfortu.

Jak wyglądają bóle krzyżowe w ciąży?

Bóle krzyżowe w ciąży zazwyczaj objawiają się jako tępy, ciągły ból w dolnej części pleców, szczególnie w okolicy kości krzyżowej. Ból promieniuje do pośladków, bioder lub nawet ud. Dolegliwości nie ustępują w nocy, w związku z tym mogą utrudniać zasypianie lub wybudzać. Do nasilenia bólu dochodzi podczas długiego stania, siedzenia, chodzenia lub zmiany pozycji. Dolegliwościom w dolnej części kręgosłupa towarzyszą sztywność i napięcie mięśni w tej okolicy. 

Kiedy zaczyna boleć krzyż w ciąży?

Ból krzyża może pojawić się na różnych etapach ciąży, w zależności od indywidualnych predyspozycji kobiety i przebiegu ciąży. W pierwszym trymestrze występuje rzadko. Jeśli już, to z reguły na skutek zmian hormonalnych (zwiększonej produkcji relaksyny, rozluźniającej więzadła i stawy). W drugim trymestrze ból krzyża staje się bardziej odczuwalny z uwagi na powiększający się brzuch i przesunięcie środka ciężkości. W trzecim trymestrze ból nasila się z powodu większego obciążenia kręgosłupa, rozciągania więzadeł oraz przygotowania ciała do porodu. Może być bardziej intensywny pod koniec ciąży, zwłaszcza jeśli dziecko układa się niżej w miednicy.

Czy bóle krzyża mogą być objawem porodu?

Czasem bóle krzyżowe są mylone z bólami porodowymi. W przeciwieństwie do zwykłych bólów pleców w ciąży, bóle porodowe w okolicy krzyżowej mają kilka charakterystycznych cech. Po pierwsze – regularność. Ból pojawia się w określonych odstępach czasu i stopniowo staje się coraz częstszy oraz intensywniejszy. Może zaczynać się w dolnej części pleców i przechodzić na podbrzusze oraz uda. Dolegliwości bólowe nie ustępują po zmianie pozycji, odpoczynku czy masażu. Bóle krzyżowe występują równocześnie z regularnymi skurczami porodowymi.

📌 Poznaj pakiet podstawowych badań dla kobiet w ciąży.

Jak łagodzić bóle krzyżowe w ciąży?

Istnieje kilka sposobów na łagodzenie bólów krzyżowych, pojawiających się w czasie ciąży. Warto zadbać o aktywność fizyczną. Łagodne ćwiczenia, takie jak joga dla kobiet w ciąży, pływanie czy spacery, mogą wzmacniać mięśnie pleców i poprawiać stabilizację kręgosłupa. Przyszłe mamy powinny pamiętać o przyjmowaniu prawidłowej postawy ciała. Powinny unikać długiego stania i siedzenia w jednej pozycji oraz zwracać uwagę na wyprostowaną sylwetkę. Pomocne może być używanie poduszki lędźwiowej podczas siedzenia. Wskazane jest również przyjmowanie odpowiedniej pozycji do spania. Spanie na lewym boku z poduszką ciążową między nogami może pomóc w zmniejszeniu napięcia w dolnej części pleców.

Ulgę w bólu przyniosą delikatny masaż wykonywany przez specjalistę i ciepłe kompresy na dolną część pleców. Ciepło pomaga rozluźnić napięte mięśnie, poprawia krążenie krwi i redukuje dyskomfort w dolnej części pleców. Zastosować można ciepły termofor przykładany na dolną część pleców na 15–20 minut, ale sprawdzą się też ciepła kąpiel lub prysznic. Ważne, aby unikać zbyt wysokiej temperatury. Kompres powinien być ciepły, ale nie gorący, aby nie przegrzać organizmu. Nie można przykładać termoforu czy kompresu bezpośrednio do brzucha.

Przyszłe mamy powinny unikać chodzenia w wysokich obcasach, a wybierać buty na płaskiej podeszwie z dobrą amortyzacją, które pomogą zmniejszyć obciążenie kręgosłupa. Po konsultacji ze specjalistą można rozważyć używanie pasa ciążowego, który pomoże w podtrzymaniu brzucha i odciążeniu dolnej części pleców. Akcesorium to poprawia postawę, bo pomaga unikać nadmiernego odchylania się do tyłu. Dodatkowo zmniejsza napięcie mięśniowe – ogranicza przeciążenie mięśni lędźwiowych i krzyżowych.

Jeśli bóle krzyża są bardzo dokuczliwe, warto skonsultować się ze specjalistą, który dobierze inne metody łagodzenia dolegliwości i poprawi komfort przyszłej mamy.

Opracowanie: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Konsultacja merytoryczna: lek. Wiktor Trela