Choroba kociego pazura - jak dochodzi do zakażenia?

Choroba kociego pazura to bakteryjna choroba odzwierzęca przenoszona głównie przez koty. Do zakażenia dochodzi w wyniku zadrapania lub nawet polizania przez zakażone zwierzę. Najczęściej infekcja ma łagodny przebieg, ale jest niebezpieczna dla osób z obniżoną odpornością.

Jest chorobą odzwierzęcą wywołaną przez bakterie Bartonella henselae. Do zakażenia dochodzi po zadrapaniu, pokąsaniu lub lizaniu uszkodzonej skóry przez zwierzę będące nosicielem, najczęściej jest to młody kot. Źródłem zakażenia są głównie koty, rzadziej psy, wiewiórki, kozy. Pchły przenoszą chorobą między zwierzętami, jak również między zwierzęciem a człowiekiem. Choroba dotyka najczęściej dzieci i młodzież do 15 roku życia.

Objawy choroby kociego pazura

Objawy choroby kociego pazura mogą początkowo przypominać objawy choroby alergicznej lub pokrzywki. Po kilku dniach od zadrapania pojawia się grudka lub pęcherz gojące się samoistnie. W rzadkich sytuacjach miejsce zadrapania staje się nieznacznie gorące, skóra wokół niego jest zaczerwieniona, swędzi, a rana trudniej się goi i ropieje. Po ok. 2 tygodniach dochodzi do powiększenia jednego lub rzadziej kilku okolicznych węzłów chłonnych. Najczęściej są to węzły szyjne, pachowe lub pachwinowe. Obserwuje się ich obrzęk i tkliwość, a skóra nad węzłami daje się łatwo przesuwać i jest bardziej wrażliwa na dotyk. Powiększone węzły chłonne mogą być trudne do zlokalizowania przez samego chorego, a łagodne objawy mogą zostać niezauważone.

U niektórych osób od razu pojawia się gorączka, inne odczuwają zwiększone zmęczenie lub senność. Może występować ciągły lub przerywany ból podbrzusza lub ból pleców – z tego powodu wiele osób myli pierwsze objawy, jakie daje choroba kociego pazura, z objawami grypy, przeziębienia, bólami menstruacyjnymi lub bólem nerek.

Tym wszystkim symptomom towarzyszy czasami ból głowy, rozbicie czy też problemy z koncentracją. Choroba kociego pazura może być szczególnie mylnie interpretowana w okresie jesienno-zimowym, gdyż daje podobne objawy jak angina i większość infekcji wirusowych lub bakteryjnych.

Przebieg choroby kociego pazura

Choroba kociego pazura najczęściej ma przebieg łagodny: może pojawić się stan podgorączkowy lub gorączka, złe samopoczucie, brak apetytu, bóle głowy, brzucha, bóle mięśni i stawów. Przebieg choroby kociego pazura jest zaostrzony, gdy pacjent ma obniżoną odporność lub choruje na choroby przewlekłe lub nowotworowe

U części chorych może wystąpić postać atypowa – zakażenie rozsiane. Dochodzi wtedy do powstania ziarniniaków wątroby i śledziony, zmian w kościach. Pojawiają się objawy zajęcia ośrodkowego układu nerwowego: silne bóle głowy, drgawki,

Infekcja jest niebezpieczna dla osób z zaburzeniami odporności – może mieć wtedy przebieg ogólnoustrojowy i wymagać intensywnego postępowania lekarskiego.

W skrajnych sytuacjach gorączka wiąże się z wystąpieniem zropienia węzła chłonnego z wytworzeniem przetoki, pojawia się zespół Parinauda, zajęcie siatkówki i nerwu wzrokowego, które w najgorszym wypadku mogą nawet doprowadzić do ślepoty.

Groźnym powikłaniem może być zapalenie mózgu, zapalenie kości i szpiku, rumień guzowaty, postępująca niedokrwistość bez dodatkowych zdiagnozowanych przyczyn czy zapalenie płuc i opłucnej.

Choroba kociego pazura może przebiegać intensywniej u kobiet w ciąży, małych dzieci, osób w podeszłym wieku lub pacjentów po przebytych zabiegach chirurgicznych w okresie rekonwalescencji. W większości przypadków choroba ustępuje nawet bez leczenia w ciągu maksymalnie 6 miesięcy.

Choroba kociego pazura – diagnostyka infekcji

W rozpoznaniu pomocne jest ustalenie w wywiadzie lekarskim sytuacji niosących ryzyko zakażenia podczas kontaktu z kotem w okresie kilku tygodni poprzedzających wystąpienie objawów.

Rozpoznanie potwierdzają badania serologiczne swoistych przeciwciał w klasie IgG i IgM,  metodą immunofluorescencji lub ELISA. W rzadkich przypadkach wykonywana jest biopsja zajętego węzła chłonnego.

Choroba kociego pazura – leczenie

Leczenie choroby kociego pazura w dużej mierze zależy od przebiegu samej choroby oraz kondycji chorego. Ze względu na niejednoznaczne objawy, które mogą być mylone z innymi często występującymi chorobami, w większości przypadków choroba leczy się samoistnie, a wszystkie objawy znikają w przeciągu kilku tygodni lub miesięcy. Przy ostrych zachorowaniach niezbędne bywa podanie antybiotyku. Lekarze najczęściej przepisują pacjentom azytromecynę lub doksycylinę. Samo leczenie trwa około 10 dni.

Na powiększone węzły chłonne zaleca się niekiedy zimne kompresy, wilgotne okłady, a na swędzącą skórę kremy lub maści nawilżające i ograniczające świąd. Jeśli zadrapanie powoli się goi, a skóra jest mocno zaczerwieniona i opuchnięta, może pomóc maść stosowana miejscowo.

Leczenie Bartonella w rzadkich sytuacjach wymaga konsultacji neurologicznej lub gastrologicznej, w ostateczności skierowania do szpitala na dodatkowe badania. Warto wspomnieć lekarzowi pierwszego kontaktu o posiadaniu kota lub kontakcie z kotem, gdyż może to pomóc w ustaleniu przyczyny pojawienia się objawów.

Sprawdź cenę badania w Twoim mieście:

Bartoneloza (B.henselae, B.quintana), IgG met. IIF

Bartoneloza (B.henselae, B.quintana), IgM met. IIF

Bartonellozę należy różnicować z innymi chorobami przebiegającymi z powiększeniem węzłów chłonnych takimi jak: cytomegalia, toksoplazmoza, mononukleoza zakaźna, nowotwory (chłoniaki, białaczki).

Choroba kociego pazura – powikłania

Najczęstszym powikłaniem jest zropienie węzła chłonnego z wytworzeniem przetoki. Rzadziej dochodzi do powiększenia wątroby i śledziony, zajęcia oka, zajęcia siatkówki mogącego prowadzić do utraty wzroku.

Jednym z powikłań jest zapalenie mózgu prowadzące do wystąpienia drgawek. Rzadko dochodzi do zajęcia kości i zapalenia wsierdzia.

Zapobieganie infekcji

Aby zapobiec infekcji należy przestrzegać kilku zasad:

– unikać zadrapań i ugryzień przez koty – szczególnie ważne u osób z obniżoną odpornością,

– dbać o higienę domowego zwierzaka  – stosować środków przeciw pchłom,

– jeśli już dojdzie do zadrapania – skaleczenie należy oczyścić i zdezynfekować.

mgr Renata Grzelik

Laboratoria Medyczne DIAGNOSTYKA

Źródła:

– https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/157689,choroba-kociego-pazura

– Klotz S.A., Voichita I., Elliott S.P.: Cat-scratch Disease. American Family Physician. 2011, 83(2).

– Chomel B.B., Kasten R.W.: Bartonellosis, an increasingly recognized zoonosis. Journal of Applied Microbiology. 2010, 109.