Toxoplasma gondii IgG

Oznaczenie w surowicy krwi anty-Toksoplasma IgG jest szczególnie istotne w diagnostyce toksoplazmozy  u kobiet w wieku prokreacyjnym i w ciąży. Toxoplazma gondii (toksoplazma) jest pierwotniakiem, pasożytem obligatoryjnie wewnątrzkomórkowym, występującym u człowieka i wielu gatunków zwierząt stałocieplnych. Człowiek dla toksoplazmy  jest żywicielem pośrednim. Do zarażenia pasożytem dochodzi: poprzez pożywienie – głównie niemyte warzywa i owoce, surowe lub niedogotowane mięso zarażonych zwierząt; przez przekazanie aktywnej formy pierwotniaka – tachyzoitów wewnątrzmacicznie od matki do płodu (zakażenie wertykalne); w wyniku transfuzji; w wyniku transplantacji organu od osoby zarażonej; lub w laboratorium, w wyniku kontaktu z materiałem zakaźnym.  Choroba jest przykładem zarażenia oportunistycznego o zwykle łagodnym, bezobjawowym przebiegu. Jednak u osób o osłabionym układzie odpornościowym lub fizjologicznie niedojrzałym, jak w przypadku płodów i noworodków, zarażenie  może mieć bardzo ciężki przebieg kliniczny. Poważnym problemem klinicznym są bezobjawowe zarażenia pierwotne u kobiet w ciąży (pierwsze zarażenie następujące w trakcie ciąży) lub w okresie okołokoncepcyjnym, mogące być przyczyną toksoplazmozy wrodzonej u dziecka. Przybiera ona postać ciężką, prowadzącą do: obumarcia płodu, samoistnego poronienia, przedwczesnego porodu, zajęcia narządów dziecka – zwłaszcza ośrodkowego układu nerwowego (co skutkuje wodogłowiem lub  niedorozwojem mózgu) lub łagodną, objawiającą się izolowanymi zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym, skutkującymi opóźnieniami psychomotorycznymi  oraz upośledzeniem wzroku. U większości dzieci z wrodzoną toksoplazmozą skutki choroby manifestują się po latach. Przeciwciała przeciw toksoplazmie w klasie IgG pojawiają się w surowicy po 1 – 2 tygodniach od zarażenia, a ich miano narasta w ciągu 6 – 8 tygodni, po czym powoli opada w przeciągu miesięcy lub lat. Uznaje się, że badania serologiczne w kierunku toksoplazmy, zwłaszcza dotyczące IgM, nie powinny opierać się na jednorazowym pomiarze poziomu przeciwciał, lecz określać dynamikę ich zmian w czasie. Przy podejrzeniu zarażenia toksoplazmą  poziom specyficznych przeciwciał należy oceniać co 3 – 4 tygodnie, przy czym odstępy zależą od stosowanej metody oznaczania. Badania powinny być wykonywane w tym samym laboratorium przy zastosowaniu tej samej metody. Przyrosty stężenia świadczą o aktywnym zarażeniu. Zarażenie pierwotne u kobiet w ciąży uznaje się za pewne przy udokumentowanej serokonwersji w zakresie przeciwciał klasy IgG w dwóch kolejnych próbkach surowicy pobranych podczas ciąży. Wysokie prawdopodobieństwo pierwotnego zarażenia występuje w wymienionych poniżej wariantach serokonwersji. W przypadku: 1) ujemnego wyniku IgG tuż przed poczęciem i  dodatniego w trakcie ciąży, 2) co najmniej 2-krotnego wzrostu IgG,  przy równoczesnej obecności przeciwciał anty-Toxoplasma w klasach IgM i/lub IgA, 3) wysokich wartościach IgG, przy obecności przeciwciał swoistych IgM i/lub IgA.  Wykrycie niskiego, ale stabilnego poziomu przeciwciał IgG przy współistnieniu lub braku przeciwciał IgM lub wysokiego poziomu IgG przy braku IgM,  wyklucza pierwotne zakażenie w trakcie ciąży. Badaniem, które pozwala uzyskać dodatkową informację na temat momentu zarażenia w przypadku dodatniego wyniku IgG, jest oznaczenie awidności IgG. W przypadku podejrzenia wrodzonej toksoplazmozy, utrzymywanie się przeciwciał IgG w krwi dziecka przez okres powyżej 12 miesięcy od momentu urodzenia, potwierdza rozpoznanie. Patrz też: Toxoplazma IgM.

Przeciwciała heterofilne, HAMA, czynnik reumatoidalny.

Obecność: świeże  i odległe  zarażenie Toxoplasma gondii.

Badanie stężeń przeciwciał IgG skierowanych przeciwko Toxoplasmie gondii to test laboratoryjny wykorzystywany do wykrywania toksoplazmozy. Jest to choroba wywoływana przez mikroskopijne pasożyty, która stanowi szczególne niebezpieczeństwo dla kobiet w ciąży. Na podstawie stężeń poszczególnych klas przeciwciał można określić, czy dana osoba przeszła zakażenie Toxoplasmą w przeszłości oraz czy uzyskała odporność na tego pasożyta. Co odpowiada za rozwój toksoplazmozy, kiedy należy wykonać badanie Toxoplasma gondii IgG, na czym dokładnie polega ten test oraz o czym mogą świadczyć poszczególne wyniki badania?

Toxoplasma gondii to mikroskopijny organizm chorobotwórczy, który zaliczany jest do pierwotniaków. U ludzi zarażenie tym pasożytem może prowadzić do rozwoju toksoplazmozy. Choroba ta występuje praktycznie na całym świecie, a ze względu na drogę zarażenie zalicza się ją do chorób odzwierzęcych.

Do zarażenia Toxoplasma gondii może dojść poprzez spożycie zawierającego cysty pasożyta mięsa poddanego niedostatecznej obróbce termicznej lub poprzez kontakt ze skażonym, surowym mięsem przygotowywanym do spożycia. Inną drogą jest spożycie pokarmów zanieczyszczonych odchodami lub śliną zwierząt chorujących na toksoplazmozę (przykładowo niedomytych owoców). W wielu przypadkach (ale nie tylko!) pasożyt pochodzi od kotów , które stanowią jedno z najczęstszych źródeł toksoplazmozy. Poza spożyciem zanieczyszczonego pokarmu do zarażenia oocystami Toxoplasmy może dojść także poprzez kontakt rąk z zanieczyszczonym materiałem (np. podczas zmiany żwirku w kociej kuwecie), a następnie przeniesienie patogenów do ust.

Szacuje się, że nawet do 60% populacji ogólnej Polski przeszło zarażenie toksoplazmozą w sposób bezobjawowy. W większości przypadków infekcja nie stanowi problemu zdrowotnego oraz nie prowadzi do jakichkolwiek dolegliwości chorobowych. Ostra faza choroby jest jednak szczególnie niebezpieczna w okresie ciąży. W przypadku aktywnej infekcji może dojść do rozwoju tzw. toksoplazmozy wrodzonej u płodu, która może skutkować mnogimi wadami wrodzonymi, komplikacjami przebiegu ciąży, a nawet obumarciem płodu i poronieniem.

Badanie Toxoplasma gondii IgG to test diagnostyczny, który polega na pomiarze stężenia specyficznych przeciwciał klasy IgG skierowanych przeciwko pierwotniakom gatunku Toxoplasma gondii. Przeciwciała, nazywane także immunoglobulinami, to wyspecjalizowane białka produkowane przez komórki ludzkiego układu odpornościowego w odpowiedzi na kontakt z określonym patogenem. Wyróżnia się kilka klas przeciwciał, które pełnią różne funkcje i przez to wykorzystywane są w różnych celach diagnostycznych. Największe znaczenie podczas określania statusu immunologicznego (serologicznego) w stosunku do zakażeń pierwotniakiem Toxoplasma gondii mają przeciwciała klasy IgG oraz IgM.

Pomiar stężeń przeciwciał klasy IgG przeciwko Toxoplasmie gondii zalecany jest w celu weryfikacji stanu odporności na toksoplazmozę. Obecność przeciwciał IgG, w zestawieniu z wartościami przeciwciał IgM są w stanie wykluczyć pierwotne zakażenie omawianym pierwotniakiem oraz wskazują na przebycie zarażenia w przeszłości. Warto zaznaczyć, że badanie Toxoplasma gondii IgG najczęściej zlecane jest w połączeniu z jednoczasowym oznaczeniem stężeń przeciwciał klasy IgM. Dzięki wspólnemu oznaczeniu, a następnie zestawieniu otrzymanych stężeń przeciwciał możliwe jest uzyskanie pogłębionych informacji na temat stanu zdrowia osoby badanej, które pozwolą na podjęcie właściwych, dalszych kroków diagnostyczno-leczniczych.

Wykonanie badania Toxoplasma gondii IgG może zostać także zlecone w przypadku podejrzenia objawowej toksoplazmozy. W większości przypadków, u osób dorosłych bez zaburzeń funkcjonowania układu odpornościowego zarażenie Toxoplasmą gondii przebiega w sposób bezobjawowy. W przypadku występowania różnego typu zaburzeń odporności, wywołanych np. zakażeniem wirusem HIV, stosowaniem określonych grup leków, immunosupresją u biorców przeszczepów lub niektórymi chorobami onkologicznymi może dochodzić do pojawienia się poważnych dolegliwości chorobowych. Dodatkowo, objawowa toksoplazmoza związana jest z ryzykiem rozwoju powikłań zdrowotnych.

Jednym z najważniejszych zastosowań badania miana przeciwciał przeciwko Toxoplasma gondii jest określenie statusu immunologicznego (w stosunku do tego patogenu) kobiet w ciąży lub też kobiet starających się o dziecko. Niewykryta, aktywna toksoplazmoza stanowi znaczące zagrożenie dla rozwijającego się dziecka. Z tego powodu badanie to jest jednym z podstawowych testów diagnostycznych przeprowadzanych w okresie ciąży lub optymalnie, wykonywanych w ramach przygotowań do planowej ciąży. Posiada ono niezwykle istotną rolę profilaktyczną. W przypadku wczesnego wykrycia aktywnej infekcji przed rozpoczęciem ciąży lub uwidocznienia braku odporności matki możliwe będzie wdrożenie właściwego postępowania medycznego, które pozwoli na uniknięcie rozwoju ostrej fazy choroby w okresie ciąży oraz zminimalizowanie ryzyka wystąpienia wad wrodzonych u płodu oraz innych powikłań przebiegu ciąży.

W przypadku aktywnego zakażenia Toxoplasmą gondii u kobiety w ciąży może dochodzić do przechodzenia patogenu przez łożysko oraz rozwoju infekcji w organizmie rozwijającego się płodu. Dokładny zakres uszkodzeń narządowych oraz wad wrodzonych zależny jest od wielu czynników, przede wszystkim od wieku ciążowego w momencie zakażenia. Do objawów toksoplazmozy wrodzonej u noworodka należą m.in.:

• Mikrocefalia (małogłowie),
• Wodogłowie,
• Zapalenie struktur gałki ocznej (siatkówki i naczyniówki) oraz związane z nimi zaburzenia budowy gałki ocznej, takie jak agenezja gałki ocznej lub małoocze,
• Zwapnienia w obrębie ośrodkowego układu nerwowego,
• Opóźnienie rozwoju psychoruchowego,
• Niepełnosprawność intelektualna,
• Powiększenie śledziony,
• Małopłytkowość,
• Zapalenie mięśnia sercowego,
• Niska masa urodzeniowa,
• Drgawki

Badanie przeciwciał skierowanych przeciwko toksoplazmozie wchodzi w skład zalecanych testów profilaktycznych, które powinna wykonać każda kobieta planująca ciążę oraz będąca w ciąży. W zależności od otrzymanych wyników badania przeprowadzonego przed ciążą może być konieczne powtarzanie oznaczenia podczas ciąży. W przypadku braku badań wykonanych przed zajściem w ciążę pierwsze oznaczenie należy wykonać na najwcześniejszych etapach ciąży, optymalnie podczas pierwszej wizyty u ginekologa prowadzącego daną pacjentkę. W przypadku otrzymania wyników, które świadczą o braku odporności należy badanie to powtarzać, co najmniej jednorazowo na każdy trymestr. Każdorazowo zaleca się wykonanie jednoczasowego pomiaru przeciwciał klasy IgG oraz IgM przeciwko toksoplazmozie.

Badanie Toxoplasma gondii IgG zlecane jest przez lekarza kobietom w ciąży lub też kobietom w wieku rozrodczym, które starają się o dziecko. Dodatkowo, test ten może zostać przeprowadzony w przypadku podejrzenia aktywnej infekcji wywoływanej przez pierwotniaka z rodzaju Toxoplasma. Objawy, które mogą wskazywać na ostrą toksoplazmozę to m.in.:

• Powiększenie węzłów chłonnych,
• Uogólnione osłabienie,
• Zwiększona męczliwość,
• Bóle głowy,
• Bóle mięśni,
• Stan podgorączkowy.

Toxpolasma Gondii zalicza się do patogenów typu TORCH. Jest to akronim (po angielsku – pochodnia), którym określa się grupę chorób infekcyjnych mogących w sposób niekorzystny wpływać na przebieg ciąży oraz rozwój płodu. Są to:

• Toksoplazmoza,
• Inne infekcje (m.in. grypa, wirus EBV, odra, parvowirus, kiła – Other),
• Różyczka (Rubella),
• Cytomegalia (CMV),
• Herpes (wirusy opryszczki - HSV).

Badanie Toxoplasma gondii IgG każdorazowo powinno być przeprowadzane z jednoczasowym oznaczeniem specyficznych przeciwciał w klasie IgM. W większości przypadków oznaczenia przeciwciał IgG wykonywane są z wykorzystaniem metody ilościowej, podczas gdy badania przeciwciał IgM przeprowadzane są metodą jakościową lub półilościową. Ze względu na specyfikę tego badania oraz wysoki poziom złożoności związany z interpretacją wyników, każdorazowo należy skonsultować je z lekarzem, który na podstawie otrzymanych danych będzie w stanie ustalić optymalne, dalsze postępowanie diagnostyczno-lecznicze.

Interpretacja wyników badania Toxoplasma gondii opiera się przede wszystkim na zestawieniu ze sobą wykrytych przeciwciał klas IgG oraz IgM. Ze względu na mechanizmy działania układu odpornościowego człowieka przeciwciała te pojawiają się w różnym czasie po wniknięciu drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu oraz utrzymują się we krwi na wysokich poziomach przez określony czas. W pierwszej kolejności po zakażeniu we krwi wzrasta stężenie swoistych immunoglobulin klasy IgM (ok. 7 dni po zakażeniu). Ich stężenie wzrasta dość szybko, po czym spada, jednak w badaniach diagnostycznych mogą one zostać wykryte do około 6 miesięcy. Przeciwciała IgG pojawiają się we krwi później w stosunku do przeciwciał klasy IgM (po ok. 14 dniach od momentu zakażenia), jednak utrzymują się we krwi przez dłuższy czas, najczęściej do końca życia.

Jednoczasowe, ujemne wyniki dla obu tych klas specyficznych w stosunku Toxoplasma gondii przeciwciał (IgM- oraz IgG-) wskazują na brak kontaktu z patogenem oraz związany z tym brak odporności przeciwko temu pierwotniakowi. Z tego powodu możliwy jest rozwój zakażenia oraz ostrej fazy toksoplazmozy w trakcie ciąży, co stanowi szczególne niebezpieczeństwo dla rozwijającego się płodu. Otrzymanie tego wyniku wiąże się z koniecznością wdrożenia szczególnej profilaktyki zdrowotnej, która zminimalizuje ryzyko zakażenia toksoplazmą. Jednym z najważniejszych elementów jest regularne powtarzanie badań serologicznych, z częstotliwością co najmniej raz na trymestr. Dzięki temu możliwe będzie wczesne wykrycie nowego zakażenia oraz rozpoczęcie stosownego leczenia.

Otrzymanie wynikówgdy przeciwciała klasy IgM są dodatnie, a przeciwciała klasy IgG są ujemne (IgM+, IgG-) najczęściej świadczy o aktywnym zakażeniu, które rozpoczęło się niedawno. W przypadku otrzymania takich wyników należy pilnie udać się do lekarza, gdyż konieczne może być rozpoczęcie leczenia. W określonych przypadkach lekarz może zadecydować o przeprowadzeniu dodatkowych badań potwierdzających.

Podobnie jest w przypadku otrzymania dodatnich wyników w obydwu klasach przeciwciał (IgG+ oraz IgM+). Takie rezultaty także mogą wskazywać na infekcję o niedawnym początku. Wyniki tych badań można potwierdzić poprzez wykonanie oznaczenia awidności przeciwciał IgG. Jest to parametr związany z siłą powinowactwa przeciwciał w stosunku do określonego patogenu. Awidność wzrasta wraz z czasem trwania infekcji. Z tego powodu wykrycie wysokiej awidności przeciwciał na wczesnych etapach ciąży najczęściej świadczy o zakażeniu, które miało swój początek przed ciążą. Niska awidność może wskazywać na niedawny początek infekcji, jednak warto pamiętać, że przeciwciała o niskiej awidności mogą utrzymywać się we krwi przez dość długi czas.

Wyniki badania, które wskazują na obecność swoistych przeciwciał IgG, przy jednoczesnym braku przeciwciał IgM (IgG+, IgM-) zazwyczaj świadczą o infekcji przebytej w przeszłości, która pozostawiła trwałą odporność na toksoplazmozę. W przypadku otrzymania tych wyników może nie zachodzić konieczność powtarzania testu podczas ciąży. Należy jednak mieć na uwadze, że w każdym przypadku interpretacja wyników badań oraz decyzja w zakresie konieczności ich powtarzania lub przeprowadzenia testów dodatkowych powinna być podejmowana przez lekarza prowadzącego ciążę.