Czy obfite miesiączki są naturalne? Badania, które warto wykonać

W ciągu życia kobiety miesiączkują średnio około 400 razy. Nadmierne krwawienie menstruacyjne występuje nawet u 20–30% z nich. Czy obfity okres to normalne zjawisko? O czym świadczą obfite miesiączki? Odpowiedzi na te pytania i wiele innych znajdziesz w poniższym artykule!

Obfita miesiączka – kiedy mówi się o takim zjawisku?

Obfite miesiączki, określane również mianem miesiączek krwotocznych (menorrhagia), definiowane są jako krwawienia menstruacyjne, podczas których dochodzi do utraty > 80 ml krwi [1]. Występują one nawet u 20–30% kobiet w wieku rozrodczym. Obfite miesiączki mogą nie tylko istotnie wpłynąć na jakość życia kobiety, ale także być przyczyną wystąpienia niedokrwistości (anemii).

W ciągu całego życia kobieta miesiączkuje około 400 razy. Podczas cyklu menstruacyjnego dochodzi do zmian w jej organizmie, które mają na celu przygotowanie jej do ewentualnego zapłodnienia i ciąży. Jeżeli do zapłodnienia nie dojdzie, pod wpływem zmian poziomu hormonów błona śluzowa macicy (endometrium) ulega złuszczeniu i występuje krwawienie menstruacyjne. Pierwsza miesiączka ma miejsce zwykle między 10. a 16. rokiem życia, a ostatnia (menopauza) około 51. roku życia. Cykl menstruacyjny trwa średnio 28 dni, a średnia utrata krwi podczas miesiączki wynosi 30 ml. Zarówno bardzo obfite, jak i skąpe miesiączki są zjawiskiem nieprawidłowym i wymagają konsultacji z ginekologiem.

O czym świadczą obfite miesiączki?

Za wystąpienie miesiączki krwotocznej może odpowiadać każdy proces zakłócający prawidłowe funkcjonowanie błony śluzowej macicy. Poniżej przedstawiamy potencjalne przyczyny obfitych miesiączek.

Polipy endometrium

Polipy błony śluzowej macicy to uwypuklenia powstałe w wyniku nadmiernego rozrostu komórek endometrium. Są to najczęściej zmiany łagodne, występujące pojedynczo lub w większej liczbie. Naukowcy uważają, iż polipy endometrium dotykają 28% kobiet, najczęściej w piątej dekadzie życia. Mogą być przyczyną obfitych miesiączek i krwawienia w innych fazach cyklu.

Mięśniaki macicy

Mięśniaki macicy są łagodnymi nowotworami błony mięśniowej tego narządu. Często są bezobjawowe i wykrywane przypadkowo podczas badania ginekologicznego. Mogą być jednak również przyczyną miesiączek krwotocznych oraz krwawień międzymiesiączkowych.

Nowotwory złośliwe

Rak endometrium może prowadzić do wystąpienia nieregularnych krwawień z dróg rodnych. Występuje najczęściej u kobiet po menopauzie, rzadziej u kobiet przed 40. rokiem życia.

Zaburzenia układu krzepnięcia

Obfite miesiączki mogą świadczyć o nieprawidłowościach procesu krzepnięcia krwi. Naukowcy szacują, iż aż u 13% kobiet zgłaszających się do ginekologa z powodu miesiączek krwotocznych stawiana jest diagnoza choroby von Willebranda. To najczęstsza wrodzona skaza krwotoczna, która może objawiać się również nawracającymi krwawieniami z nosa lub dziąseł oraz krwawieniami do mięśni i stawów. Rzadziej przyczyną obfitych miesiączek są hemofilia A lub B, przewlekła choroba wątroby lub niedobór witaminy K.

Zaburzenia hormonalne

Nieprawidłowa funkcja wydzielnicza jajników, np. w przebiegu zespołu policystycznych jajników, może powodować nadmierne krwawienie podczas menstruacji.

Przyczyny jatrogenne

Obfite miesiączki mogą być efektem stosowanego leczenia, np. przyjmowania tamoksyfenu, doustnych środków antykoncepcyjnych zawierających jedynie progesteron czy leków przeciwkrzepliwych.

Co zrobić, gdy ma się bardzo obfity okres?

O obecności miesiączek krwotocznych może świadczyć obecność skrzepów lub konieczność zmiany tamponów czy podpasek co maksymalnie 3 godziny. Jeżeli podejrzewasz, iż Twoje miesiączki są zbyt obfite, zgłoś się do ginekologa. Lekarz zapyta Cię m.in. o częstość i intensywność krwawień, obecność krwawień międzymiesiączkowych, inne dolegliwości, choroby przewlekłe i stosowane leki. Następnie przejdzie do badania ginekologicznego, składającego się z kilku części:

• oceny pochwy i szyjki macicy we wzierniku, z ewentualnym pobraniem materiału do badania cytologicznego,
• badania dwuręcznego, podczas którego lekarz oceni palpacyjnie narząd rodny,
• przezpochwowego badania ultrasonograficznego, które pozwoli ginekologowi na ocenę macicy, przydatków i okolicznych tkanek.

Badanie ginekologiczne jest zwykle bezbolesne, może jednak powodować pewien dyskomfort. Po jego zakończeniu lekarz omówi z Tobą ewentualne nieprawidłowości i zaproponuje pogłębienie diagnostyki lub leczenie. Jeśli uzna to za konieczne, skieruje Cię na badania krwi.

Obfite miesiączki – jakie badania krwi wykonać?

Niezależnie od tego, czy zmagasz się z długimi i obfitymi miesiączkami w okresie menopauzy czy z obfitą miesiączką po łyżeczkowaniu macicy, powinnaś wykonać podstawowe badania krwi. Nadmierna utrata krwi może prowadzić bowiem do anemii (niedokrwistości). Do jej objawów należą: bladość skóry, zmniejszenie tolerancji wysiłku, zaburzenia koncentracji czy bóle głowy. Do badań, które warto wykonać w przypadku podejrzenia niedokrwistości, lekarze zaliczają morfologię krwi oraz badania stężenia ferrytyny, żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego. Niektóre laboratoria oferują pakiet badań na anemię, obejmujący wszystkie wyżej wymienione testy. Warto wykonać także inne oznaczenia, które pomogą w ustaleniu przyczyny występowania obfitych miesiączek – próby wątrobowe, badania układu krzepnięcia, stężenie TSH oraz badania w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową.

Miesiączki krwotoczne – metody leczenia

Leczenie pacjentek z obfitymi miesiączkami polega najczęściej na stosowaniu terapii hormonalnej. U kobiet, u których miesiączki krwotoczne są spowodowane polipami, mięśniakami lub rakiem endometrium, dąży się do ich usunięcia. Niekiedy konieczne jest usunięcie całego narządu rodnego. W przypadku stwierdzenia anemii stosuje się najczęściej suplementację żelaza, a w przypadku ciężkiej niedokrwistości – przetoczenie krwi.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

1. Walker M., Coffey W., Borger J., Menorrhagia, „StatPearls”, 2023, dostęp online: lipiec 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536910/.
2. Thiyagarajan D., Basit H., Jeanmonod R., Physiology, Menstrual Cycle, „StatPearls”, 2022, dostęp online: lipiec 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK500020/.
3. Hapangama D., Bulmer J., Pathophysiology of Heavy Menstrual Bleeding, „Women’s Health”, 2016, dostęp online: lipiec 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5779569/.