Gronkowiec złocisty – czym jest i jak sobie z nim radzić?
Gronkowce są patogenami bakteryjnymi, kolonizującymi błony śluzowe i skórę, ale i wywołującymi u ludzi wiele różnych schorzeń. Szacuje się, że nosicielami gronkowca może być nawet 25–30% całej populacji ludzkiej. Jak wykryć gronkowca i czy jest on groźny dla człowieka?
Leczenie gronkowca złocistego – najważniejsze badania
Gronkowce są wyjątkowo odporne na działanie temperatury i na antybiotyki. Obecnie znane są 32 gatunki gronkowców, z których 16 powoduje zakażenia u ludzi. Do najczęściej spotykanych należą Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus saprophyticus, Staphylococcus lugdunensis, Staphylococcus haemolyticus oraz Staphylococcus aureus, czyli gronkowiec złocisty.
Jak wykryć gronkowca złocistego? Rozpoznania zakażenia gronkowcem dokonuje lekarz na podstawie określonych objawów klinicznych oraz wyników badań mikrobiologicznych, w których wykazano obecność gronkowców w pozyskanym od chorego materiale. Dodatkowo, jeśli chory podejrzewa zatrucie pokarmowe, podejrzany posiłek lub składnik pożywienia można przesłać do pracowni mikrobiologicznej, dla wykrycia toksyny lub szczepu gronkowca, które ją wytworzył.
Podstawowym badaniem laboratoryjnym jest posiew materiału pobranego od chorego. Materiał może stanowić krew, plwocina, ropna wydzielina z rany, płyn stawowy, a w przypadku zapalenia piersi – mleko matki. Niekiedy pobiera się kilka próbek z różnych miejsc. Posiew z nosa pozwala na wykrycie nosicielstwa gronkowca. Następnie próbki umieszcza się na pożywce i inkubuje dla oceny wzrostu gronkowca. Jeżeli wynik jest pozytywny, wykonuje się badanie wrażliwości wyizolowanego gronkowca na antybiotyki, tzw. antybiogram. Hodowla materiału trwa zazwyczaj około 24–48 godzin, dostępne są też szybkie testy, które dają wynik już po kilku godzinach. Diagnostyka i leczenie gronkowca złocistego mogą być trudne, gdyż u nosicieli może występować kilka gatunków gronkowca jednocześnie.
Gronkowiec złocisty na skórze, w nosie i gardle – objawy
Lekarz diagnozuje i wdraża leczenie gronkowca złocistego m.in. na podstawie określonych objawów. Zakażenie wywołane przez Staphylococcus aureus może mieć charakter infekcji miejscowej lub uogólnionej. Część chorób wywołują toksyny gronkowcowe. Zakażenia miejscowe występują przede wszystkim wtedy, gdy gronkowiec złocisty wywołuje infekcje skóry i tkanki podskórnej, mogące charakteryzować się obecnością wydzieliny ropnej. Do infekcji tego typu należą czyraki, liszajec, zapalenie mieszków włosowych, ropnie, zapalenie gruczołów potowych i zapalenie gruczołu mlekowego. Rzadziej obserwuje się zapalenia tkanki podskórnej lub zapalenie powięzi. Szczególnie niebezpieczne i zagrażające życiu może być martwicze zapalenie powięzi, które w większości wypadków wymaga pilnej interwencji chirurgicznej.
Gronkowiec złocisty wywołuje również bakteryjne zapalenie spojówek, nawracające infekcje dróg oddechowych, zapalenie zatok, ucha środkowego, może powodować ropnie okołomigdałkowe, które wymagać mogą zabiegu chirurgicznego.
Jak można zarazić się gronkowcem? Wystarczy drobne zranienie skóry lub zjedzenie zakażonego pokarmu. Oprócz zakażeń miejscowych Staphylococcus aureus wywołuje zakażenia inwazyjne, do których należą niezwykle niebezpieczna posocznica oraz zapalenie wsierdzia. Zakażenia, najczęściej w następstwie urazu lub zabiegu chirurgicznego, mogą obejmować płuca, narząd ruchu, nerki lub ośrodkowy układ nerwowy. Gronkowiec złocisty jest jednym z kluczowych czynników etiologicznych ostrego pierwotnego zapalenia kości i stawów.
Objawami, które wywołują enterotoksyny gronkowca złocistego, są m.in. gronkowcowy wstrząs toksyczny, który charakteryzuje się wysoką gorączką, rozlanymi zmianami skórnymi, bólami mięśni, wymiotami i biegunką oraz zatrucia pokarmowe. Jeżeli pacjent ma nawracające bóle głowy w okolicy zatok, częste infekcje migdałków i gardła, na jego skórze pojawiają się trudno gojące się rany lub inne, niepokojące zmiany, powinien rozważyć diagnostykę w kierunku zakażenia Staphylococcus aureus, by w przypadku wyniku dodatniego jak najpilniej wdrożyć odpowiednie leczenie.
Czy gronkowiec jest wyleczalny? Przyczyny i leczenie
Jak można zarazić się gronkowcem złocistym? Przyczyną zakażenia mogą być nie tylko uszkodzenia skóry czy zjedzenie zakażonego pokarmu, styczność z zakażoną osobą – gronkowiec przenosić się może drogą kropelkową. Bakterię mogą być przenoszone przez naczynia, sztućce, ręczniki itd. Do zakażenia może dojść w warunkach szpitalnych, w oddziałach chirurgicznych, intensywnej terapii i innych. Źródłem zakażenia mogą być wenflony, cewniki i sprzęt medyczny, którego zastosowanie wymagało przerwania ciągłości tkanek.
Leczenie gronkowca złocistego bywa trudne i polega na stosowaniu odpowiedniego antybiotyku. To czy gronkowiec jest wyleczalny w krótkim czasie, zależy także od tego, czy dany szczep jest metycylinooporny. Jeśli podejrzewasz u siebie zakażenie gronkowcem, wykonaj niezbędne badania lub skonsultuj objawy ze specjalistą na stronie DIAGNOSTYKI. Im szybciej wykryjesz przyczynę choroby, tym większa szansa na jej skuteczne wyleczenie.
Bibliografia:
- Magdalena Rogalska, Zakażenia gronkowcowe, Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku, Medycyna Praktyczna – Portal dla Pacjentów, https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/158226,zakazenia-gronkowcowe
- Zakażenia ran gronkowcem złocistym, https://www.labtestsonline.pl/choroba/zakazenia-ran-gronkowcem-zlocistym
- Methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA), https://www.cdc.gov/mrsa/index.html
