Grzybica pachwin - objawy, przyczyny, diagnostyka

Grzybica pachwin, wywołana najczęściej przez dermatofity Trichophyton, Epidermophyton lub Microsporum, może obejmować skórę okolicy łonowej, narządów płciowych, krocza i odbytu. Objawia się charakterystyczną wysypką, a jej wystąpieniu sprzyjają nadmierna wilgoć, nieprawidłowa higiena i zasadowe pH skóry. Sprawdź, jakie symptomy mogą sugerować zakażenie grzybicze okolicy pachwin oraz na czym polega diagnostyka i leczenie choroby.

Grzybica pachwin – co to jest? Przyczyny choroby

Szacuje się, że zakażenia grzybicze skóry, włosów i paznokci dotyczą nawet 20–25% ludzi na świecie, a za wystąpienie objawów odpowiadają najczęściej dermatofity. W przypadku obecności zmian grzybiczych na skórze okolicy łonowej, narządów płciowych, krocza i odbytu mówi się o tzw. grzybicy pachwin.

Przyczyną grzybicy pachwin są najczęściej chorobotwórcze grzyby – dermatofity, należące zwykle do trzech grup: Trichophyton, Epidermophyton i Microsporum. Patogeny te mogą wywoływać również grzybicę w innych okolicach ciała – grzyby Trichophyton są przyczyną zmian w obrębie skóry, włosów i paznokci, Epidermophyton odpowiadają za grzybicę skóry i paznokci, a Microsporum są stwierdzane u części osób ze zmianami grzybiczymi skóry i włosów.

Do zakażenia dermatofitami dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną, chorym zwierzęciem lub z glebą skażoną patogenem. Istnieje kilka czynników, które zwiększają ryzyko zakażenia i wystąpienia grzybicy pachwin. Należą do nich:

• nadmierne pocenie się,
• noszenie obcisłej bielizny i odzieży,
• niedostateczna higiena,
• cukrzyca,
• zaburzenia odporności,
• zasadowe pH skóry,
• niski status socjoekonomiczny.

Uważa się, iż na zakażenie grzybicze są również bardziej narażone osoby uprawiający sporty kontaktowe.

▶▶ Dermatofity BADANIE

Objawy grzybicy pachwin

Grzybica pachwin charakteryzuje się występowaniem swędzącej wysypki, a w przypadku nadkażenia bakteryjnego również pieczenia i bolesności w okolicy zmian skórnych. Wysypka ma zwykle postać dobrze odgraniczonych, pierścieniowatych zmian rumieniowych o uniesionych brzegach, z obecnym przejaśnieniem w środku. W obrębie zmian obserwuje się łuszczenie i pękanie skóry.

Diagnostyka grzybicy pachwin – na czym polega?

W przypadku pojawienia się zmian w okolicy pachwin należy zgłosić się do lekarza rodzinnego, który włączy odpowiednie leczenie lub w razie wątpliwości skieruje do dermatologa. Wstępne rozpoznanie grzybicy pachwin nie sprawia zwykle trudności i jest możliwe już na podstawie obrazu klinicznego. Diagnoza powinna jednak zostać potwierdzona badaniami laboratoryjnymi. Próbkę do badań (wymaz lub zeskrobiny) pobiera się z uniesionych brzegów zmian, a następnie wykonuje się badania mikrobiologiczne, zwykle ocenę mikroskopową oraz hodowlę na specjalnych podłożach. Coraz częściej wykorzystuje się również nowsze techniki badań, np. łańcuchową reakcję polimerazy (powielanie materiału genetycznego patogenu w pobranej próbce, a następnie określenie jego rodzaju).

Metody leczenie zakażenia grzybicy pachwin

Leczenie grzybicy pachwin polega najczęściej na miejscowym stosowaniu leków przeciwgrzybiczych, zwykle od 2 do 4 tygodni. Zwykle hamują one syntezę ergosterolu, który jest niezbędnym do życia składnikiem błon komórkowych dermatofitów. Do najczęściej stosowanych leków należą terbinafina i azole (m.in.: klotrimazol, mikonazol, ekonazol, ketokonazol, lulikonazol). Wybór leku powinien być dostosowany do każdego pacjenta – należy wziąć pod uwagę choroby przewlekłe i przyjmowane przez chorego leki, dostępność medykamentów, ich koszt oraz możliwość przestrzegania zaleceń.

Czas trwania terapii u osób z grzybicą pachwin bywa różny i zależy od rodzaju stosowanych leków oraz odpowiedzi na leczenie. Leki z grupy azoli są tańsze od innych, ale zwykle wymagają dłuższego stosowania. Wyjątkiem jest dość nowy lek z tej grupy – lulikonazol, który wymaga stosowania tylko raz dziennie przez 7 dni. W Polsce lek ten nie jest niestety dostępny.

W niektórych sytuacjach konieczne jest włączenie leków doustnych. Dotyczy to w szczególności chorych z przewlekłą, nawracającą grzybicą pachwin oraz osób z rozległymi i rozsianymi zmianami skórnymi. Leczenia doustnego mogą też wymagać pacjenci z obniżoną odpornością. Najczęściej stosuje się tebinafinę, itrakonazol, rzadziej flukonazol. Zwykle praktykuje się jednocześnie leczenie miejscowe.

Grzybica pachwin – jak jej zapobiegać?

Istnieje kilka prostych sposobów, które zmniejszają ryzyko wystąpienia grzybicy pachwin. Przede wszystkim należy zadbać o właściwą codzienną higienę całego ciała oraz unikanie noszenia obcisłej bielizny i odzieży. Pacjenci z cukrzycą powinni stosować się do zaleceń lekarza i dbać o prawidłowy poziom glikemii. Należy unikać bezpośredniego kontaktu z osobami chorującymi na grzybicę skóry oraz używania wspólnych przyborów toaletowych. Warto zadbać również o swoją odporność poprzez stosowanie zdrowej, zbilansowanej diety, regularną aktywność fizyczną na świeżym powietrzu i suplementację witaminy D.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia:

1. Pippin M., Madden M., Das M., Tinea Cruris, “StatPearls”, 2022, dostęp online: styczeń 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554602/.
2. El-Gohary M. i in., Topical antifungal treatments for tinea cruris and tinea corporis, “The Cochrane database of systematic reviews”, 2014, dostęp online: styczeń 2023, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25090020/.
3. Sahoo A., Mahajan R., Management of tinea corporis, tinea cruris, and tinea pedis: A comprehensive review, “Indian Dermatology Online Journal”, 2016, dostęp online: styczeń 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4804599/.