Hiperlipidemia – rodzaje, przyczyny, objawy

 Zaburzenia gospodarki lipidowej, w postaci podwyższonego poziomu cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL oraz trójglicerydów i obniżonego stężenia cholesterolu HDL, stanowią istotny czynnik ryzyka chorób sercowo- naczyniowych. Sprawdź jakie są przyczyny podwyższonego cholesterolu, jak można podzielić dyslipidemie i w jaki sposób je zdiagnozować.

Hiperlipidemia – co to takiego?

Hiperlipidemią nazywamy stan zaburzeń poziomu frakcji cholesterolu i trójglicerydów w osoczu krwi. W praktyce klinicznej, zaburzenia gospodarki lipidowej dzieli się na:

• hipercholesterolemię,
• dyslipidemię aterogenną,
• ciężką hipertriglicerydemię.

Hipercholesterolemię cechuje podwyższony cholesterol frakcji LDL. Za jego nieprawidłowe stężenie u zdrowych osób uznaje się wartość ≧3,0 mmol/L (115 mg/dL), ale warto wiedzieć, że ocena jego poziomu i strategie dalszego postępowania opierają się na indywidualnej kategorii ryzyka sercowo- naczyniowego. I tak poziom 3.0 mmol/L jako granica wyników prawidłowych dotyczy ludzi zdrowych oraz z małym ryzykiem sercowo-naczyniowym, podczas gdy granica ta dla osób z dużym ryzykiem wynosi 2,5 mmol/L, a osób z bardzo dużym ryzykiem (po zawale lub udarze mózgu) jedynie 1,8 mmol/L. Oznacza to, że u niektórych osób dana wartość będzie jeszcze akceptowalna lub wymagać będzie jedynie zmiany stylu życia, a u kogoś innego ta sama wartość będzie wiązała się z koniecznością zażywania leków.

Zwiększone stężenie trójglicerydów (1,7- 5,6 mmol/L), obniżone stężenie cholesterolu HDL (< 1 mmol/L u mężczyzn i <1,2 mmol/L u kobiet) i obecność nieprawidłowych, małych, gęstych cząsteczek LDL, to cechy dyslipidemii aterogennej. 

Ciężka hipertriglicerydemia charakteryzuje się natomiast wysokim stężenim trójglicerydów (co najmniej ≧5,6 mmol/L) w osoczu krwi.

Hiperlipidemia – diagnostyka

Kiedy warto wykonać badanie w kierunku dyslipidemii? Jeśli w Twojej rodzinie występują poważne zaburzenia gospodarki lipidowej i choroby sercowo- naczyniowe, jeśli sam cierpisz na taką chorobę lub chorujesz na cukrzycę, przewlekłą chorobę nerek, nadciśnienie tętnicze, otyłość czy przewlekłą autoimmunologiczną chorobę zapalną, koniecznie wykonaj badania lipidogramu. Takie badanie warto rozważyć także po ukończeniu 40 r.ż. u mężczyzn i 50 r.ż. u kobiet.

Potrzebne badania laboratoryjne znajdziesz w ofercie DIAGNOSTYKI. Obejmują one: pomiar całkowitego cholesterolu, frakcji lipoprotein HDL, LDL, cholesterolu nie-HDL (wyliczanego jako różnica stężenia cholesterolu całkowitego i stężenia HDL) oraz stężenie trójglicerydów. Pamiętaj, że interpretacji wyników powinien dokonać lekarz w oparciu o Twoje indywidualne całkowite ryzyko sercowo-naczyniowe.

Za „wysoki cholesterol” – przyczyny

Najczęstszym podłożem hipercholesterolemii jest współwystępowanie predyspozycji genetycznych i niekorzystnych czynników środowiskowych. Zalicza się do nich nieprawidłowe odżywianie, niedostateczną aktywność fizyczną, nadwagę i otyłość czy stres. W niektórych przypadkach, podwyższony cholesterol (całkowity i frakcja LDL), spowodowany jest mutacjami konkretnych genów lub pojawia się w przebiegu innych chorób, takich jak niedoczynność tarczycy, przewlekła niewydolność nerek, zespół nerczycowy, zespół Cushinga czy niektóre schorzenia wątroby. W rozwoju aterogennej dyslipidemii, zasadniczą rolę odgrywa insulinooporność, szczególnie u osób otyłych, z cukrzycą typu II czy zespołem metabolicznym. Wysoki poziom cholesterolu, może być także następstwem stosowania niektórych leków, np. glikokortykosteroidów czy inhibitorów proteazy.

„Wysoki cholesterol” – objawy

Pamiętaj, że w wielu przypadkach, hiperlipidemia nie daje żadnych, charakterystycznych objawów, a jedyną możliwością, by ją „wyłapać” jest zrobienie badań laboratoryjnych. W hipercholesterolemii rodzinnej mogą pojawić się tzw. żółtaki ścięgna Achillesa i prostowników palców rąk, ale są rzadko spotykane. Pośrednio o zaburzeniach gospodarki lipidowej, może świadczyć nadwaga lub otyłość oraz cukrzyca typu 2.

Hiperlipidemia – dieta i styl życia

Leczenie dietetyczne i zmiana stylu życia odgrywają ogromną rolę w przypadku rozpoznania zaburzeń lipidowych. Za konieczne uznaje się zwiększenie aktywności fizycznej, optymalizację masy ciała i zastosowanie odpowiedniej diety. Ogranicz spożywanie nasyconych kwasów tłuszczowych (należą do nich tłuszcze zwierzęce, oleje palmowe) na rzecz wielonienasyconych i jednonienasyconych kwasów tłuszczowych roślinnych. Unikaj także izomerów trans nienasyconych kwasów tłuszczowych, które zwykle można spotkać w gotowych wyrobach cukierniczych. Zmniejsz spożycie łatwo przyswajalnych cukrów prostych, a w przypadku hipertrójglicerydemii, ogranicz alkohol. Jeśli nie jesteś pewien w jaki sposób zmodyfikować swoją dietę, warto skorzystać z pomocy wykwalifikowanego dietetyka.

Leczenie hiperlipidemii

Wynik lipidogramu przedstaw lekarzowi, który na podstawie badania fizykalnego i wywiadu oceni istniejące w Twoim przypadku ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i w oparciu o nie adekwatnie zinterpretuje badanie i ewentualnie zaleci odpowiednie leczenie.

Ilościową ocenę frakcji cholesterolu i trójglicerydów możesz wykonać w DIAGNOSTYCE, w której również, możesz skorzystać z konsultacji online. Zbliżająca się wiosna to odpowiedni moment, by zadbać o swoje zdrowie.

Bibliografia:

– Interna Szczeklika – P. Gajewski, A. Szczeklik