Jakie mogą być przyczyny drgawek? Co mogą nam powiedzieć badania krwi?

Drgawki są mimowolnymi skurczami mięśni, które pojawiają się w przypadku nieprawidłowych wyładowań elektrycznych w mózgu. Mogą przyjmować formę napadów częściowych, obejmujących określone partie ciała lub uogólnionych. Drgawki są jednym z najczęściej występujących objawów epilepsji (padaczki), ale mogą się również pojawiać w przebiegu innych schorzeń.

Drgawki – czym są? Rodzaje drgawek

Drgawki są efektem nieprawidłowej, niekontrolowanej czynności elektrycznej mózgu, która może prowadzić do zaburzeń przytomności, zachowania i pamięci. W każdym wypadku wymagają one konsultacji z lekarzem i wykonania badań diagnostycznych.

Wyróżnia się drgawki:

• częściowe – najczęściej występujące u dorosłych, wywołane nieprawidłową czynnością określonego obszaru kory mózgowej; nie towarzyszy im utrata przytomności;
• uogólnione – spowodowane rozsianą, nieprawidłową aktywnością elektryczną w mózgu; często rozpoczynają się utratą świadomości, po której obserwuje się napad drgawek toniczno-klonicznych.

Drgawki można również podzielić na toniczne (przebiegające z nadmiernym napięciem mięśni); kloniczne (niekontrolowane skurcze mięśni prowadzące do wykonywania różnych ruchów) i toniczno-kloniczne (obserwuje się dwie fazy napadu – skurcz mięśni i drgawki).

Jakie mogą być przyczyny drgawek?

Drgawki najczęściej są kojarzone z napadem padaczki (epilepsji), ale przyczyn ich pojawienia się jest o wiele więcej. Mogą występować w przebiegu:

• ostrego zatrucia lekami, np. sympatykomimetykami, lekami antydepresyjnymi;
• sepsy (posocznicy);
• zaburzeń elektrolitowych, m.in. obniżonego poziomu glukozy, sodu, wapnia;
• nagłego odstawienia alkoholu;
• nieprawidłowego przyjmowania leków u osób z rozpoznaną epilepsją;
• zakażeń ośrodkowego układu nerwowego;
• urazów ośrodkowego układu nerwowego;
• udaru mózgu;
• chorób nowotworowych;
• deprywacji snu;
• gorączki.

Padaczka, czyli nawracające napady drgawek niewywołane innymi chorobami, występuje u osób predysponowanych genetycznie. Postawienie diagnozy epilepsji wymaga wykluczenia innych możliwych przyczyn drgawek.

Drgawki – jakie badania należy wykonać?

W przypadku wystąpienia drgawek podstawowym elementem diagnostyki jest dokładne badanie podmiotowe i przedmiotowe, z uwzględnieniem oceny neurologicznej pacjenta. Zwykle konieczne jest wykonanie podstawowych badań krwi (m.in. poziomu elektrolitów, glukozy, parametrów stanu zapalnego), badania płynu mózgowo-rdzeniowego i badania obrazowych ośrodkowego układu nerwowego. Badaniem czynnościowym, które umożliwia rozpoznanie epilepsji, jest badanie elektroencefalograficzne (EEG).

Drgawki podczas snu – co mogą oznaczać?

Drgawki pojawiające się tuż przed zaśnięciem, objawiające się jako nagłe „zrywy”, często występują u zdrowych ludzi i nie świadczą o chorobie. Inaczej jest w przypadku chorych na epilepsję. Występowanie u nich drgawek podczas snu jest dość częstym zjawiskiem, które może się wiązać z obniżeniem poziomu tlenu we krwi i stać się przyczyną nagłego zgonu.

Drgawki gorączkowe u dzieci – czy są groźne?

Szerszego omówienia wymagają drgawki gorączkowe, które są dość częstym zjawiskiem u dzieci – występują najczęściej między 6. miesiącem a 5. rokiem życia. Szacuje się, iż dotyczą nawet 4% dzieci w tej grupie wiekowej. Drgawki gorączkowe pojawiają się w wyniku nagłego wzrostu temperatury powyżej 38 stopni Celsjusza i nie mają związku z chorobami, które mogłyby być przyczyną tego objawu. Część dzieci doświadcza drgawek gorączkowych tylko raz w życiu, podczas gdy u innych epizody mogą się powtarzać wielokrotnie. Około 10–20% pacjentów ma dodatni wywiad rodzinny w kierunku drgawek gorączkowych w dzieciństwie.

Wyróżnia się drgawki gorączkowe:

• proste – trwające mniej niż 15 minut i nie nawracające w ciągu doby; są najczęściej występującą postacią;
• złożone – trwające dłużej niż 15 minut lub nawracające w ciągu 24 godzin.

Nie istnieje skuteczne leczenie drgawek gorączkowych. Nie dowiedziono, aby stosowanie leków przeciwgorączkowych zmniejszało prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Szacuje się, iż ryzyko drgawek gorączkowych u dzieci, u których pojawił się jeden epizod, wynosi około 30% i jest większe u niemowląt. U 1–2% pacjentów z tej grupy prawdopodobnie rozwinie się padaczka w przyszłości. Nie stwierdzono, aby drgawki gorączkowe powodowały trudności z nauką czy wiązały się z niższym ilorazem inteligencji.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia:

1. Huff J., Murr N., Seizure, „StatPearls” 2022, dostęp online: grudzień 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430765/.
2. Anwar H. i in., Epileptic seizures, „Discoveries” 2020, dostęp online: grudzień 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7305811/.
3. Xixis K., Samanta D., Keenaghan M., Febrile Seizure, „StatPearls” 2022, dostęp online: grudzień 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448123/.
4. Latreille V. i in., Nocturnal seizures are associated with more severe hypoxemia and increased risk of postictal generalized EEG suppression, „Epilepsia” 2017, dostęp online: grudzień 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5784438/.