Jakie są nietypowe objawy nietolerancji pokarmowej?

Nietolerancja pokarmowa to coraz częściej diagnozowany problem zdrowotny, który może dotyczyć osób w każdym wieku – od niemowląt po osoby starsze. Choć wiele osób kojarzy ją głównie z problemami trawiennymi, takimi jak wzdęcia, biegunki czy bóle brzucha, nietolerancja pokarmowa może objawiać się w znacznie mniej oczywisty sposób. Można wyróżnić kilka typów reakcji organizmu na pokarm – reakcje immunologiczne i nieimmunologiczne.

Według prawidłowej nomenklatury nietolerancja pokarmowa to rodzaj nadwrażliwości na pokarm wynikający z niedoboru enzymów (nie angażuje układu immunologicznego). Może dotyczyć około 30% społeczeństwa, a najczęstszą jest nietolerancja laktozy. Nietolerancja pokarmowa jest powszechnie mylona z alergią czy ogólnie – nadwrażliwością pokarmową przez co określenia te używane są zamiennie.

Warto przeczytać: https://diag.pl/pacjent/dolegliwosci-jelitowe/

Czym różni się alergia a nietolerancja?

Alergia IgE-zależna może dotyczyć do 8% osób na świecie, jest to natychmiastowa reakcja organizmu na pokarm, która występuje krótko po zjedzeniu uczulającego produktu. Ten rodzaj alergii angażuje układ immunologiczny w sposób nagły i niekiedy niebezpieczny dla życia. Tego typu reakcja może pojawiać się po ekspozycji na alergeny pokarmowe, wziewne, ale również kontaktowe. Innym rodzajem nietolerancji pokarmowej jest nadwrażliwość IgG-zależna, której mechanizm jest podobny do alergii IgE- zależnej, ale łagodniejszy i wydłużony w czasie. To znaczy, że objawy tego typu nietolerancji pokarmowej mogą pojawić się do kilku dni od zjedzenia określonego produktu. Nadwrażliwość IgG-zależna może dotykać nawet połowy społeczeństwa. Nie wiadomo dokładnie, ile osób może mieć problemy z nadwrażliwością pokarmową, ponieważ jej charakter i nieswoiste objawy utrudniają diagnostykę.

Jakie są objawy nietolerancji pokarmowej?

Objawy nadwrażliwości na pokarm IgG-zależnej są zazwyczaj opóźnione i mniej gwałtowne, ale mogą być przewlekłe i znacznie obniżać jakość życia. Tego typu reakcje mają charakter nabyty i zazwyczaj są tymczasowe. Oznacza to, że po odpowiedniej diagnostyce nietolerancji pokarmowych (badania w kierunku alergii pokarmowych IgE-zależnych i IgG-zależnych) włącza się odpowiednie leczenie i dietoterapię jeśli to konieczne. W przypadku nadwrażliwości pokarmowych IgG-zależnych, wdrożenie odpowiedniej diety eliminacyjnej – na podstawie wyników ImuPro – może przynieść poprawę i złagodzenie objawów.  Warto podkreślić, że podłożem rozwoju nadwrażliwości pokarmowych jest dysbioza jelitowa, czyli zaburzenia równowagi mikroorganizmów jelitowych. Na skutek tego dochodzi do rozszczelnienia bariery jelitowej i przedostawania się białek pokarmowych do krwioobiegu. Badania naukowe wykazały związek między podwyższonym stężeniem specyficznych przeciwciał IgG, a występowaniem różnych jednostek chorobowych:

• nieswoiste choroby zapalne jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna);
• zespół jelita nadwrażliwego;
• choroby układu oddechowego (np. astma);
• choroby skórne (atopowe zapalenie skóry, egzema, trądzik, łuszczyca);
• zaburzenia psychiczne (depresja, lęki);
• otyłość.

U tych osób szczególnie warto rozważyć diagnostykę w kierunku nietolerancji pokarmowych. Badania jakie należy wykonać to przede wszystkim testy alergiczne w tym badanie ImuPro w kierunku nadwrażliwości pokarmowych IgG- zależnych.

Jakie są typowe objawy nietolerancji pokarmowej?

Głównymi objawami nadwrażliwości na pokarm są:

• wzdęcia i gazy,
• biegunki lub zaparcia,
• bóle brzucha,
• nudności,
• refluks.

Do głównych objawów alergii na pokarm IgE-zależnej wyróżnia się:

• dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego,
• wysypka,
• atopia,
• przesuszona skóra,
• osłabienie
• rumień,
• duszności.

Choć te objawy są dobrze znane i stosunkowo łatwe do powiązania z dietą, istnieje szereg nietypowych objawów nietolerancji pokarmowej, które mogą utrudniać odpowiednią diagnostykę.

Wśród nietypowych objawów nietolerancji pokarmowej IgG-zależnej można wyróżnić:

• przewlekły trądzik,
• migreny,
• egzemę,
• tzw. mgłę mózgową,
• drażliwość,
• senność i zmęczenie po posiłku,
• stany lękowe lub depresyjne,
• kaszel,
• chrypkę,
• przewlekły katar,
• bóle stawów,
• zaburzenia hormonalne.

Nietypowe objawy nietolerancji pokarmowej często wprowadzają w błąd zarówno pacjenta, ale również wielu specjalistów. Skutkuje to niekiedy wieloma latami poszukiwania odpowiedniej diagnozy i leczenia problemu. Warto podkreślić, że rodzaj reakcji na pokarm oraz jej nasilenie może się różnić w zależności od wieku. Nietolerancja pokarmowa u niemowlaka może objawiać się inaczej niż u starszego dziecka czy osoby dorosłej.

Przeczytaj również: https://diag.pl/pacjent/artykuly/choroba-lesniowskiego-crohna-czyli-nieswoiste-zapalenie-jelit-jak-ja-rozpoznac/

Nietolerancja pokarmowa u niemowlaka

Nietolerancja pokarmowa u niemowlaka może być szczególnie trudna do rozpoznania. U najmłodszych dzieci objawy często przypominają kolki niemowlęce, refluks czy zwykłe rozdrażnienie. Do objawów nietolerancji pokarmowej u małego dziecka należą:

• trudności w karmieniu,
• częste ulewania i wymioty, refluks,
• zmiany skórne, obrzęk, puchnięcie w okolicy ust,
• egzema, pokrzywka, wysypka, atopowe zapalenie skóry,
• katar, kaszel, chrypka,
• przewlekłe biegunki lub zaparcia,
• problemy z przybieraniem masy ciała, szybkie spadki masy ciała.

W takich przypadkach konieczna jest konsultacja z pediatrą i – jeśli to konieczne – rozważenie odpowiedniej diagnostyki. Pozwoli ona ustalić, czy objawy wynikają z fizjologicznych trudności trawiennych, alergii, czy nietolerancji pokarmowej. Nietolerancja pokarmowa u niemowlaka wymaga szczególnego wymaga szczególnej opieki i wsparcia – zarówno ze strony pediatry, jak i dietetyka W przypadku dzieci karmionych piersią (do około 6. miesiąca życia), opieką dietetyczną należy objąć przede wszystkim matkę – zapewniając jej odpowiednią edukację i, jeśli to konieczne, wsparcie w zakresie diety eliminacyjnej. Niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym wymagają konsultacji pediatrycznej w celu doboru odpowiedniego preparatu mlekozastępczego. Po 6. miesiącu życia, w okresie rozszerzania diety, edukacja rodziców dziecka z podejrzeniem nietolerancji pokarmowej powinna odbywać się pod okiem dietetyka lub lekarza.

Najczęstszymi alergenami u niemowląt i dzieci w pierwszych latach życia są białko mleka krowiego i jajo kurze. Jeśli jednak mimo ich wyeliminowania, nietypowe objawy nietolerancji pokarmowej utrzymują się, a alergia natychmiastowa IgE-zależna została wykluczona warto zastanowić się nad diagnostyką alergii opóźnionej- IgG-zależnej, czyli w kierunku nadwrażliwości pokarmowych IgG-zależnych. Należy pamiętać, że tego typu reakcje mogą współistnieć z alergią natychmiastową, a ich rozpoznanie powinno zawsze uwzględniać obraz kliniczny i być prowadzone przez specjalistę.

W przypadku dzieci poniżej 12 miesiąca życia pobieranie krwi do badania nadwrażliwości pokarmowej- ImuPro wykonuje się od matki, a nie dziecka. Badanie krwi dziecka w klasie przeciwciał IgG należy również wykonać w odpowiednim odstępie od ostatniego szczepienia-u dzieci do 3 roku życia musi minąć przynajmniej 9 miesięcy od przyjęcia szczepionki, a u starszych dzieci- po upływie 3 miesięcy.

Nietolerancja pokarmowa- badania

Aby odpowiednio leczyć pacjenta z nietolerancjami pokarmowymi konieczne jest wykonanie odpowiednich badań. ImuPro, czyli test na alergie pokarmowe opóźnione, identyfikuje nadwrażliwości pokarmowe w klasie IgG (I-IV) na poszczególne składniki diety, a dokładnie- białka w nich zawarte. Wynik badania ImuPro jest dokładny, ilościowy. Dostępne są 4 panele ImuPro, różniące się od siebie m.in. ilością badanych alergenów. 

Są to:

• ImuPro Screen+ – jest najmniejszym panelem badania, który ocenia 44 alergeny i sprawdza się w przypadku chęci sprawdzenia efektów przeprowadzonej diety eliminacyjnej lub u małych dzieci, których dieta nie jest jeszcze bardzo rozbudowana,
• ImuPro Basic – ocenia reakcje na 90 alergenów,
• ImuPro Vegetarian – również sprawdza 90 alergenów, ale bez produktów mięsnych, dobry dla osób na diecie wegańskiej i wegetariańskiej,
• ImuPro Complete – najbardziej obszerny panel-270 alergenów w tym dodatki do żywności.

Odpowiednia dietoterapia, opierająca się przede wszystkim na wdrożeniu diety eliminacyjno-rotacyjnej przynosi korzystne efekty w przypadku nadwrażliwości pokarmowych. Dzięki diecie objawy powinny ustąpić już po kilku tygodniach. Dodatkowo można włączyć probiotykoterapię, która zadziała przyczynowo, uszczelniając barierę jelitową.

Podsumowanie

Nietolerancja pokarmowa to złożony problem, który może objawiać się na wiele sposobów – również w postaci nietypowych i trudnych do zdiagnozowania symptomów. W przypadku przewlekłych dolegliwości skórnych, neurologicznych czy hormonalnych, których przyczyny nie są jasne, warto rozważyć odpowiednią diagnostykę nietolerancji pokarmowych. Odpowiednia diagnoza i modyfikacja jadłospisu mogą przynieść znaczną poprawę jakości życia, także w przypadku najmłodszych pacjentów. Wczesne wykrycie problemu i eliminacja szkodliwych składników mogą zapobiec długofalowym skutkom zdrowotnym.