Krew w spermie - co może oznaczać?

Jednym z najłatwiej dostrzegalnych i zarazem niepokojących mężczyznę objawów jest obecność krwi w spermie. Jakie mogą być przyczyny obecności krwi w spermie? Czy obecność obecności krwi w spermie jest powodem do niepokoju, kiedy i do jakiego lekarza należy się udać, gdy zaobserwuje się krwi w nasieniu?

Krew w spermie – co oznacza?

Obecność krwi w nasieniu określana jest terminem hematospermii. Objaw ten był opisywany zarówno przez starożytnych lekarzy, począwszy od Hipokratesa, Galena, lekarzy epoki renesansu; Ambrożego Paré i Giovanniego Battistę Morgagniego czy wybitnego XIX-wiecznego francuskiego wenerologa Alfreda Fourniera. W większości przypadków hematospermia jest bezbolesnym, łagodnym i samoograniczającym się objawem, który może wystąpić w każdym wieku, jednak najczęściej zgłaszany jest przez aktywnych seksualnie mężczyzn poniżej 40-go roku życia. Krew w spermie po stosunku wiąże się z uczuciem silnego lęku i obawy, towarzyszącej wyobrażeniu o rozwoju chorób nowotworowych i wenerycznych lub potencjalnego zagrożenia dla zdrowia seksualnego.

Krew w spermie – przyczyny

Chociaż częstość występowania hematospermii nie jest dokładnie znana, objaw ten jest częstą przyczyną konsultacji urologicznych. Jednocześnie w wielu przypadkach zebranie szczegółowego wywiadu lekarskiego oraz badanie fizykalne nie umożliwiają jednoznacznego, kompletnego i satysfakcjonującego dla pacjenta wyjaśnienia przyczyny obecności krwi w spermie.

Możliwe przyczyny obecności krwi w nasieniu są niezwykle zróżnicowane. Objaw ten może być spowodowany rozwijającym się stanem zapalnym, infekcjami, zaburzeniami przepływu krwi w naczyniach krwionośnych, niedrożnością nasieniowodów lub obecnością torbieli czy zmian nowotworowych układu moczowo-płciowego. Hematospermia może wystąpić także w następstwie doznanego urazu, chorób układowych, a także jako efekt uboczny przyjmowanych lub leków czy procedur medycznych, np. biopsji prostaty.

Spośród wymienionych powyżej możliwych przyczyn obecności krwi w spermie największe znaczenia mają stany zapalne oraz zakażenia układu rozrodczego takie jak:

• zapalenie gruczołu krokowego, pęcherzyków nasiennych, cewki moczowej, jąder i najądrzy,
• mikrozwapnienia pęcherzyków nasiennych, prostaty, cewki moczowej, pęcherza moczowego lub moczowodu,
• infekcje przenoszone drogą płciową takie jak: rzeżączka, kiła czy rzęsistkowica,
• choroby zakaźne i pasożytnicze jak np.: gruźlica, schistosomatoza czy cytomegalowirus.

W przeszłości znaczna liczba przypadków hematospermii klasyfikowana była jako zaburzenia czynnościowe lub o podłożu idiopatycznym. Obecnie dzięki dostępności coraz lepszych metod diagnostycznych liczba takich przypadków systematycznie maleje, a jednoznaczne wskazanie etiologii umożliwia podjęcie odpowiedniego leczenia przyczynowego.

Krew w spermie – do jakiego lekarza się udać?

Zaobserwowanie krwi w nasieniu wywołuje u mężczyzn lęk i obawę związaną z możliwością rozwoju choroby nowotworowej czy zagrożeń dla zdrowia seksualnego, dlatego też panowie, u których wystąpił ten objaw poszukują możliwości szybkiej konsultacji medycznej. Przypadki hematospermii najlepiej konsultować z lekarzem urologiem, który dysponując odpowiednią wiedzą i narzędziami diagnostycznymi może otoczyć pacjentów właściwą opieką specjalistyczną. Niemniej jednak należy pamiętać, że zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi, konsultacja lekarza urologa w ramach ubezpieczenia w Narodowym Funduszu Zdrowia wymaga skierowania wystawionego przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, dlatego pacjenci w pierwszej kolejności powinni zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.

Nasienie w ujęciu historycznym

Na przestrzeni dziejów męskie nasienie bezsprzecznie intrygowało i rozbudzało wyobraźnię ludzi, jednak starożytne kultury łączyły nasienie z siłą życiową czy męską esencją duchową.

Wywodzący się z medycyny starożytnych Chin Qigong, którego najwcześniejsze zapisy odnaleźć można w tzw. napisach na brązach – jin wen – pochodzących z czasów dynastii Zhou panującej od XI do III wieku p. n. e., szczególną wartość przypisywał męskiemu nasieniu. Wierzono w formę energii zwaną Qi, która to niczym życiodajna „esencja” jest gromadzona przez organizm i niezbędna do utrzymania życia. Teoria Qigong zakłada istnienie wielu dróg, które przenoszą tę życiodajną energię do narządów płciowych, a sama ejakulacja prowadzi do jej bezpowrotnej utraty. O znaczeniu nasienia pisał także jeden z najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji – Arystoteles. Zasugerował on również bezpośredni związek pomiędzy stosowaną dietą, a jakością wytwarzanego przez męski organizm nasienia, wywodząc jednocześnie, że powstaje ono z krwi pod wpływem szczególnego ciepła wytwarzanego przez męskie ciało. Arystoteles sądził także, że zbyt wczesne rozpoczęcie aktywności seksualnej może prowadzić do utraty nasienia, zalecając jednocześnie by inicjacja seksualna mężczyzn dokonywała się dopiero po zakończeniu okresu wzrostu. Przez wiele wieków, zanim współczesna medycyna wykazała, że sperma wytwarzana jest przez jądra, uważano, że męskie nasienie powstaje w głowie niczym swoisty rodzaj skondensowanej, życiodajnej świadomości, która podczas ejakulacji przemieszczała się wzdłuż kręgosłupa. To błędne przeświadczenie towarzyszące starożytnym lekarzom i myślicielom doprowadziło m.in. Platona do opisu spermy jako „strumienia płynącego z kręgosłupa”. Z perspektywy XXI wieku poglądy te mogą budzić zdumienie, jednak przez wiele stuleci stanowiły niepodważalny element myśli filozoficznej i medycznej. O tym jak głęboko były one zakorzenione w kulturze i świadomości mieszkańców starego kontynentu najlepiej świadczy zachowany rysunek jednego z najwybitniejszych twórców epoki renesansu – Leonarda da Vinci. Pomimo przeprowadzanych badań autopsyjnych i zaawansowanej wiedzy anatomicznej na powstałym w 1493 roku szkicu „Kopulacja” da Vinci przedstawił nasienie wypływające właśnie wprost z kręgosłupa.

Pytania i odpowiedzi

1. Czy jednorazowe pojawienie się krwi w spermie może być spowodowane mikrourazami?

Następstwo urazu jest jedną z możliwych przyczyn wystąpienia hematospermii. Jednorazowe zaobserwowanie krwi w spermie może być wywołane niewielkimi urazami prącia i/lub jąder powstałymi w następstwie wypadków albo też zbyt częstymi lub nadmiernie intensywnymi kontaktami seksualnymi.

2. Jakie choroby mogą prowadzić do pojawienia się krwi w spermie?

Etiologia hematospermii jest niezwykle zróżnicowana i obejmuje zarówno przenoszone drogą płciową zakażenia bakteryjne dwoinką rzeżączki i krętkiem bladym wywołującym kiłę czy pierwotniakowe – rzęsistkiem pochwowym. Zaobserwowanie krwi w spermie może być także następstwem niektórych chorób zakaźnych i pasożytniczych jak np.: gruźlica, schistosomatoza czy cytomegalowirus. Objaw ten może występować także w następstwie stanów zapalnych układu moczowo-płciowego jak np.: zapalenie gruczołu krokowego, pęcherzyków nasiennych, jąder i najądrzy czy cewki moczowej.

3. Czy krew w spermie może być objawem raka jąder lub innych nowotworów układu rozrodczego?

Poza podłożem zapalnym, infekcyjnym czy zaburzeniami przepływu krwi w naczyniach krwionośnych, obecność krwi w nasieniu może być także spowodowana obecnością torbieli czy zmian nowotworowych układu moczowo-płciowego jak np. rak jądra czy rak prostaty. Dlatego też w przypadku zaobserwowania tego niepokojącego objawu, pacjent powinien skontaktować się z lekarzem urologiem w celu ustalenia etiologii hematospermii i – jeśli okaże się to zasadne – wdrożenia odpowiedniej terapii.

4. Czy długotrwałe narażenie na stres lub przyjmowanie niektórych leków może powodować obecność krwi w spermie?

Stosunkowo mało prawdopodobnym jest, aby stres czy lęk mogły doprowadzić do hematospermii. Niemniej jednak uczucia te mogą zaostrzyć podstawowe schorzenia, mogące objawiać się obecnością krwi w nasieniu.

Z kolei stosowanie niektórych leków, jak np. leki przeciwzakrzepowe takie jak warfaryna lub aspiryna może zwiększać ryzyko krwawienia z małych naczyń krwionośnych, w tym tych zlokalizowanych w obrębie układu moczowo-płciowego, co może skutkować zaobserwowaniem krwi w nasieniu.